Welke vitamine D voor baby of kind?
Vitamine D is het enige nuttige supplement voor gezonde kinderen. Maar welk product moet je kopen? In welke dosis? En welke vorm? Onze expert heeft 37 vitamine D-supplementen voor kinderen onderworpen aan haar strenge oordeel. Niet onterecht, zo blijkt. 26 van de 37 zouden wij niet aanbevelen.
In het gigantische aanbod aan voedingssupplementen zijn producten met vitamine D als enige supplement nuttig voor gezonde kinderen. Om te begrijpen waarom de allerkleinsten extra vitamine D nodig hebben, moet je eerst begrijpen waar we vitamine D uit kunnen halen.
Welke vitamines en mineralen heb je nodig?
Wat zijn natuurlijke bronnen van vitamine D ?
We kunnen onze vitamine D-behoefte op twee manieren vervullen:
Via onze voeding, en dan vooral vette vis (zalm, makreel, forel enz.), melkproducten (koemelk, moedermelk, opvolgmelk/groeimelk enz.), boter en margarine (waarvan het gehalte vitamine D is vastgelegd in een koninklijk besluit). Het grootste probleem is hier dat een jong kind nooit genoeg vitamine D uit voeding alleen kan halen.
Via de zon, meer specifiek de uv-stralen die ons lichaam helpen om vitamine D aan te maken. In vergelijking levert de zon veel meer vitamine D aan dan onze voeding. Maar dat brengt ons bij een tweede probleem: het is immers af te raden om baby’s en jonge kinderen bloot te stellen aan direct zonlicht, waardoor ze veel vitamine D mislopen.
Je (kinder)arts zal daarom aanbevelen om vanaf de geboorte een vitamine D-supplement toe te dienen, in de vorm van een voedingssupplement of geneesmiddel. Volg het advies van zorgprofessionals om tekorten in de voeding van je kind te vermijden.
Waarom heeft een kind vitamine D nodig?
Vitamine D is onmisbaar voor de groei van kinderen. Het ondersteunt de ontwikkeling van botten en tanden, en speelt ook een rol in het immuunsysteem.
Op langere termijn kan een tekort bij kinderen leiden tot rachitis, een aandoening die zachte, fragiele en misvormde botten veroorzaakt. Dat uit zich in kromme benen, groeivertragingen en botmisvormingen.
Volgens een artikel in het tijdschrift Le Vif in februari 2025 zien we opnieuw meer rachitis in de Belgische ziekenhuizen, wat doet denken aan lang vervlogen tijden. Oorzaak? De sedentaire levensstijl van kinderen die niet genoeg zonlicht krijgen in combinatie met junkfood (dus voeding zonder vitamine D).
De aanbevolen dosis vitamine D per leeftijd
In België bestaan er meerdere officiële instanties die waken over de aanbevolen hoeveelheden vitamine D voor kinderen: de Hoge Gezondheidsraad, Kind & Gezin en zijn Franstalige tegenhanger Office de la Naissance et de l’enfance (ONE).
Voor ons onderzoek kijken we naar kinderen tot en met zes jaar, waarvoor deze drie officiële instanties een dosis van 10 µg (microgram) aanbevelen per dag, wat overeenkomt met 400 IU (international units). Ook oudere kinderen en zelfs volwassen kunnen baat hebben bij een vitamine D-supplement.
Gevaren van te veel vitamine D
Wie loopt meer risico op een vitamine D-tekort?
Verschillende groepen hebben meer risico op een tekort aan vitamine D:
- Premature baby's: de verkalking van het skelet gebeurt pas in het derde trimester van de zwangerschap, waardoor de baby vaak erg lage gehaltes vitamine D heeft. Zo’n baby heeft geen tijd gehad om via de moeder vitamine D op te bouwen. Een supplement van 20 tot 25 µg per dag is aanbevolen tijdens de eerste levensmaanden van prematuurtjes.
