Hoe schadelijk zijn de chemische stoffen in conditioners?

In de Europese Unie moeten conditioners zoals alle cosmetische producten een wetenschappelijke veiligheidsanalyse ondergaan voordat ze verkocht mogen worden.

Carcinogene (kankerverwekkende), mutagene (genetische verandering veroorzakende) en/of reproductietoxische (giftig voor de voortplanting) stoffen (afgekort tot CMR) mogen in principe niet in cosmetica worden gebruikt, tenzij aan bepaalde condities wordt voldaan. Zo moet er een veiligheidsbeoordeling van het Europese Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid (SCCS) zijn, waaruit blijkt dat er geen risico is voor de consument. De CMR-stoffen en andere, bijvoorbeeld allergene stoffen mogen maar tot een maximale concentratie worden gebruikt.

Hoewel de meeste conditioners die op de markt komen, veilig worden geacht, kunnen sommige ingrediënten toch een negatief effect hebben op de gezondheid van haar en hoofdhuid.

Wijspoorden voor u de mogelijk schadelijke chemische stoffen op in de ingrediëntenlijst van 21 uitspoelbare conditioners

Welke schadelijke chemische stoffen kunnen in conditioner zitten?

• Siliconen - Siliconen leggen een dunne film rond het haar en maken het glad en goed doorkambaar. Sommige siliconen zijn waterbestendig en kunnen daarom op de haarschacht achterblijven, zelfs na het wassen van het haar. Voorbeelden van siliconen zijn cyclomethicone, dimethicone, amodimethicone en bis-aminopropyl dimethicone. 
• Allergene geurstoffen - Aan bijna alle conditioners worden stoffen toegevoegd die het product een lekker geurtje geven.
• Sulfaten - Sulfaten, meer bepaald natriumlaurylsulfaat, natriumlaurethsulfaat en natriumcoco-sulfaat, zijn reinigingsmiddelen die in veel shampoos worden gebruikt om vuil, olie en productresten te verwijderen. In conditioners komen ze minder voor, aangezien conditioners net zijn ontworpen om het haar te hydrateren, te ontwarren en te verzorgen en ze daar geen zin hebben.
• Parabenen - Methyl-, ethyl-, propyl- en butylparabeen worden soms in conditioners nog gebruikt als bewaarmiddelen. Ze gaan de groei van micro-organismen tegen.
• Methylisothiazolinone (MI) - Dit is een haast niet meer voorkomend bewaarmiddel.

Wat zijn de risico's van schadelijke chemische stoffen in conditioner?

Siliconen

Ondanks enkele nadelen zijn siliconen geen giftige chemische stoffen. Het is volkomen veilig om conditioner met siliconen in je haar aan te brengen.

Wel kan veelvuldig en overmatig gebruik van conditioner met siliconen de sterkte en het uiterlijk van het haar beïnvloeden. Een zwaar gevoel, droogheid en moeilijk te verwijderen opeenhopingen zijn veelvoorkomende problemen met siliconen.

Die kun je voorkomen door niet te veel en niet te vaak conditioner met siliconen te gebruiken. 

Naast de mogelijke effecten op het haar zijn bepaalde siliconen ook niet zo goed voor het milieu als ze in het water terechtkomen.

In 9 van de 21 geteste conditioners vinden we siliconen terug.

Allergene geurstoffen

Sommige conditioners bevatten geurstoffen die huidirritatie of allergieën kunnen veroorzaken. Er kan ook een ernstigere allergische reactie optreden, eczeem genaamd, wat een reactie van het immuunsysteem is. Als een allergie eenmaal is veroorzaakt door een eerste contact met een allergeen ingrediënt, treedt die opnieuw op wanneer de persoon opnieuw wordt blootgesteld aan dezelfde stof. De reactie hangt af van de persoon en de aard van de stof. Een heel kleine  hoeveelheid kan al volstaan om een allergie te veroorzaken.

In ons dossier vind je de lijst met geurstoffen die in de Europese Unie zijn geïdentificeerd als allergeen. 24 daarvan moesten al worden vermeld op het etiket wanneer ze aanwezig zijn in concentraties van meer dan 0,001% in leave-on producten en 0,01% in producten die worden afgespoeld. Op 27 juli 2023 werden nog 56 nieuwe stoffen toegevoegd aan de lijst met allergenen. Wat die 56 allergenen betreft, hebben de fabrikanten 3 tot 5 jaar de tijd om hun etiketten aan te passen. 

18 van de 21 geteste conditioners bevatten allergene stoffen.

Sulfaten

Sulfaten zijn niet schadelijk voor de gezondheid. Het enige nadeel is dat ze je haar droger kunnen maken.

Slechts 2 van de 21 geteste conditioners bleken sulfaten te bevatten.

Parabenen

Alhoewel lang niet alle parabenen schadelijk zijn, hebben ze over het algemeen een slechte naam, waardoor veel fabrikanten ze uit hun producten halen.

Voor conditioner die je na gebruik afspoelt, zijn parabenen veilig.

De claim dat een conditioner geen parabenen bevat, is vooral een marketing truc om je te overtuigen een product te kopen. Door de aangepaste regelgeving is het overigens verboden om de claim “parabeenvrij” of “zonder parabenen” nog op cosmeticaverpakkingen te zetten.

In 2 van de 21 geteste conditioners troffen we sodium methylparabeen aan, wat zoals gezegd volkomen veilig is. De andere types van parabenen komen niet voor in de geteste conditioners.

Methylisothiazolinone (MI)

MI wordt in verband gebracht met allergische reacties. In leave-on conditioners is deze chemische stof verboden, in afspoelbare cosmetische producten wordt MI slechts in een concentratie van 0,0015% veilig geacht vanuit het oogpunt van het veroorzaken van contactallergie.

We troffen maar 1 conditioner met MI aan.

Veilige en natuurlijke alternatieven voor schadelijke chemische stoffen

Meer en meer fabrikanten voegen extra ingrediënten aan conditioners toe, zoals arganolie, shea butter of karitéboter, aloë vera, avocado, fruitextracten, proteïnen, provitamine B5 of panthenol, hyaluronzuur enz. Die bestanddelen zijn volkomen veilig voor je gezondheid.

In welke mate ze bijdragen aan de werking van de conditioner, is echter niet duidelijk aangezien de concentraties ervan niet worden gespecifieerd. Onze test wijst uit dat de meest doeltreffende conditioners diegene zijn die siliconen bevatten.

Tips om een veilige conditioner te kiezen

Hoewel conditioners veilig worden geacht als ze op de markt komen, moet je als consument waakzaam blijven voor schadelijke of irriterende chemische stoffen.

Dit raden wij aan om risico op schadelijke effecten te vermijden:

• Check de ingrediëntenlijst: kijk na of er bovengenoemde schadelijke ingrediënten in aanwezig zijn. Weeg af of je bepaalde ingrediënten al dan niet wenst te vermijden.
• Kies een conditioner voor jouw haartype: stem de keuze van je conditioner af op jouw specifieke haartype. Zo krijg je een optimaal resultaat en verminder je potentiële gezondheidsrisico's.
• Check productbeoordelingen: reviews van consumenten kunnen waardevolle inzichten geven in de productprestaties en mogelijke bijwerkingen.
• Raadpleeg onze testresultaten: bij onze test van rinse off conditioners analyseerden we onder meer de samenstelling van de producten. Bekijk de resultaten van onze analyse van de ingrediëntenlijsten.