Wat is haatspraak en waar kun je dat melden?

De Digital Services Act (DSA), sinds augustus 2023 van kracht, legt extra verplichtingen op aan grote onlineplatforms om gebruikers te beschermen tegen illegale inhoud, waaronder haatspraak.

Als je zulke haatberichten tegenkomt, weet dan dat je dit kunt melden en zelfs een klacht indienen als de maatregelen van het platform niet voldoen. 

Meldingen kunnen betrekking hebben op een hele reeks thema's:

• gehackte accounts
• intimidatie
• gewelddadige inhoud
• seksuele inhoud
• oplichting
• namaak
• haatzaaiende uitlatingen
• en meer

Wij leggen je uit hoe je zo'n melding doet en wat we hebben ontdekt in de transparantierapporten van LinkedIn, Zalando en Snapchat, drie zeer grote onlineplatformen (ook wel Very Large Online Platforms of VLOP's genoemd).

Wat is de DSA

Wat is de DSA en wat zijn VLOP's?

De Digital Services Act (DSA) is een Europese verordening die strikte verplichtingen oplegt aan onlineplatformen, vooral sociale media, om inhoud te modereren en de veiligheid van hun gebruikers te garanderen. 

Platformen met meer dan 45 miljoen maandelijkse gebruikers in de EU worden beschouwd als Very Large Online Platforms (VLOP) en moeten onder andere regelmatig transparantierapporten publiceren over hun inspanningen op het gebied van contentmoderatie.

Analyse van de transparantierapporten van LinkedIn, Zalando en Snapchat

We hebben de transparantierapporten van drie VLOP's onder de loep genomen, namelijk LinkedIn, Zalando en Snapchat, voor deze twee periodes: 

• oktober 2023
• april 2024

Het doel was om de inspanningen van deze grote platforms bij het modereren van haatspraak en andere illegale inhoud te evalueren.

Om aan de DSA te voldoen, moeten een transparantierapport de volgende elementen bevatten: 

• het gemiddelde aantal maandelijkse gebruikers
• het aantal moderaties en hun redenen
• een jaarlijks auditrapport

LinkedIn: sterke toename van haatspraak

Tijdens de twee bestudeerde periodes waren er in België 1 600 000 tot 1 700 000 gebruikers op LinkedIn. 

Resultaten moderatie

LinkedIn modereert content, zoals vereist door de DSA, en we zien een toename in het aantal klachten én het aantal verwijderde berichten.

• In oktober 2023 ontving LinkedIn 14 126 klachten over haatspraak. Hiervan werden er 682 als gegrond beschouwd, wat leidde tot de verwijdering van 646 berichten.
• In april 2024 was er een scherpe stijging, met 77 265 klachten over haatspraak. 5 006 bleken gegrond, wat leidde tot de verwijdering van 3 613 berichten.

Naast het verwijderen van aanstootgevende inhoud heeft LinkedIn tijdens deze tweede periode ook 2 876 accounts permanent opgeschort wegens herhaalde schendingen van zijn beleid.

Zalando: bedrijfsmodel met beperkt risico

In tegenstelling tot LinkedIn zegt Zalando dat zijn platform een minimaal risico op illegale inhoud heeft. Tussen augustus en september 2023 kwamen er slechts 414 meldingen binnen, waarvan er twee hebben geleid tot de verwijdering van inhoud. 

Zalando benadrukt het belang van zijn proactieve moderatiesysteem, dat de verspreiding van illegale inhoud beperkt voordat deze zelfs maar wordt gepubliceerd. In overeenstemming met de DSA is het rapportagemechanisme eenvoudig toegankelijk voor gebruikers op productpagina's.

Welke overtredingen kun je melden bij Zalando?

• onjuiste of onvolledige productinformatie
• problemen met productveiligheid
• milieukwesties
• ongepaste inhoud
• schendingen van intellectueel eigendom

Snapchat: onder toezicht om minderjarigen te beschermen

De Europese Commissie heeft Snapchat gevraagd om aanvullende informatie te verstrekken over diens maatregelen om minderjarigen te beschermen en de risico’s te beperken die aan haar algoritmes zijn verbonden. 

Tussen juli en december 2023 ontving Snapchat 664 896 meldingen over potentieel problematische inhoud, die voornamelijk werden afgehandeld door geautomatiseerde systemen. 431 670 van deze meldingen hadden betrekking op haatspraak. 

Snapchat gebruikt ook tools waarmee gebruikers verwijderde inhoud of accounts kunnen aanvechten via een meldings- en bezwaarprocedure. De verplichtingen op het gebied van moderatie en publicatie van een transparantierapport zoals vereist door de DSA worden gerespecteerd.

Hoe kun je illegale inhoud online melden?

Als je online haatzaaiende of illegale inhoud tegenkomt, kun je dit als volgt melden op de drie geanalyseerde platforms:

LinkedIn

Klik in LinkedIn op het pictogram met de drie stippen naast de betreffende inhoud en volg de instructies om misbruik te melden:

Je krijgt daarna een bericht dat je melding is ingediend en als je niet tevreden bent met de beslissing, kun je hiertegen protest aantekenen.

Zalando

Op Zalando staat bij elk product een link om misbruik te melden. Gebruikers kunnen verschillende soorten schendingen melden, waaronder intellectuele eigendom of productveiligheid.

Snapchat

Gebruikers op Snapchat kunnen inhoud rapporteren via een onlineformulier of rechtstreeks in de app. Er bestaat een mechanisme om moderatiebeslissingen aan te vechten.

Wat doen als het platform niet reageert op je melding?

Als het platform ondanks je meldingen geen bevredigende actie onderneemt, kun je een klacht indienen bij de Belgische coördinator voor de DSA, het BIPT. Je vindt alle nodige informatie op hun website.

Conclusie

VLOP's staan nu onder streng toezicht om te voldoen aan de DSA, zodat digitale diensten transparant en veilig werken. 

Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de aanbevelingsalgoritmes van deze platformen, vanwege hun potentiële impact op de bescherming van minderjarigen, de geestelijke gezondheid van gebruikers en het pluralisme van de media. 

Zoals uitgelegd heeft de Europese Commissie Snapchat onlangs om opheldering gevraagd over zijn algoritmes, met als deadline 15 november. We zullen de maatregelen van deze platformen nauwlettend opvolgen om de risico's van verkeerde informatie, het aanzetten tot verslavend gedrag en ander misbruik te beperken.

Welke regels moeten onlineplatformen volgen?