- Zwangere vrouwen: een tekort aan Belgisch zonlicht kan een tekort aan vitamine D veroorzaken bij zwangere vrouwen, maar ook bij gewone volwassenen. Zo’n tekort kan gevolgen hebben voor het ongeboren kind zoals vertraagde groei, misvormingen van het skelet of op latere leeftijd zelfs heupfracturen. Het vitamine D-gehalte moet dan ook goed opgevolgd worden tijdens de zwangerschap. Lees meer over supplementen tijdens de zwangerschap.
- Mensen met een donkere huid nemen minder goed vitamine D op uit uv-stralen.
- Mensen die nachtshifts draaien, lopen ook een groter risico op een tekort omdat ze minder zonlicht zien.
- Bij bepaalde ziekten zoals nierfalen is het soms nodig om extra vitamine D in te nemen, maar alleen onder medisch toezicht.
Onze analyse van 37 supplementen vitamine D
Wij hebben 37 supplementen met vitamine D onder de loep genomen: 36 voedingssupplementen en 1 geneesmiddel. Ons doel? Ondermaatse producten wegfilteren en producten kunnen aanraden die je in alle veiligheid aan je kinderen kunt geven.
Welke producten hebben we onderzocht?
Wij hebben 37 producten onderzocht die zich richten op kinderen tot en met 6 jaar, of op het hele gezin. We gaven daarbij de voorkeur aan producten die gemakkelijk te slikken zijn, zoals smelt- of kauwtabletten, gummies of druppels.
Softgels, capsules, pillen en filmomhulde tabletten hebben we niet bekeken, omdat ze minder handig zijn voor kinderen. Ook ampullen hebben we uitgesloten, omdat ze te veel vitamine D bevatten voor kinderen.
De risico's van gummies met vitamines
Welke criteria hebben we onderzocht?
1. Aanwezigheid van een notificatienummer (NUT) op de verpakking of online
In België wijst de FOD Volksgezondheid een notificatienummer (NUT) toe, wat aangeeft dat het product in kwestie werd gecontroleerd en gecertificeerd door de Belgische bevoegdheden. Alle geanalyseerde producten droegen zo'n notificatienummer.
2. Aanwezigheid van vitamine D3 en geen D2
In de natuur komen er twee types vitamine D voor: D2 (ergocalciferol), dat wordt gesynthetiseerd door gisten, en D3 (cholecalciferol), gesynthetiseerd in het menselijk lichaam door blootstelling aan uv-stralen.
Op zich is D2 dus niet nuttig voor mensen, maar desondanks wordt het wel online verkocht. Alle producten uit ons onderzoek bevatten D3 en geen D2, wat alvast een goede start is.
3. De aanbevolen dagelijkse dosis
Om fouten met de dosering te vermijden vinden wij het cruciaal dat de fabrikant op het etiket aangeeft welke dosis je nodig hebt om aan de dagelijkse behoeften te voldoen. Als deze informatie ontbreekt of niet juist is, geven wij het product op dit aspect een slechte beoordeling.
4. Vorm
De vorm van een geneesmiddel of supplement beïnvloedt hoe gemakkelijk het kan worden ingenomen en opgenomen door het lichaam. Wij onderzochten daarom enkel supplementen in de vorm van smelt- of kauwtabletten, gummies of druppels.
Vitamine D in druppelvorm heeft bijvoorbeeld twee voordelen: niet alleen is het gemakkelijk toe te dienen aan baby's, maar het wordt ook beter opgenomen door het lichaam. Omdat vitamine D in vet oplosbaar is (wat betekent dat ons lichaam het opneemt via vetten), kun je het beter "verpakken" in een olieachtig product.
Er bestaat ook vitamine D in emulsievorm, waarvan fabrikanten beweren dat het beter wordt opgenomen, maar daar is geen consensus over. Weet wel dat niet alle druppels zomaar aan te bevelen zijn, integendeel.
Gummies zijn daarentegen de minder goede keuze, zoals we al uitlegden. Ze bevatten vaak suikers, additieven, kleurstoffen en aroma's die niet nodig en zelfs ongeschikt zijn voor kinderen. Hun vorm is echter wel heel aantrekkelijk voor de allerkleinsten, waardoor ze er mogelijk te veel van zullen eten, met overdosis tot gevolg.
