Coronavirus: je geld en je rechten - veelgestelde vragen

Volgens ons niet.

Handelaars stimuleren mogen hun klanten aanmoedigen om elektronisch te betalen. Maar of ze nog een stap verder mogen gaan en cash betalingen mogen verbieden, dat is andere koek. Volgens ons mogen ze dat in principe niet doen. Als je alleen met cash kunt betalen, zou de handelaar dat dus niet mogen weigeren.

Maar omwille van de coronacrisis tolereert de overheid momenteel dat handelaars alleen elektronische betalingen aanvaarden, op voorwaarde dat ze de klanten daar vooraf duidelijk over informeren.

Niet vergeten: je mag voor elke betaling aan een handelaar hooguit € 3 000 in cash geven.

In juni 2020 heeft de regering de zogenaamde consumptiecheques ingevoerd als een vorm van steun voor sectoren die zwaar getroffen zijn door de coronacrisis. Een werkgever kan die cheques bij wijze van premie tot 31 maart 2022 aan zijn werknemers toekennen, voor maximaal € 500. De cheques kunnen als betaalmiddel worden aangeboden in de horeca, voor een sport- of cultureel evenement en in de kleinhandel. Maar er bestaat geen verplichting om ze te aanvaarden. Alle consumptiecheques blijven geldig tot 31 december 2022, ongeacht de datum die er eventueel op vermeld staat (bij papieren cheques).

Als een verkoper zich er bij een onlineverkoop toe heeft verbonden om te leveren tegen een bepaalde datum, moet hij die datum respecteren. Wanneer hij dat niet kan en het coronavirus als reden opgeeft waarom hij de levering uitstelt, kan hij volgens ons overmacht inroepen als hij kan bewijzen dat het virus de echte reden is.

Je hebt dan twee mogelijkheden:

• Geduldig wachten op de levering.
• Je bestelling annuleren (per aangetekende brief of mail) en je geld terugvragen. De verkoper moet dan zo snel mogelijk nadat hij op de hoogte werd gebracht van je beslissing om de koop te herroepen, alles terugbetalen wat hij van jou had ontvangen, inclusief de leveringskosten die hij had aangerekend.

Het spreekt voor zich dat leveringen in deze moeilijke tijden wat langer op zich kunnen laten wachten. Als consument ben je wellicht meer geneigd om begrip op te brengen als de verkoper de moeite neemt om te verwittigen dan als hij je in het ongewisse laat. Maar dat betekent niet dat je eindeloos op je meubels moet wachten. 

Je kunt initiatief nemen zodra de leveringsdatum die in het contract werd vastgelegd voorbij is, of zodra er 30 dagen verstreken zijn nadat je het contract hebt ondertekend als daar geen datum in werd gepreciseerd. Stuur de verkoper – bij voorkeur via een aangetekende brief of via mail – een schriftelijke aanmaning om je bestelling binnen een redelijke termijn te leveren. 

Als hij ook de nieuwe leveringstermijn niet kan naleven, heb je het recht om het contract te verbreken. Meld die beslissing aan de verkoper, met een aangetekende brief of een mail, en eis het reeds betaalde bedrag terug. De verkoper moet je dan zonder onnodige vertraging terugbetalen. 

Maar het blijven uitzonderlijke tijden. Dus wat extra begrip kan zeker geen kwaad. In plaats van de bestelling te annuleren omdat je er zo lang op moet wachten kun je ook proberen te onderhandelen. Misschien is de verkoper wel bereid om je een korting toe te staan of een tegoedbon. Of je kunt je gezien de omstandigheden ook gewoon neerleggen bij de situatie …

Er is sinds 2019 een nieuwe wettelijke regeling van toepassing bij de verkoop van auto’s. Wanneer de leveringsdatum die op de bestelbon werd vermeld niet werd nageleefd, mag je zelf een “aan de omstandigheden aangepaste” nieuwe leveringstermijn voorstellen.

