98 aanbevelingen na doorlichting Voedselagentschap

Sinds enkele jaren is niet langer de minister van Volksgezondheid, maar die van Landbouw bevoegd voor het FAVV. De aanbeveling suggereert dat de vroegere regeling beter was, gezien “de perceptie van onafhankelijkheid”, waar wij het volmondig mee eens zijn.

De voornaamste missie van het FAVV is immers voedselveiligheid, kortom, van volksgezondheid. Dat het FAVV bovendien instaat voor exportcertificeringen, waarmee landbouwers hun producten mogen uitvoeren, vergroot het risico dat de basismissie “voedselveiligheid” ondergeschikt wordt aan economische motieven. Het risico dat de balans overslaat, is groter onder de minister van Landbouw.

Het is duidelijk dat het FAVV momenteel niet genoeg middelen heeft om optimaal te werken. Door de recente besparingen (de dotatie daalde sinds 2014 met meer dan 20 miljoen) daalde het aantal controles met 11 % en is het agentschap ook onderbemand (huidige personeelsbezetting van 94 %).

Hoewel minister Ducarme de dotatie in 2018 optrok met 2 miljoen en nog eens 2 miljoen extra heeft beloofd voor 2019, vult dat de put van de eerdere besparingen niet.

“Met de huidige personeelsomkadering en werkingsmiddelen lijkt de realisatie van de vooropgestelde missie en strategie inzake fraudebestrijding niet haalbaar”, lezen we in het rapport. Toch is er meer aandacht nodig voor voedselfraude.

In principe gebeuren alle inspecties van het FAVV onaangekondigd, en dat moet ook worden gehandhaafd. Zo stellen de auditeurs voor om de rotatie van de inspecteurs te verhogen, zodat er geen vertrouwensrelatie ontstaat met de gecontroleerde partijen, en om inspectiemissies te laten uitvoeren door wisselende teams van twee inspecteurs. 

Wij vinden dat het FAVV voor fraudegevoelige sectoren zoals de vleessector zelfs nog een stapje verder mag gaan, naar het voorbeeld van controles op sociale fraude in de bouwsector. Dat betekent dat bedrijven worden gecontroleerd met een gespecialiseerd team van controleurs, eventueel met hulp van de politie.

Momenteel worden grote vleesbedrijven en slachterijen slechts door één controleur bezocht, die onmogelijk op zijn eentje het hele bedrijf doeltreffend kan doorlichten.

Wij zijn sowieso geen fan van systemen waarbij de actoren zichzelf controleren. Autocontrole kan enkel werken als er voldoende en onaangekondigd wordt gecontroleerd door onafhankelijke instanties, lezen we ook in de rapporten van de audits.

Momenteel bestaan er helaas geen samenwerkingsovereenkomsten met het departement Justitie, terwijl dat wel de veiligheid van de FAVV-controleurs zou kunnen verhogen én een betere opvolging van de uitgeschreven boetes zou kunnen bewerkstelligen.

Tot slot moet er duidelijker en vollediger worden gecommuniceerd naar het grote publiek, een pijnlijk knelpunt in het verleden. Eerlijkheidshalve moeten we wel toegeven dat er sinds de Veviba-crisis enige verbetering is. Bij de salmonellavergiftiging eind mei in scholen in Oost- en West-Vlaanderen was de communicatie van het FAVV bijvoorbeeld snel, duidelijk, continu en volledig.