Schadevergoeding na een ongeval in België: wat zijn je rechten?

​De verschillende soorten ongevallen en schadevergoedingen in België

Verkeers- en lichamelijke ongevallen

In de meeste gevallen waarbij iemand aansprakelijk gesteld kan worden voor schade, gaat het om verkeersongevallen.

Maar ook buiten het verkeer kunnen er natuurlijk ongevallen gebeuren waarvoor iemand verantwoordelijk is. Denk bijvoorbeeld aan iemand die gebeten wordt door een hond, een persoon die gewond raakt tijdens een vechtpartij, of een raam dat breekt door een voetbal van een buurjongen.

Arbeidsongevallen 

Ongevallen op het werk of onderweg tussen je woonplaats en je werk vormen een aparte categorie en vallen onder een specifieke regelgeving.

Werkgevers zijn verplicht om hun werknemers hiervoor te verzekeren. Die verzekering dekt de vergoeding bij arbeidsongeschiktheid en de medische kosten, zoals protheses en andere noodzakelijke zorgen.

Terug naar boven

Welke vergoeding krijg je na een ongeval? De gedekte schade

Bij een schadevergoeding wordt er een onderscheid gemaakt tussen twee grote categorieën schade:

1. Lichamelijke schade die wordt vergoed

Wanneer je lichamelijk gewond raakt door een ongeval, kunnen er verschillende vormen van schadevergoeding van toepassing zijn.

Er bestaan meerdere types soorten schade die in aanmerking kunnen komen voor vergoeding:

• Persoonlijke schade: dit gaat over de impact van het ongeval op je dagelijks leven. Denk aan beperkingen, ongemakken, frustraties, angstgevoelens, of het wegvallen van plezier in hobby’s, sport of sociale contacten.
• Huishoudelijke schade: wanneer je door het ongeval je gewone huishoudelijke taken niet meer kunt uitvoeren, of er veel meer moeite voor moet doen.
• Economische schade: dit omvat alles wat je professioneel leven beïnvloedt, zoals inkomensverlies of werkonbekwaamheid.
  
  

Er wordt ook een onderscheid gemaakt tussen tijdelijke en blijvende schade.

Voor lichamelijke schade kunnen onder meer de volgende kosten worden vergoed:

• Alle medische kosten, rekening houdend met tussenkomsten van het ziekenfonds, een eventuele hospitalisatieverzekering en het maximumfactuurplafond.
• Technische hulpmiddelen zoals protheses, aanpassingen aan je woning of wagen, enzovoort.
• Hulp van derden wanneer je ernstig gewond bent en ondersteuning nodig hebt, ook als die hulp van een naaste komt.

In het zwaarste geval, wanneer de persoon zou overlijden, kan er een schadevergoeding toegekend worden voor de begrafeniskosten, het leed dat de persoon zelf heeft ondergaan (indien hij of zij zich bewust was van zijn naderende overlijden), en de schade die de naasten ondervinden. Dat kan zowel gaan om morele schade als om materiële schade, bijvoorbeeld bij een verlies aan inkomsten of hulp in het huishouden.

2. Materiële schade die wordt vergoed

Bij een verkeersongeval kan het betrokken voertuig beschadigd raken. In dat geval gaat het vaak om schade aan het voertuig zelf.

Je hebt als slachtoffer recht op een vergoeding voor de herstellingen, maar ook andere kosten kunnen in aanmerking komen. Denk bijvoorbeeld aan de takelkosten en de parkeerkosten zolang het voertuig ter beschikking moest blijven van de expert of in afwachting was van herstelling.

Je kan ook een vergoeding krijgen wanneer je je voertuig tijdelijk niet kan gebruiken. Dat wordt gebruiksderving genoemd. Die vergoeding geldt zowel voor de wachttijd voor de schade-expertise als voor de duur van de herstellingen.

Is je voertuig niet meer te herstellen? Dan kun je een vergoeding vragen voor de periode die nodig is om een nieuw voertuig aan te schaffen. Ook de kosten voor een vervangwagen kunnen vergoed worden, net als de financieringskosten als je een lening afsluit voor herstellingen of de aankoop van een ander voertuig.

Tot slot kunnen ook andere kosten vergoed worden, zoals verplaatsingskosten, administratieve kosten of schade aan je kledij.