Wat betekent echter “aan de omstandigheden aangepast”? De huidige coronacrisis is speciaal, nooit eerder meegemaakt. Niemand weet dus wat nu moet worden verstaan onder “aan de omstandigheden aangepast”. Op het eerste gezicht lijkt een bijkomende termijn van ten één à twee maanden daarom correct. Wanneer ook die nieuwe termijn niet wordt nageleefd, zul je meteen een einde mogen maken aan de overeenkomst.

Had je in de overeenkomst laten opnemen dat de leveringsdatum essentieel is voor jou? In dat geval mag je het contract opzeggen zodra die termijn verstreken is.

Hoe dan ook verdient het aanbeveling om de regels met gezond verstand en wederzijds begrip toe te passen. In plaats van de bestelling te annuleren omdat de auto niet tijdig werd geleverd, kun je ook over een compensatie onderhandelen met de verkoper. Je kunt bijvoorbeeld een vervangauto vragen voor de tijd dat je op de nieuwe auto moet wachten, of een korting of een gratis optie. Of je kunt je gezien de omstandigheden ook gewoon neerleggen bij de situatie …

Het is belangrijk dat je reageert voordat de betalingstermijn is overschreden. Leg uit hoe je situatie is veranderd en welke invloed dit op je budget heeft. Stel vervolgens een oplossing voor die je kunt nakomen: uitstel van betaling, spreiding van de betaling over een paar maanden ...

Als de leverancier ermee instemt, vraag dan of hij een schadevergoeding of rente eist. De algemene voorwaarden zullen dat ongetwijfeld toestaan. Bereik je een overeenkomst, zorg er dan voor dat je die naleeft.

Wat als de leverancier weigert en geen haalbaar tegenvoorstel doet? Wij raden je aan je eigen voorstel toch uit te voeren. Stort een deel van het verschuldigde bedrag dat je kunt betalen. Zo bewijs je tegenover de leverancier dat je van goede wil bent en dat je alles hebt gedaan wat je huidige middelen toelaten.

Je kunt het voorstel telefonisch overmaken aan de leverancier, maar zorg ervoor dat je een schriftelijke bevestiging (mail of brief) hebt. Ook als de leverancier je voorstel verwerpt, laat je hem schriftelijk weten dat je je schuld toch op die manier zult afbetalen.

Omdat de evenementensector zwaar wordt getroffen door de coronacrisis, heeft de regering beslist dat de organisator je een tegoedbon kan geven wanneer de activiteit later wordt georganiseerd op dezelfde plaats of in de buurt ervan.

Er zijn enkele voorwaarden:

• de activiteit moet opnieuw worden georganiseerd binnen drie jaar na de oorspronkelijke datum van het evenement;
• de activiteit moet dezelfde essentiële kenmerken hebben;
• er mogen geen kosten worden aangerekend voor de tegoedbon;
• er mag geen toeslag worden aangerekend voor het nieuwe evenement;
• de tegoedbon vermeldt uitdrukkelijk dat hij werd gegeven als gevolg van de coronacrisis.

Je kunt de tegoedbon alleen weigeren wanneer je kunt bewijzen dat je verhinderd bent om de activiteit bij te wonen op de nieuwe datum. Dan heb je recht op terugbetaling. Goede redenen zijn onder meer professionele redenen en ziekte.

Als een evenement is afgelast vanwege het coronavirus en niet wordt uitgesteld, heb je recht op terugbetaling.

Maar omdat de evenementensector zwaar wordt getroffen door de coronacrisis, heeft de regering bijzondere maatregelen genomen. De organisator moet niet meteen terugbetalen, maar krijgt de tijd tot 31 december 2021.

Zit je door de coronacrisis opgescheept met diverse vouchers die je nog moet zien te gebruiken of terugbetalingen waarop je wacht? Gebruik onze tool om automatisch een rappel te krijgen wanneer de deadline van een voucher nadert.

IK WIL EEN RAPPEL KRIJGEN VOOR MIJN VOUCHERS

 

De gewone regels zijn van toepassing. Je bezorgt een medisch attest aan de werkgever, die je zal uitbetalen op basis van het gewaarborgde maandloon.

Kun je thuiswerken?

Dan is er geen enkel probleem natuurlijk.

Is telewerk niet mogelijk voor jou en wil je liever geen vakantiedagen opofferen?

