Welke slimme thermostaat past het beste bij jouw woning?

Wat is een slimme thermostaat?

Via een slimme thermostaat kan je, net zoals via een gewone thermostaat, de temperatuur regelen en een verwarmingsschema instellen. Het grote verschil is dat een slimme thermostaat met het internet verbonden is en steeds vaker ook AI (artificiële intelligentie) heeft ingebouwd. Zo kan je met een slimme thermostaat je verwarming ook op afstand bedienen, via een app op je smartphone of via een website. Je kunt bijvoorbeeld de verwarming inschakelen wanneer je terugreist van een weekend weg. Of, stel dat je weggaat en beseft dat je je verwarming aan hebt laten staan, dan kan je deze uitschakelen met je telefoon.

Sommige slimme thermostaten monitoren hoe je je huis verwarmt en leren je routine, waardoor ze het aan- en uitzetten van de verwarming voor een groot deel uit handen kunnen nemen. De meeste slimme thermostaten laten je ook zien hoeveel je je verwarming gebruikt, zodat je een beter inzicht krijgt in je energieverbruik.

Hoe werkt een slimme thermostaat?

Een slimme thermostaat koppel je aan je thuisnetwerk én aan je boiler of warmtepomp: 

• De verbinding met je thuisnetwerk gaat ofwel via een directe verbinding tussen de thermostaat en je router (via wifi), ofwel via een tussenstation (ook wel 'hub' of 'bridge' genoemd). De thermostaat is doorgaans draadloos verbonden met de bridge. De bridge koppel je op zijn beurt via een netwerkkabel of draadloos aan je router.

• Een slimme thermostaat moet natuurlijk ook met je boiler kunnen ‘praten’: dat gebeurt ofwel via een directe bedrade verbinding tussen beide, ofwel opnieuw via een tussenstation, een zogenaamde boilermodule, ketelmodule of relais. De verbinding tussen de thermostaat en het relais kan ofwel bekabeld ofwel draadloos zijn (soms zijn beide opties mogelijk). Het relais moet je bekabeld verbinden met je boiler.
  
  

Een slimme thermostaat bedien je met een app. Die maakt namelijk een groot deel van de functies mogelijk. Via de app kan je van overal de temperatuur instellen of het verwarmingsschema bekijken en aanpassen. Of de slimme thermostaat gebruikt de locatie van je smartphone om te weten of je thuis bent of niet. Ben je niet thuis, dan verlagen sommige slimme thermostaten automatisch de temperatuur (geofencing). Een aantal slimme thermostaten gaan nog een stapje verder en stellen op basis van je aan- en afwezigheid zelf een weekschema voor. 

Sommige slimme thermostaten kan je ook bedienen via een webinterface. Dat kan handig zijn om de temperatuur aan te passen als je op je pc of laptop aan het werk bent. Een webinterface kan ook van pas komen als je ingrijpende zaken aan je weekprogramma wilt veranderen. 

En natuurlijk kan je de thermostaat gebruiken via de bedieningsknoppen of het touchscreen op het toestel zelf. 

 

Wat zijn de voordelen van een slimme thermostaat?

• Bediening vanop afstand: Via je smartphone kan je je verwarming vanaf elke plek ter wereld regelen, wat meer controle en flexibiliteit biedt dan een klassieke thermostaat.
• Inzicht in het energieverbruik: Als je ketel of warmtepomp het toelaat, kan je met een slimme thermostaat op elk moment je energieverbruik checken.
• Meerdere verwarmingszones: Door een slimme thermostaat met slimme radiatorkranen te combineren, kan je de temperatuur per kamer of zone regelen. Dat is praktisch en je kunt eventueel energie besparen door enkel te verwarmen in de ruimtes of kamers waar jij op een bepaald moment wilt verwarmen.
• Zelflerende functies: Sommige thermostaten leren je gewoontes (zoals wanneer je niet thuis bent of wanneer je naar bed gaat) en kunnen de temperatuur automatisch voor je aanpassen. Dus na enige tijd gebruik kunnen ze het verwarmingsschema automatisch daaraan aanpassen.
• Spraakbediening: Als je Alexa, Apple HomeKit of Google Home hebt en je verwarming wilt integreren in je smart home, dan is dat meestal mogelijk. Let er dan wel op dat je slimme thermostaat compatibel is met jouw smart home-ecosysteem.