Terug naar boven

​Hoe wordt het bedrag van de schadevergoeding berekend?

Indicatieve tabel van vergoedingen bij een ongeval in België (2024)

Definitie en functie van de indicatieve tabel

In België bestaat er al jarenlang de indicatieve tabel. Deze tabel is opgesteld door rechters, meer bepaald het Nationaal verbond van magistraten van eerste aanleg en het Koninklijk verbond van vrede- en politierechters. Het is een lijst van forfaitaire vergoedingsbedragen voor specifieke vormen van schade.

Hoewel het gebruik van deze tabel niet wettelijk verplicht is, baseren zowel rechters als verzekeraars zich er in de praktijk vaak op om vergoedingen te bepalen voor schadeposten die niet makkelijk te bewijzen zijn . Bij een meningsverschil met de verzekeraar kan ook jij je hierop beroepen.

De tabel wordt om de vier jaar geactualiseerd, rekening houdend met de inflatie, wetgevingswijzigingen en rechtspraak. De meest recente versie dateert van 2024.

Standaardbedragen per soort schade

In de tabel vind je onder andere de volgende richtbedragen:

• € 39 per dag bij tijdelijke persoonlijke ongeschiktheid tijdens een opname in het ziekenhuis of revalidatiecentrum.
  
  
• € 32 per dag voor volledige (100%) tijdelijke persoonlijke ongeschiktheid buiten het ziekenhuis. Bij een lager percentage wordt het bedrag evenredig aangepast.

Een medisch expert bepaalt het percentage van de ongeschiktheid. In bijzondere omstandigheden, zoals uitzonderlijke pijn, kunnen extra bedragen toegekend worden.

Voor huishoudelijke ongeschiktheid geldt een vergoeding van € 30 per dag bij 100% ongeschiktheid. Dit bedrag kan verhoogd worden met € 10 per dag per ten laste genomen kind.

Voor verlies van inkomsten (economische ongeschiktheid) moet je altijd concreet bewijs aanleveren. Meestal dient je netto-inkomen als basis voor de berekening.

Ben je leerling of student, dan zijn er ook specifieke vergoedingen voorzien:

Als je door het ongeval extra inspanningen moet leveren om je studies voort te zetten, krijg je:

• € 6 per dag in het lager onderwijs,
• € 12 per dag in het secundair,
• € 17 per dag in het hoger of universitair onderwijs.

Bij het verliezen van een schooljaar gelden verschillende regels:

• Materiële schade, zoals studiekosten: als je deze niet kunt bewijzen, gelden forfaitaire bedragen: € 500 voor lager onderwijs, € 1 500 voor secundair onderwijs,
  € 3 500 voor hoger of universitair onderwijs. Mogelijk aangevuld met kosten voor een kot.
• Morele schade wegens het missen van schoolactiviteiten en frustratie over leertraject: € 3 000
• Vertraging in je carrière: Er kan eventueel een vergoeding worden toegekend voor loonverlies omwille van de achterstand in je loopbaan. Dit zal berekend worden op basis van het nettojaarloon van je eerste werkjaar.

Bij blijvende letsels kan je een eenmalige forfaitaire vergoeding of maandelijkse/jaarlijkse betalingen krijgen. De soorten schade die voor vergoeding in aanmerking komen zijn dezelfde als bij tijdelijke ongeschiktheid.

Als er geen concrete gegevens beschikbaar zijn, wordt de schadevergoeding berekend op basis van forfaitaire bedragen uit de tabel. Die bedragen zijn afhankelijk van je leeftijd, hoe ouder je bent, hoe lager het bedrag. De bedragen worden vermenigvuldigd met het percentage ongeschiktheid.

Voorbeeld: een man van 20 jaar met 15% persoonlijke ongeschiktheid, 10% huishoudelijke ongeschiktheid, 6% economische ongeschiktheid en 35% participatie aan huishoudelijke taken.

 
Esthetische schade wordt ook begroot in de indicatieve tabel, volgens een schaal van 1 tot 7: 1 staat voor minimale schade, 7 voor uitzonderlijk ernstige schade. Deze beoordeling houdt rekening met verschillende concrete factoren: de plaats van het litteken, de leeftijd en het geslacht van het slachtoffer, evenals de impact op zijn of haar dagelijkse activiteiten.

