Nieuws

Zijn chirurgische maskers beter dan stoffen?

28 oktober 2020
De strijd tegen het coronavirus woedt feller dan ooit. Mondmaskers zijn daarbij een essentieel wapen. De laatste dagen doken bij verschillende media berichten op die beweren dat chirurgische mondmaskers meer bescherming zouden bieden dan stoffen. Wij gingen na of dit klopt.

Om na te gaan hoe goed een mondmasker beschermt, moeten we eerst begrijpen hoe mondmaskers werken.

Het coronavirus verspreidt zich via grote druppels die vrijkomen wanneer een besmette persoon hoest, niest, praat of uitademt. Van zodra die in de lucht komen, begint het water te verdampen, waardoor ze snel kleiner worden. Uiteindelijk blijven er hele kleine druppeltjes over, de zogenaamde ‘aerosoldruppeltjes’. Zowel de grote druppels als de aerosoldruppels zouden anderen kunnen besmetten, al is het nog niet duidelijk hoe groot de rol van beide soorten is.

Mondmaskers houden in eerste instantie de grote druppels tegen. Daardoor krijgen deze druppels echter ook minder kans om te verdampen én is er dus ook minder aerosolvorming. 

Bescherming voor jezelf of voor anderen

Mondmaskers voor de algemene bevolking beschermen in de eerste plaats onze omgeving. Als iedereen een mondmasker van degelijke kwaliteit op een correcte manier zou dragen, zouden er immers nauwelijks grote druppels en aerosoldruppels vrijkomen en dus ook nauwelijks besmettingen zijn. Die bescherming noemen we ‘outward protection’. Om dit te testen meet men het percentage ‘grote’ druppels (van ongeveer 3 µm) dat tegengehouden wordt door het masker.

De recente berichten in de media gaan echter over hoe goed een masker jezelf beschermt tegen inademing van aerosoldruppels, de 'inward protection'. Hiervoor wordt gemeten hoeveel kleine druppeltjes van ongeveer 0,3 µm een masker doorlaat. Enkel respiratoire maskers (FFP2, FFP3) bieden voldoende ‘inward protection’. Deze moeten 95% van de aerosoldruppels tegenhouden om gezondheidswerkers te beschermen. Mondmaskers voor de algemene bevolking doen dat onvoldoende, maar dit geldt zowel voor chirurgische als voor textielen mondmaskers.

Pasvorm even belangrijk als filterefficiëntie

Mondmaskers voor de algemene bevolking moeten dus in de eerste plaats anderen beschermen. Vandaar dat enkel wordt gemeten hoeveel ‘grote’ druppels (3 µm) ze tegenhouden. Voor chirurgische mondmaskers ligt de Europese norm op minstens 95% (voor type I; 98% voor type II), voor textielen mondmaskers ligt de aangebevolen waarde op minstens 70%. Kijk je dus enkel naar deze filterefficiëntie, dan klopt het dat chirurgische maskers meer bescherming bieden aan anderen dan textielen.

Er zijn echter een aantal belangrijke kanttekeningen:

Niet alle maskers voldoen aan de norm.
Niet alle wegwerpbare maskers die als chirurgisch mondmasker verkocht worden voldoen aan de norm van 95% filterefficiëntie, zo bleek uit de resultaten van onze test. De laagste gemeten waarde lag op 66%. Hetzelfde geldt trouwens voor textielen maskers, waarbij de filterefficiëntie varieerde van 48% tot 94%.
Het verschil tussen chirurgisch en wegwerpbaar comfortmasker is niet duidelijk.
Het is voor de consument nagenoeg onmogelijk om met zekerheid te weten of het om chirurgische mondmaskers gaat, waarvoor de norm qua filterefficiëntie op 95% ligt, of om wegwerpbare comfortmaskers, waarvoor de aanbevolen richtwaarde op 70% ligt, net als bij textielen mondmaskers. 
De pasvorm is even belangrijk als de filterefficiëntie.
De mate waarin een mondmasker bescherming biedt, wordt niet alleen bepaald door de filterefficiëntie, maar ook door de pasvorm. Lucht volgt altijd de weg van de minste weerstand. Dus een goede filterefficiëntie is enkel zinvol als het masker ook goed aansluit op het gelaat. Anders zal een deel van de lucht langs de openingen tussen gezicht en masker ontsnappen en dus niet gefilterd worden. Grote druppels en aerosoldruppels komen dan alsnog bij anderen terecht.
Onderschat het belang van ademend vermogen niet.
Als je niet comfortabel door je masker kan ademen, ben je sneller geneigd om het weer af te zetten, wat niet de bedoeling is. Draag liever een masker met een iets lagere filterefficiëntie dat je lang kan ophouden, dan een masker met een hogere filterefficiëntie dat je te pas en te onpas afzet.
Aanzienlijk verschil in prijs.
De maandelijkse kost voor wegwerpmaskers ligt nog steeds hoger dan voor textielen maskers, wat in crisistijden als deze toch ook niet onbelangrijk is.

Dragen ze waar nodig op een correcte manier

Wij zien dus geen reden om massaal over te schakelen op chirurgische mondmaskers. Ook al houden ze in theorie misschien iets meer ‘grote’ druppels tegen, een goede pasvorm is minstens even belangrijk voor een degelijke bescherming van je omstaanders. Een chirurgisch masker dat afzakt zal bijgevolg minder bescherming bieden dan een stoffen masker dat heel nauw aansluit op het gezicht. Het stoffen Deltrian-masker kreeg trouwens recent nog het TA-approved-label en voldoet dus alvast zeker aan onze eisen.

Deze bescherming van anderen werkt enkel als we met z’n allen de mondmaskerplicht respecteren én het masker op een correcte manier dragen. Dus laat ons daar dringend werk van maken, dan wordt de hele discussie over welk masker de beste bescherming voor jezelf biedt overbodig. 

Wil je graag meer weten over mondmaskers en hoe je ze correct gebruikt, raadpleeg dan zeker ons dossier mondmaskers.

Naar het dossier mondmaskers

Gerelateerd

Bronnen

Dossiers

Nieuws