  

Wat zijn de nadelen van een slimme thermostaat?

• Niet goedkoop: hoewel de prijzen dalen, zijn slimme thermostaten over het algemeen duurder in aankoop dan klassieke thermostaten. De aanschafkosten zijn natuurlijk zeker beduidend hoger als je ook slimme radiatorkranen koopt.
• Vastzitten aan een merk: de meeste slimme thermostaten zijn alleen compatibel met andere slimme (verwarmings)toestellen van hetzelfde merk. Koop je een slimme thermostaat en wil je in de toekomst slimme radiatorkranen toevoegen, dan ben je gebonden aan het merk van je slimme thermostaat.
• Even wennen: als je technisch minder onderlegd of geen frequente smartphonegebruiker bent, zal een slimme thermostaat wat tijd vragen om er het maximale uit te halen.
• Extra kosten: zelflerende functies kunnen ook nadelige gevolgen hebben. Een slimme thermostaat gaat je levensgewoontes overnemen en weet dus je dagelijkse planning vanbuiten. In plaats van een besparing kan er zo een overconsumptie ontstaan en worden zones verwarmd op momenten die eigenlijk niet nodig zijn. 
  Bijvoorbeeld: ‘s ochtends voordat je naar je werkt vertrekt, zet je normaal voor die 30 minuten je verwarming niet aan. Heb je echter een slimme thermostaat, dan zou het kunnen dat die de kamer toch gaat verwarmen, bv. als die voor het verwarmen rekening houdt met je aan- of afwezigheid en op dat moment detecteert dat je thuis bent en oordeelt dat de verwarming beter nog even aan kan.

Wees je ervan bewust dat een slimme thermostaat niet de enige oplossing is om te overwegen en in veel gevallen zal het je niet in staat stellen om je verbruik aanzienlijk te verlagen. Een slimme thermostaat biedt vooral meer comfort. Goed isoleren of (verwarmings)gewoontes aanpassen zijn efficiënter als je wilt besparen op je energierekening.

Op welke criteria moet je letten bij het kiezen van een slimme thermostaat?

We overlopen de voornaamste zaken waarop je moet (of kunt) letten bij de aankoop van een slimme thermostaat.

Compatibiliteit met je verwarmingssysteem

De belangrijkste parameter is je verwarmingssysteem: Je huidige verwarmingssysteem bepaalt immers welke slimme thermostaat voor jou in aanmerking komt. Lees er alles over in ons dossier over installatie van slimme thermostaten.

App- en websitebediening

Veel slimme thermostaten kan je enkel bedienen via de thermostaat zelf of via een app op je smartphone. Wil je een slimme thermostaat die je ook kunt bedienen vanaf een website in plaats van een app, let daar dan op bij aankoop. De keuzemogelijkheden zijn dan wel beperkt.

Multiroom of zoneverwarming

Bij sommige slimme thermostaten kan je verschillende temperaturen in verschillende zones of kamers van je huis in te stellen. Dit kan vooral handig zijn als je een grotere woning hebt en slechts delen ervan op bepaalde momenten gebruikt.

Heb je bijvoorbeeld een aparte bureauruimte, dan kan je die tijdens de werkuren verwarmen en vervolgens de verwarming uitzetten in die kamer nadat je klaar bent met werken. Of, als je gewoonlijk ‘s avonds tv kijkt in de woonkamer, dan kan je de woonkamer warm houden, maar de verwarming lager zetten of uitschakelen in kamers die je niet gebruikt.

Om deze functie te gebruiken, heb je een thermostaat nodig die zoneverwarming ondersteunt, en je moet ofwel een extra thermostaat kopen of meerdere slimme radiatorkranen. Met twee slimme thermostaten kan je verschillende instellingen voor twee zones hebben, bijv. voor boven en voor beneden. Met slimme radiatorkranen kan je de temperatuur per kamer (radiator) apart regelen.