De bedragen die in de tabel worden voorgesteld variëren sterk: van € 130 bij lichte schade (1/7) bij iemand ouder dan 81 jaar, tot € 34 500 bij zware schade (7/7) bij een kind jonger dan 10 jaar.

Seksuele schade komt ook in aanmerking voor vergoeding. Dat kan gaan om problemen met het seksueel functioneren (zoals impotentie of gevoelloosheid), maar ook om het verlies van vruchtbaarheid. Kosten voor medische behandelingen zoals kunstmatige inseminatie of een keizersnede kunnen ook terugbetaald worden.

Bij overlijden kunnen meerdere schadeposten vergoed worden:

• Begrafeniskosten, zolang ze redelijk blijven.
• Schade tussen het ongeval en het overlijden: als bewezen is dat de overledene zich bewust was van het naderende overlijden, kan er een forfaitair bedrag van € 75 per dag toegekend worden.
• Morele schade van nabestaanden, afhankelijk van de band met het slachtoffer. De hoogste bedragen (tussen € 15 000 en € 45 000) gelden bij verlies van een kind, ouder of partner.
• Materiële schade die economische verliezen van de nabestaanden dekt, zoals verlies van inkomen of hulp in het huishouden.

Wat materiële schade betreft: de kosten voor een beschadigd of total loss voertuig worden doorgaans vergoed op basis van het verslag van een expert. Andere vergoedbare kosten zijn onder meer btw, sleepkosten, stallingskosten, verlies van gebruik tijdens herstel of wachttijd.

Voor de meeste van deze kosten moet je concreet bewijs leveren. Voor de gebruiksderving voorziet de indicatieve tabel forfaitaire vergoedingen:

• € 12 per dag voor een fiets (al dan niet elektrisch tot 25 km/u)
• € 17 per dag voor een gemotoriseerde tweewieler, quad of speedpedelec
• € 23 per dag voor een personenwagen

Verplaatsingskosten kunnen ook forfaitair vergoed worden:

• € 0,42/km voor een wagen
• € 0,28/km voor andere voertuigen

Voor administratieve kosten (zoals telefoon, brieven, opvolging), waarvoor geen bewijs is, geldt een forfaitaire vergoeding tussen € 50 en € 150, afhankelijk van de complexiteit van je dossier.

Als je kledij beschadigd raakte, maar de precieze waarde moeilijk te bewijzen is, wordt uitgegaan van een gemiddelde waarde van € 400 per outfit. Dit bedrag kan worden verhoogd als je bewijs hebt van bijkomende schade aan bijvoorbeeld juwelen, horloges, persoonlijke spullen of specifiek materiaal.

Verschil met andere landen

De vaak gemediatiseerde schadevergoedingen van miljoenen euro’s, zoals je ze in de Verenigde Staten ziet, komen in België zelden voor. Daar zijn meerdere redenen voor.

Het Amerikaanse rechtssysteem is fundamenteel anders: hoge schadevergoedingen zijn er gebruikelijker en ingeburgerd.

In de VS is er minder sociale bescherming, vooral op het vlak van gezondheidszorg. De kosten voor medische zorgen liggen er veel hoger dan bij ons. Ook inkomensverzekeringen zijn er minder gangbaar. Dat leidt automatisch tot hogere schadevergoedingen.

Het Amerikaanse systeem kent ook "punitive damages" – vergoedingen bovenop de gewone schadevergoeding, bedoeld als straf. In België bestaan zulke boetes niet: eventuele geldstraffen gaan naar de staat, niet naar het slachtoffer.

Tot slot worden in de VS vaak burgerjury’s ingeschakeld bij burgerlijke rechtszaken. Die laten zich soms leiden door emotie, wat tot hoge schadevergoedingen kan leiden.

Terug naar boven

​Welke stappen moet je volgen om een schadevergoeding te krijgen?

Wat moet je doen na een auto-ongeval?

Na een auto-ongeval is het belangrijk om bepaalde stappen te volgen als je je rechten wil beschermen. Zorg eerst voor een veilige situatie om bijkomend gevaar te vermijden, en verwittig de hulpdiensten als er gewonden zijn.

