Patiënt als speelbal van de farma
Patiënten met een bipolaire stoornis kregen te horen dat hun geneesmiddel voor onbepaalde duur niet meer beschikbaar was. Nadat ze waren overgeschakeld op een niet-terugbetaald equivalent, verdrievoudigde producent Essential Pharma de prijs. Steeds vaker maken geneesmiddelenproducenten misbruik van hun monopoliepositie om hun prijzen de hoogte in te jagen.
Wij vroegen bij de FOD Economie inzage in het kostenplaatje van enkele geneesmiddelen die zonder aanwijsbare reden een pak duurder werden, maar kwamen van een kale reis thuis. Ook onze brief aan minister De Block bleef tot nog toe onbeantwoord. Een pijnlijke bevestiging van het gebrek aan transparantie van onze overheid.
Weinig winst op goedkopere geneesmiddelen
Bij oudere goedkope geneesmiddelen ontstaan steeds vaker spontaan monopolieposities. Medicijnen op basis van lithiumcarbonaat om patiënten met een bipolaire stoornis te behandelen bijvoorbeeld. Een maand behandelen met Maniprex was met een gemiddelde prijs van € 3,50 voor de patiënt, en € 13,30 voor de ziekteverzekering een betaalbare behandeling. Een goede zaak, want het is een eerstekeuzemiddel voor deze aandoening, en veel patiënten moeten dit levenslang nemen. Zulke producten brengen echter weinig geld op voor de fabrikant en blijken dan ook erg gevoelig voor stockbreuken, als ze al niet helemaal van de markt worden gehaald.
Zo meldde de firma Kela Pharma begin 2018 dat ze door productieproblemen de markt niet meer kon bevoorraden met Maniprex. Een tijdlang was zelfs niet duidelijk of Kela Pharma de productie zou hernemen, dan wel het middel uit de handel zou nemen. Dat kan allemaal zomaar, zolang het bedrijf in kwestie de stopzetting tijdig meldt aan de overheid. En daar sta je dan als patiënt. Een prioriteit lijkt het heropstarten van de productie alleszins niet te zijn. De datum van beschikbaarheid werd onlangs met zes maanden uitgesteld, tot oktober 2020.
Essential Pharma grijpt zijn kans
Het bedrijf kocht Camcolit op, een alternatief voor Maniprex op basis van lithiumcarbonaat en op dit moment nog het enige beschikbare product met dit bestanddeel in België. En je raadt het al, de prijs van dat middel is recent fors gestegen. Sinds begin dit jaar kost een behandeling met Camcolit drie keer meer dan ervoor: gemiddeld € 25,10 per maand in plaats van € 8,80. Volledig voor rekening van de patiënt, want niet terugbetaald in ons land.
Essential Pharma deed dit in ons land al eerder met het laxeermiddel Norgalax, waarna de prijs in ons land steeg van € 7 naar € 45,71.
Monopoliepositie is nefast
In ons land kan een firma alleen een prijsverhoging voor een geneesmiddel doorvoeren na aanvraag en goedkeuring door de FOD Economie. Volgens de wettelijke regels moet de firma de gevraagde prijs(verhoging) onderbouwen met een “nauwkeurig becijferde rechtvaardiging”.
Het precieze kostenplaatje moet echter geheim blijven, zo blijkt uit de reactie van de prijzendienst van de FOD Economie. In het Camcolit-dossier dat we opvroegen, markeert de FOD Economie de kosten die Essential Pharma opgeeft om zijn prijs te rechtvaardigen, de concrete prijs die de firma vroeg én het advies van de prijzencommissie als "vertrouwelijk".
Wij vroegen hierover advies aan de Commissie Openbaarheid van Bestuur, die de argumenten tot geheimhouding van de FOD Economie naar de prullenbak verwijst. De bal ligt nu opnieuw in het kamp van de FOD Economie. Ook onze brief aan minister De Block, die we samen schreven met de vereniging van patiënten met een bipolaire stoornis Ups&Downs, met de vraag Essential Pharma te verzoeken een terugbetalingsdossier in te dienen voor Camcolit, bleef onbeantwoord.
Wij willen meer transparantie
Hoog tijd om paal en perk te stellen aan de onevenwichtige voordelen die de farma-industrie geniet, en de prijsstelling van geneesmiddelen transparant te maken. Een goed prijstoezicht is fundamenteel, ook voor oude geneesmiddelen. Enkel zo houden we gezondheidszorg betaalbaar.
Benieuwd welke beleidsmaatregelen wij voorstellen? Je leest er alles over in ons dossier Betaalbare geneesmiddelen.