De producten die wij afraden
Van de 37 geanalyseerde producten raden we er maar liefst 26 af. Deze producten hebben één of meerdere van deze problemen:
- Aanbevolen dosis voor kinderen is verkeerd
- Aanbevolen dosis voor volwassenen is verkeerd (als het product voor "het hele gezin" is bedoeld)
- Aanbevolen dosis of toedieningswijze is niet precies genoeg
- Het product bevat een allergeen dat niet geschikt is voor baby's
- Het product bevat suikers of kleurstoffen
- Niet-toegelaten gezondheidsclaims op de verpakking (bv. "voor sterkere botten" of "boost de immuniteit")
Naast de samenstelling en de informatie op de verpakking hebben wij ook de prijzen bekeken. Heel wat van deze afgekeurde producten kosten zo'n € 20 per verpakking, terwijl ze niet voldoen aan onze criteria. Hét bewijs dat prijs niet altijd gelijk staat aan kwaliteit.
Kijk dus verder dan het prijskaartje in de zoektocht naar een goed product voor je kind.
Afgeraden druppels
Afgeraden kauwtabletten
Afgeraden gummies
De producten die wij aanbevelen
Van de 37 geanalyseerde producten kunnen er maar 11 de goedkeuring krijgen van onze voedingsexperte.
Vergeet niet dat we slechts één geneesmiddel hebben geanalyseerd: D-Cure. Alle andere producten zijn voedingssupplementen, die onder een andere wetgeving vallen. Een geneesmiddel zoals D-Cure is per definitie goed gecontroleerd en daardoor ook zeker veilig. D-Cure is dan ook één van de 11 producten die we aanbevelen.
Eén van de 11 aanbevolen producten is het geneesmiddel D-Cure. Voor een dosis van 10 µg raden artsen zes druppels per dag aan. D-Cure is een medicijn, maar wel vrij te koop in de apotheek: je hebt dus geen voorschrift nodig van je dokter.
De 10 andere producten zijn voedingssupplementen. De meeste komen in druppelvorm, maar er is ook een product met kauwtabletten en een andere met smelttabletten. Je kunt de meeste vinden in de apotheek, maar twee aanbevolen producten zijn te koop bij Kruidvat.
Wat prijs betreft, zien we dat goede kwaliteit ook redelijk kan zijn van prijs. De meeste goedgekeurde producten kosten ongeveer € 10 per verpakking, waarvan twee (Kruidvat) zelfs minder dan € 5.
Als we het hebben over prijs per dag, varieert dit van € 0,011 per dosis (Kruidvat) tot € 0,103 per dosis (Vitakruid). D-Cure, het enige geneesmiddel uit ons onderzoek, is niet veel duurder dan voedingssupplementen: met € 0,056 per dagelijkse dosis is het goedkoop noch duur.
Een overdosis vitamine D opdoen via voeding of de zon is onmogelijk. Met voedingssupplementen of geneesmiddelen kan dat wel.
Is het gevaarlijk om te veel vitamine D te geven aan een kind?
Ja, op lange termijn kan een teveel aan vitamine D gevaarlijk zijn voor je kind (en voor volwassenen). Omdat vitamine D in vet oplosbaar is, wordt het opgeslagen in de lever en de vetreserves zolang het niet wordt benut.
Een teveel aan vitamine D kan opstapelen in het lichaam en tot vergiftigingssymptomen leiden. Dat kan geleidelijk gebeuren en het kan lang duren vooraleer deze symptomen opduiken.
Wat zijn de symptomen van een overdosis vitamine D ?
De belangrijkste complicaties bij een overdosis vitamine D zijn hypervitaminose D en hypercalcemie. Die kunnen het botmetabolisme en de groei van het kind verstoren.