Aangezien je niet kunt werken, is je werkgever niet verplicht om je te betalen tijdens die periode van afwezigheid. Maar je mag hem wel vragen om ervoor te zorgen dat je tijdelijk recht hebt op een werkloosheidsuitkering.

Tijdens de coronapandemie werd immers een gunstregeling ingevoerd in de vorm van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht. Werknemers die niet ziek zijn maar wegens quarantaine thuis moeten blijven, kunnen daardoor tijdelijk werkloos worden gesteld. Die regeling geldt tot en met 31/12/2022.

Sinds 1/7/2022 wordt evenwel geen hogere werkloosheidsuitkering meer uitgekeerd dan normaal en is er ook geen sprake meer van een supplement. Dat betekent dat je tijdens je tijdelijke werkloosheid recht zult hebben op een uitkering van 65 % van je brutoloon per dag, met een maximum van € 3 014,78 bruto per maand (bedrag geldig sinds 1/5/2022).

Je moet je werkgever zo snel mogelijk op de hoogte brengen, zodat hij er niet van uitgaat dat je zonder reden afwezig bent. Hij mag je afwezigheid niet als reden voor ontslag gebruiken als je hem zo spoedig mogelijk op de hoogte hebt gesteld.

We waarschuwen wel voor de fiscale kant van de zaak. Er wordt immers een lage bedrijfsvoorheffing ingehouden. Daardoor zit het er dik in dat je volgend jaar, wanneer je belasting wordt berekend, een toeslag zult moeten betalen. 

Sinds 1/7/2022 kan je werkgever in dat geval gebruik maken van het systeem van tijdelijke werkloosheid wegens economische oorzaken. Die regeling geldt tot en met 31/12/2022.

Sinds die datum wordt geen hogere werkloosheidsuitkering meer uitgekeerd dan normaal en is er ook geen sprake meer van een supplement. Dat betekent dat je tijdens je tijdelijke werkloosheid recht zult hebben op een uitkering van 65 % van je brutoloon per dag, met een maximum van € 3 014,78 bruto per maand (bedrag geldig sinds 1/5/2022).

Je moet je werkgever zo snel mogelijk op de hoogte brengen, zodat hij er niet van uitgaat dat je zonder reden afwezig bent. Hij mag je afwezigheid niet als reden voor ontslag gebruiken als je hem zo spoedig mogelijk op de hoogte hebt gesteld.

Voor de berekening van je jaarlijkse vakantie en het vakantiegeld waar je volgend jaar recht op zult hebben, zal de coronawerkloosheid worden gelijkgesteld met effectieve prestaties.

We waarschuwen wel voor de fiscale kant van de zaak. Er wordt een lage bedrijfsvoorheffing ingehouden. Dat zal zijn effect hebben bij de uiteindelijke belastingafrekening. 

Het gebeurt dat een crèche of school sluit wegens corona en je kind daardoor onverwacht thuis zit. Het kan ook dat jouw kind plots in quarantaine moet. Als je dan niet kunt telewerken en liever geen vakantiedagen opoffert, kun je je werkgever vragen om jou tijdelijk werkloos te stellen wegens overmacht. Jij hebt daardoor recht op een hogere werkloosheidsuitkering dan normaal. Voor meer details verwijzen we naar de vraag "Wat als ik niet kan gaan werken omdat er als gevolg van de coronamaatregelen geen werk is voor mij of mijn bedrijf gesloten is?"

Die gunstregeling geldt tot 31/12/2022. 

Wanneer je als werknemer thuis werkt, mag je inderdaad een deel van de kosten van je woning als werkelijke beroepskosten aangeven. Je hoeft daarvoor niet eens over een aparte werkkamer te beschikken, het volstaat dat je aan de keukentafel werkt of dat je een bureau in je woonkamer hebt staan. 

Maar de kans is klein dat het fiscaal interessant is om te kiezen voor de aftrek van je werkelijke beroepskosten.