Vul daarna een Europees aanrijdingsformulier in en noteer nauwkeurig de omstandigheden en de gegevens van alle betrokkenen. Als je voertuig niet meer kan rijden, kan je verzekering instaan voor het wegslepen.

Vergeet niet om het ongeval binnen acht dagen aan je verzekeraar te melden. Afhankelijk van jouw aansprakelijkheid en het type verzekering dat je hebt, kan je recht hebben op een schadevergoeding.

Wat te doen na een auto-ongeval?

 

Wat moet je doen bij een ongeval met een voetganger of fietser?

Het bedrag van de schadevergoeding waarop je recht hebt na een ongeval, is meestal gelijk, ongeacht tot welke categorie je behoort.

Zogenaamde kwetsbare weggebruikers genieten extra bescherming als ze slachtoffer zijn van een verkeersongeval waarbij minstens één gemotoriseerd voertuig betrokken is. Zij hebben altijd recht op een vergoeding voor lichamelijke en kledijschade, ongeacht wie in fout is. Dat geldt ook voor brillen, hoorapparaten, tanden, enzovoort. Terug naar boven

​FAQ: veelgestelde vragen over schadevergoeding na een ongeval in België

Hoe weet ik of ik recht heb op een schadevergoeding na een ongeval?

Om recht te hebben op een schadevergoeding, moet meestal iemand anders aansprakelijk zijn voor het ongeval. In de meeste gevallen betekent dat dat er een fout is gemaakt die jouw schade heeft veroorzaakt.

Er zijn wel uitzonderingen, vooral voor zwakke weggebruikers zoals voetgangers en fietsers. Zij vallen in geval van een ongeval waarbij een motorvoertuig betrokken is onder een speciaal beschermingsregime en kunnen ook zonder fout van de tegenpartij recht hebben op een vergoeding.

Ook in andere specifieke situaties voorziet de wet een regeling. Zo kan de eigenaar van een dier aansprakelijk zijn, zelfs als er geen directe fout werd gemaakt.

Hoe lang duurt het voor ik een schadevergoeding ontvang?

De duurtijd hangt sterk af van de situatie. Verschillende factoren kunnen het proces beïnvloeden:

• Is de aansprakelijkheid duidelijk of wordt daarover gediscussieerd?
• Zijn alle nodige documenten en bewijzen op tijd bezorgd?
• Is er een verzekeraar betrokken?
• Moet de zaak voor de rechtbank komen?
• Moet er een expert worden aangesteld (bv. medisch of auto-expert)?
• Staat de schade vast?
  
  

Bij lichamelijke letsels moet vaak gewacht worden tot je gezondheidstoestand stabiel is. Sommige gevolgen kunnen pas na verloop van tijd beoordeeld worden, wat de uitbetaling vertraagt.

Welke bewijsstukken moet ik bezorgen om schade aan te tonen?

Voor elk type schade moet je indien mogelijk harde bewijzen aanleveren:

• Bij inkomensverlies moet je loonfiches, attesten van je werkgever of andere documenten geven die de schade kunnen berekenen.
• Voor materiële schade (zoals een beschadigde wagen) wordt meestal een onafhankelijk expert ingeschakeld.
• Sommige schadeposten, zoals morele schade, zijn moeilijker exact aan te tonen. In dat geval baseert de rechter zich op de omstandigheden van het dossier en op de richtbedragen uit de indicatieve tabel om de vergoeding vast te leggen.

Terug naar boven

Conclusie

Samengevat hangt een schadevergoeding na een ongeval af van de vaststelling van de aansprakelijkheid, behalve in uitzonderingen zoals voor zwakke weggebruikers. De indicatieve tabel dient als referentie voor de beoordeling van bepaalde schadeposten, zoals morele of esthetische schade.

De vergoedingen dekken uiteenlopende kosten: van medische zorgen tot materiële schade en inkomensverlies. In tegenstelling tot de Verenigde Staten blijven de toegekende bedragen hier redelijk, zonder bestraffende schadevergoedingen.

De procedure kan echter lang aanslepen, afhankelijk van de complexiteit van het dossier. Het is dus belangrijk om alle bewijzen zorgvuldig bij te houden en je rechten goed te kennen. Terug naar boven