Automatisering

Sommige slimme thermostaten zijn zelflerend en kunnen zich aanpassen aan je leefgewoonten. Dat lukt dan des te beter als je op vrij vaste tijdstippen thuis of weg bent. Na een aantal weken in gebruik, leren ze je verwarmingspatroon en leefgewoontes kennen en leren ze om je woning zo efficiënt mogelijk te verwarmen. Dit bespaart je de moeite om zelf een schema te programmeren.

Maar ook net omgekeerd, voor wie minder regelmatige uren heeft, kan een slimme thermostaat een oplossing zijn. Ondersteunt de thermostaat een functie als geofencing (de app op je smartphone registreert je locatie en geeft die door aan de thermostaat), dan kan die detecteren wanneer je thuis komt en vertrekt en op basis daarvan je verwarmingsinstellingen aanpassen. Verlaat je bijvoorbeeld je woning, dan wordt de verwarming lager gezet. Ben je bijna thuis, dan wordt je huis voorverwarmd.

Een ander voorbeeld van automatisering is de mogelijkheid om de temperatuurinstellingen aan te passen op basis van de weersvoorspelling en de buitentemperatuur (via online beschikbare data waar de thermostaat toegang tot heeft). Dus als er een koude periode op komst is of de zon gaat schijnen, kan de thermostaat respectievelijk automatisch de temperatuurinstellingen verhogen of verlagen. 

Dergelijke functies kunnen ook worden uitgeschakeld. Vind je het schema dat de slimme thermostaat voorstelt niet goed, dan kan je terugschakelen naar handmatige bediening en het zelf programmeren.

 

Hoe installeer je een slimme thermostaat?

Veel slimme thermostaten vereisen een professionele installatie, wat de kosten aanzienlijk kan doen oplopen. Maar sommige, zoals de Netatmo of Tado-thermostaat, kunnen worden geïnstalleerd door de bekwame doe-het-zelver.

Veel slimme thermostaten worden aangesloten met een twee-aderige draad op het verwarmingssysteem. Voor bepaalde thermostaten is het dan eenvoudigweg een kwestie van de oude thermostaat van de muur halen en de nieuwe aan de muur bevestigen, zoals bijvoorbeeld het geval is bij Tado (de bedrade variant) en Netatmo.

Bij sommige thermostaten komt er echter een aparte ketelmodule aan te pas en dan wordt het wat ingewikkelder. In dit geval moet de draad vanuit de woonkamer worden aangesloten op de ketelmodule in plaats van rechtstreeks op de cv-ketel. Vervolgens moet de ketelmodule op de cv-ketel en vaak ook op het lichtnet worden aangesloten. Dit is een iets ingrijpender klus, omdat je vaak de behuizing van de cv-ketel moet verwijderen om toegang te krijgen tot de aansluitingen voor de draden. De Google Nest Learning Thermostat maakt bijvoorbeeld gebruik van een dergelijke ketelmodule.

Als je geen draad hebt op de plaats waar je de slimme thermostaat wilt installeren naar je cv-ketel, kan je veel thermostaten ook gebruiken in combinatie met een draadloze ketelmodule. Die plaats je dan in de buurt van de cv-ketel. De ketelmodule vormt zo de schakel tussen je cv-ketel en bijvoorbeeld een kamermodule in de woonkamer die draadloos met de ketelmodule kan communiceren.

Als je er niet uitkomt, is het raadzaam een installateur te vragen de thermostaat voor je te installeren. De verschillende elementen waar je bij installatie rekening mee moet houden, vind je in ons extra dossier.

 

De integratie van een slimme thermostaat met andere slimme apparaten

Een voordeel van een slimme thermostaat is dat je hem kunt laten samenwerken met andere slimme toestellen. In eerste instantie denk je daarbij aan slimme radiatorknoppen. Die combinatie maakt dan zoneregeling mogelijk zodat je per kamer de temperatuur afzonderlijk kunt instellen en je dus niet gebonden bent aan de temperatuur van de kamer waar de (kamer)thermostaat hangt. Lees hier alles over slimme radiatorknoppen.