De fysieke symptomen van hypercalcemie zijn:
- Misselijkheid en braken
- Verlies van eetlust en eten weigeren
- Gewichtsverlies
- Dehydratatie en hoofdpijn
- Te veel calcium in de urine, wat uiteindelijk calciumafzettingen in de nieren (“nierstenen”) kan veroorzaken, met alle risico’s vandien
Bij exteme hypercalcemie (groot gewichtsverlies en uitdroging) kan een opname in het ziekenhuis nodig zijn.
Wat zijn de maximale limieten voor vitamine D ?
Om overdosis en vergiftiging te vermijden, moet je voorzichtig zijn met de dosis die je geeft aan je kind. De Hoge Gezondheidsraad stelt een maximumlimiet voor van 25 µg vitamine D per dag (1 000 IU) voor kinderen jonger dan 12, en 50 µg per dag (2 000 IU) vanaf 12 jaar.
De maximaal toegelaten limiet voor vitamine D in een voedingssupplement is echter 75 µg per dag. Deze grens ligt dus een pak hoger dan de aanbeveling van de Hoge Gezondheidsraad. Een dosis van 75 µg is helemaal niet aangepast aan de behoeften van kinderen, en zelfs niet aan die van gezonde volwassenen zonder tekorten.
Lees dan ook altijd het etiket vooraleer je een vitamine D-supplement koopt. Let extra op als je ook nog een multivitaminesupplement geeft dat eveneens vitamine D bevat. Op die manier kun je immers snel een overdosis toedienen.
In onze laatste test (2021) hebben we gezien dat vitamine D voor kinderen zich met marketing specifiek richt op deze doelgroep, denk maar aan Disney-figuren en Smurfen. Wij zijn aangenaam verrast dat deze producten in 2025 van de markt verdwenen zijn.
Helaas lijkt hun marktsegment ingenomen door gummies, een doseringsvorm die wij om verschillende redenen afraden. Wij eisen immers al langer een reclameverbod op producten voor kinderen (aantrekkelijke verpakking, gebruik van figuren, cadeautjes, of supplementen in leuke vormen).
Het blijft daarom belangrijk om met een kritische blik naar het aanbod te kijken als je vitamine D moet kiezen voor je kind. Wij geven je alvast een aantal tips.
1. Vraag advies aan je kinderarts of zorgverlener voor je iets koopt
Gezien het risico op overdosis laat je je beter begeleiden door professionals die voor jou het etiket kunnen ontcijferen. Het is niet dat een geneesmiddel of voedingssupplement vrij te koop is, dat het niet gevaarlijk kan zijn.
Check voor de zekerheid de lijst met aanbevolen vitamine D-supplementen van onze experte.
2. Koop je supplement liefst in de apotheek
De apotheker is een professional die je kan adviseren over de dosering en de toediening. Door je product in de apotheek te kopen, ben je bovendien zeker dat het product toegelaten is op de Belgische markt (ook te herkennen aan het notificatienummer). Dat is niet per se zo voor producten die je online vindt.
3. Let op de doseringsvorm
Kies een doseringsvorm (druppels, smelttabletten, ...) die past bij de leeftijd en de voorkeuren van jouw kind.
Druppels zijn het gemakkelijkst voor de allerkleinsten en worden bovendien beter opgenomen, terwijl smelttabletten moeten worden geplet en vermengd in een flesje of fruitpap. Kauwtabletten zijn pas geschikt vanaf 3 jaar, net zoals gummies, die we echter niet aanraden.
4. Geef vitamine D altijd na de maaltijd
Vitamine D is vetoplosbaar en wordt beter opgenomen in het lichaam na een maaltijd met vetten. Na het ontbijt is enkel geschikt als er boter of volle melk bij wordt geconsumeerd, maar na de lunch of het avondeten is meestal beter.
5. Check de dagelijkse dosis en de waarschuwingen op het etiket
Zoals eerder gezegd is de aanbevolen dagelijkse dosis vitamine D voor kinderen tot en met zes jaar 10 µg (microgram) of 400 IU (internationale units). Als je ziet dat een product meer vitamine D aanlevert dan nodig, koop het dan niet (tenzij je arts dat aanbeveelt).
Kijk daarnaast ook naar de doelgroep. Als een product bedoeld is voor baby's, moet je nakijken of het geschikt is vanaf de geboorte, wat niet altijd het geval is.