Je moet het beroepsgedeelte van die ruimte bepalen

Je moet bepalen:

• hoeveel procent de oppervlakte van de ruimte waar je werkt, uitmaakt ten opzichte van de totale oppervlakte van je woning;
• hoeveel procent van de tijd je in die werkruimte doorbrengt, voor je werk bestemd is in vergelijking met de tijd die je er in totaal doorbrengt.

Een voorbeeld. Je werkt in een ruimte van 16 m² op een totale oppervlakte van 100 m², en je brengt daar drie kwart van de totale tijd door voor je werk. Dat geeft dit resultaat: 16/100 x 75/100 = 12/100 = 12 %.

Ben je eigenaar, dan pas je dat percentage toe op de aankoopprijs van het huis (exclusief de grond), afgeschreven over 33 jaar. 

Ben je huurder, dan pas je het percentage toe op de huurprijs. Controleer wel eerst het huurcontract. Sommige verhuurders verbieden het professionele gebruik van de woning omdat ze dan zwaarder worden belast.

Je kunt nog andere kosten inbrengen

Je kunt ook andere kosten inbrengen zoals elektriciteit, verwarming, woningverzekering, onroerende voorheffing en telefoon- en internetkosten. Ook kantoorbenodigdheden (zoals papier) tellen mee. Apparaten zoals je eigen computer, printer of gsm moet je afschrijven op basis van hun levensduur (meestal drie jaar). 

Beperk ook die kosten altijd tot het gedeelte dat je beroepshalve gebruikt. Doe dat op een redelijke en verantwoorde manier. 

Als de werkgever je al vergoedt voor bepaalde extra uitgaven, moet je dat bedrag aftrekken van de werkelijke beroepskosten.

Als je ook nog kilometers aflegt voor het woon-werkverkeer, mag je die ook bij je werkelijke kosten tellen. 

Een handig overzicht van aftrekbare beroepskosten vind je in onze Belastinggids.

Het loont zeker niet altijd de moeite

Als je de kosten van je telewerk fiscaal wilt inbrengen, zie je af van het de forfaitaire aftrek die de fiscus anders automatisch toepast. Dat forfait hangt af van je inkomsten en bedraagt maximaal € 5 040 in 2022 (€ 4 920 in 2021). 

De aftrek van de werkelijke beroepskosten is alleen interessant als je daarmee boven die forfaitaire aftrek uitkomt. En je moet aan dat forfait eigenlijk ook de vrijstelling toevoegen die je dan geniet voor de werkgeversbijdrage in je woon-werkverkeer. Want die vrijstelling valt weg als je je werkelijke kosten inbrengt.

Meer daarover in onze Belastinggids.

Omdat het coronavirus besmettelijk en levensbedreigend is, moeten werkgevers de algemene preventiemaatregelen strikt naleven. Ze moeten ervoor zorgen dat werknemers voldoende afstand van elkaar kunnen houden, dat werknemers hun handen kunnen wassen, dat werkruimtes regelmatig grondig worden gereinigd enzovoort.

Als je werkgever de regels niet volgt, kun je dit in eerste instantie aankaarten bij je leidinggevende. Lost die het probleem niet op, dan kun je terecht bij het comité voor preventie en bescherming op het werk (of bij afwezigheid de vakbondsafgevaardigden). Volgende mogelijke stappen zijn de preventieadviseur, de arbeidsinspectie en de lokale politie.

Zomaar wegblijven van je werk is geen goed idee. Voorzichtigheid blijft geboden. Als de werkgever niet akkoord gaat met je weigering, kan hij je in het slechtste geval ontslaan om een dringende reden. Dan heeft de arbeidsrechtbank het laatste woord.

 

Ja, op dagen van telewerk geniet je exact dezelfde bescherming als op de dagen waarop je op kantoor werkt. Dat is belangrijk want de financiële afhandeling is anders wanneer je niet kunt gaan werken door een arbeidsongeval dan wanneer het gewoon om een privéongeval gaat. 

Concreet betekent dat niet alleen dat er sprake kan zijn van een arbeidsongeval wanneer je bij het telewerken van de trap dondert of een brandwonde oploopt omdat je een hete kop thee over je been hebt gemorst, maar ook als je in een ongeval betrokken raakt wanneer je tijdens je lunchpauze snel op je fiets bent gesprongen om een broodje te gaan halen.