Maar ook andere slimme uitbreidingen zijn mogelijk. Een aantal voorbeelden:

• Slimme verlichting: Apparaten zoals Philips Hue of Ikea Trådfri kunnen worden geïntegreerd met slimme thermostaten. Bijvoorbeeld, je kunt de verlichting automatisch aanpassen op basis van de temperatuurinstellingen van de thermostaat.
• Slimme deursloten: Een slim deurslot zou je kunnen laten samenwerken met je thermostaat. om bijvoorbeeld de verwarming automatisch aan te passen wanneer je je huis binnenkomt of verlaat.
• Slimme IP camera: Een IP camera van Ring zou je bijvoorbeeld kunnen koppelen aan je thermostaat. Bijvoorbeeld, het verlagen van de temperatuur wanneer de camera aangeeft dat er niemand thuis is.
• Slimme spraakassistenten: veel slimme thermostaten werken met spraakgestuurde assistenten zoals Amazon Alexa, Google Assistant of Apple Siri. Hiermee kan je de thermostaat bedienen met gesproken opdrachten.
• Slimme rookmelders: Apparaten zoals Nest Protect kunnen samenwerken met slimme thermostaten om in geval van brand de verwarming automatisch uit te schakelen.

De mogelijkheden voor integratie kunnen variëren op basis van merk en model. Het is daarom belangrijk om eerst goed te bekijken of de verschillende slimme apparaten onderling compatibel zijn.

Veelgestelde vragen over slimme thermostaten

Zijn slimme thermostaten veilig?

Net zoals andere slimme toestellen kunnen slimme thermostaten kwetsbaarheden bevatten. Het is aan de fabrikant om de risico’s zo goed mogelijk in te perken en ervoor te zorgen dat de thermostaat geen gegevenslekken bevat die bijvoorbeeld zouden kunnen prijsgeven wanneer je vermoedelijk niet thuis bent. We testen slimme thermostaten daarom uitvoerig op veiligheid en privacy om zeker te zijn dat de fabrikant de nodige stappen heeft ondernomen om datalekken zo goed mogellijk te vermijden. Tot nu vonden we bij de slimme thermostaten die wij testen nog geen noemenswaardige privacy- of veiligheidsproblemen. 

Wat te doen met je slimme thermostaat als je verhuist?

Als je verhuist, kun je je slimme thermostaat meenemen of achterlaten. In onze test van slimme thermostaten gaan we na hoe eenvoudig het is om het apparaat te resetten en hoe eenvoudig het is om het apparaat uit je account te verwijderen. We controleren ook, als een nieuwe gebruiker slimme thermostaat in gebruik neemt, of jouw gegevens nog zichtbaar zijn.

Je slimme thermostaat meenemen als je verhuist:

• Controleer of het verwarmingssysteem van je nieuwe woning compatibel is met je slimme thermostaat. Als dit niet het geval is, is het waarschijnlijk beter om de thermostaat achter te laten en een nieuwe compatibele slimme thermostaat te kopen.
• Reset de slimme thermostaat. Sommige apparaten hebben er een aparte knop voor, terwijl je bij andere het installatieproces opnieuw moet starten.
• Verwijder de thermostaat uit de app.
• Demonteer je slimme thermostaat en installeer deze opnieuw (zelf of via een professionele installateur) in je nieuwe woning.
• Voeg je slimme thermostaat opnieuw toe aan de app. Voor sommige slimme thermostaat-apps moet je mogelijk een nieuwe woning selecteren in de app, zodat het weet dat de thermostaat is aangesloten op een nieuw verwarmingssysteem en opnieuw je schema kan leren.

Je slimme thermostaat achterlaten als je verhuist:

• Verwijder de thermostaat uit de app.
• Reset de slimme thermostaat. Sommige apparaten hebben er een aparte knop voor, terwijl je bij andere het installatieproces opnieuw moet starten.
• Indien nodig, verwijder je account. Als je de app niet gaat gebruiken met een apparaat in je nieuwe woning, is het het beste om je account te verwijderen. Voor sommige merken kun je dit doen vanuit de app, maar voor andere moet je de website bezoeken of contact opnemen met de fabrikant.