Check ook of het product geen allergenen bevat, zoals sesamolie, die te vermijden zijn bij kleine kinderen.
Vermijd tot slot producten met suikers of zoetstoffen. Je kind heeft dat niet nodig. Als je twijfelt tussen twee producten, kies dan degene zonder aroma's.
6. Bewaar de verpakking buiten het bereik van kinderen
Bewaar geneesmiddelen of supplementen altijd buiten het bereik van kinderen, ongeacht hun vorm. Vitamine D in druppelvorm komt bijvoorbeeld in een flesje dat een klein kind gemakkelijk kan openen.
Bovendien zijn er steeds meer supplementen die eruitzien als snoepjes. Je kind zou misschien verleid kunnen zijn om er meer te eten dan nodig.
7. Verdubbel de dosis niet als je een dag bent vergeten
Eén regel: improviseer niet zelf met de dosis. Als je een dag bent vergeten om vitamine D te geven, geef dan de volgende dag geen dubbele dosis. Eén gemiste dosis is niet erg. Geef ook nooit een hogere dosis dan aanbevolen zonder medisch advies.
8. Let op als je vitamine D en multivitamines combineert
Het kan gevaarlijk zijn om verschillende voedingssupplementen te combineren: als je je kind al een multivitaminesupplement geeft, controleer dan hoeveel vitamine D dat bevat en stem de dosis van het vitamine D-supplement daarop af.
Vraag je ook af of je wel multivitamines moet geven: een gezond kind heeft enkel extra vitamine D nodig.
Een evenwichtig dieet zorgt voor alle andere noodzakelijke vitamines en mineralen. Heeft je kind toch tekorten, dan kunnen andere supplementen nuttig zijn, maar enkel op medisch advies.
Tot slot kunnen voedingssupplementen ook nuttig zijn voor kinderen die vegetarisch of vegan eten. Als je denkt dat je kind niet voldoende groenten of vis eet, praat er dan over met je dokter. Enkel een medisch professional kan je daarbij begeleiden.
Moet ik de dosis aanpassen in functie van de seizoenen of de hoeveelheid zon?
In theorie is het lichaam in staat om een teveel aan vitamine D te stockeren. Op minder zonnige momenten kunnen deze reserves dan worden aangesproken om aan de behoeften te voldoen, die het hele jaar door gelijk blijven.
Maar het is duidelijk dat onze sedentaire levensstijl van de laatste decennia een impact heeft op onze blootstelling aan de zon: we spelen en leven minder vaak buiten, en als we in de zon komen, beschermen we onze huid met zonnecrème die helaas de opname van vitamine D drastisch vermindert.
Wetenschappers discussiëren nog volop over dit onderwerp: er bestaat geen consensus over de noodzaak van vitamine D-supplementen bij volwassenen. Alles hangt uiteindelijk af van je levensstijl. Bij twijfel kan een bloedonderzoek uitwijzen of je extra vitamine D nodig hebt.
Als je kinderen dagelijks de aanbevolen dosis van 10 µg krijgen (minstens tot de leeftijd van 10 jaar), is in de winter geen hogere dosis nodig. Vergeet echter niet dat we het hele jaar door voldoende frisse lucht en zonlicht nodig hebben, ook in het najaar.
Mag ik 's avonds vitamine D geven?
Ja, vitamine D mag 's avonds ingenomen worden. Er is geen vast tijdstip voor. Bepaalde factoren kunnen wel de opname ervan beïnvloeden. Vitamine D is vetoplosbaar, dus is het wel belangrijk wat je erbij eet: neem vitamine D bij een maaltijd die vetten bevat, zodat het beter wordt opgenomen. De lunch of het avondmaal is daarvoor het best.
Als je echter de neiging hebt om het te vergeten, of het ontbijt is het enige mogelijke moment, dan kan het ook 's ochtends. Vooral regelmaat is belangrijk: elke dag een dosis, maar verdubbel de dosis nooit als je een keertje hebt overgeslagen.