Er moet wel altijd aan bepaalde voorwaarden zijn voldaan om van een arbeidsongeval te kunnen spreken. 

Je kunt daar in ons magazine Budget & Recht een uitgebreid artikel (pdf-formaat) over lezen.
             

Als een bedrijf failliet wordt verklaard, wordt een curator aangesteld die beslist of de arbeidsovereenkomsten doorlopen of niet. Doorgaans doet hij dat binnen 15 dagen na de faillissementsverklaring.

In theorie heb je dan recht op een opzeggingsvergoeding, berekend volgens de normale regels. Maar het zal hoe dan ook wat tijd vergen vóór je die eventueel krijgt. Bovendien is het niet eens zeker dat je ze zult krijgen want in veel faillissementen is er niet genoeg geld om alle schuldeisers te betalen.

Daarom is het in je belang dat je zelf zo snel mogelijk initiatief neemt. Je kunt in dit artikel lezen welke stappen je moet zetten om je rechten te laten gelden.

STAPPENPLAN OM JE RECHTEN TE LATEN GELDEN

De bestaande regelingen qua co-ouderschap moeten in principe te allen tijde worden nageleefd. Om die reden behoorden de verplaatsingen om kinderen in het kader van co-ouderschap te gaan ophalen bij de ex of om ze naar die ouder te brengen tijdens de aanvankelijke periode van gedeeltelijke lockdown tot de essentiële – en dus toegestane – verplaatsingen. Ondertussen zijn de maatregelen versoepeld en mag iedereen zich vrij binnen het eigen land verplaatsen.

Maar het is wel aan te bevelen om voorzichtig te zijn als een van de ouders of een kind ziek is.

Ook mogen de ouders altijd onderling beslissen om tijdelijk van de bestaande regeling af te wijken, omdat dat meer aangewezen is gezien de omstandigheden. Stel dat een van de ex-partners tijdelijk werkloos is of kan telewerken, terwijl de andere tot het verzorgend personeel behoort. Dan staat niets hen in de weg om een andere afspraak te maken over de regeling voor de kinderen. De kern van de zaak is dat ze de beslissing samen moeten nemen. Uiteraard doen ze er goed aan om alles op papier te zetten. Kwestie van discussies en misverstanden te voorkomen. 

Ouders die er niet uit geraken, kunnen terecht bij een gezinsbemiddelaar, die samen met hen naar een praktische oplossing kan zoeken.

De bestaande regelingen qua co-ouderschap moeten in principe te allen tijde worden nageleefd. Dat was zelfs zo tijdens de periode van gedeeltelijke lockdown.

Maar een kind dat ziek is, hou je zeker in deze tijden van corona beter langer bij jou. Wanneer een kind ziek is, wordt gevraagd om het te laten uitzieken in het gezin waar het op dat ogenblik al verblijft. 

Zo ook wordt gevraagd om een kind niet naar de andere ouder te brengen als er in dat gezin iemand met het coronavirus is besmet. Het is belangrijk dat besmette personen in quarantaine blijven.

Je kunt met je ex eventueel afspreken dat hij je zoon op een later tijdstip wat langer bij hem mag houden.

In 2020 werden in de drie gewesten van ons land maatregelen genomen om de geldigheidsduur van dienstencheques uitzonderlijk te verlengen.

Op dit ogenblik geldt alleen in Wallonië nog zo’n regeling. Dienstencheques gekocht in het Waalse gewest vóór 31 maart 2021 hebben een geldigheidsduur van 14 maanden in plaats van 8 maanden. Voor papieren dienstencheques wil dat zeggen dat je geen rekening moet houden met de datum op de cheque. Voor elektronische dienstencheques wordt de geldigheidsduur automatisch aangepast in je elektronische portefeuille. Voor Vlaanderen en het Brusselse gewest gelden de gewone termijnen van respectievelijk één jaar en zes maanden.

Cheques die bijna gaan vervallen, kun je gratis omruilen voor nieuwe, met een nieuwe vervaldatum. Meer details vind je op de overheidssites van Vlaanderen, Brussel en Wallonië.