Slimme thermostaat of radiatorknop installeren? Dit moet je weten.

Waarom slimme thermostaten en radiatorknoppen installeren?

Voordelen van slimme thermostaten en radiatorknoppen

Slimme thermostaten en radiatorknoppen kunnen je helpen om op een gemakkelijke en duurzame manier de temperatuur van je woning onder controle te houden. Ze zijn op afstand bedienbaar, je kunt de temperatuur per kamer regelen en kunt er eventueel energie mee besparen.

Ontdek alle voordelen en meer in onze koopgids voor slimme thermostaten en slimme radiatorknoppen.

Controleer de compatibiliteit van je verwarmingssysteem

De belangrijkste parameter – vooral dan voor een slimme thermostaat – is je verwarmingssysteem: Je huidige verwarmingssysteem bepaalt immers welke slimme thermostaat voor jou in aanmerking komt.

Je verwarmingssysteem volgens warmtebron

Belangrijk voor de compatibiliteit is de bron waarmee je voor je woning warmte genereert. Heb je een recente gas- of mazoutketel of een warmtepomp, dan is de kans groot dat de slimme thermostaat ermee zal samenwerken. Bij andere systemen is dat niet gegarandeerd.

Gas- en Mazoutboilers

Deze verwarmen water met behulp van aardgas of olie voor radiatoren of vloerverwarming.

Slimme thermostaten kunnen doorgaans worden aangesloten op boilers die werken op gas of mazout. Zowel systeemketels als combiketels worden in principe ondersteund. Een systeemketel wekt alleen warmte op voor de centrale verwarming. Een losse boiler zorgt dan voor sanitair warm water. Een combiketel is één systeem dat zowel de warmte voor de centrale verwarming als het sanitair warm water regelt.

Qua type aansturing zijn er aan/uit en modulerende boilers. Dat onderscheid is wel belangrijk voor je keuze. Je moet altijd nagaan voor welk type de slimme thermostaat geschikt is. Soms is een slimme thermostaat voor beide types aansturing geschikt. Soms bestaan er voor beide types aparte uitvoeringen.

Warmtepompen

• Lucht-lucht warmtepomp: Haalt warmte uit de buitenlucht om de binnenlucht te verwarmen.
• Lucht-water warmtepomp: Trekt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om water te verwarmen voor radiatoren of vloerverwarming.
• Geothermische warmtepomp: Maakt gebruik van de constante temperatuur van de grond om warmte te onttrekken voor verwarming.

Veel slimme thermostaten ondersteunen de verschillende types warmtepompen.

Bioketels

Een bioketel is een verwarmingssysteem dat werkt op basis van houtpellets of andere biobrandstoffen.

Ondersteuning voor dit type ketels wordt vaak niet gespecifieerd. Dat betekent niet dat er geen ondersteuning is, maar fabrikanten communiceren hierover niet altijd duidelijk.

Stads- of blokverwarming

Met stads- of blokverwarming ontvang je met een hele stad, een appartementen- of huizencomplex warmte via een collectieve ketel. Deze warmte kan afkomstig zijn van verschillende bronnen, waaronder restwarmte van industrieën, geothermische bronnen, etc.

Ook hierover zijn fabrikanten niet altijd even duidelijk. Stadsverwarming met toegang tot een individuele thermostaat wordt af en toe vermeld bij de compatibele systemen.

Je verwarmingssysteem volgens warmteafgifte

Radiatoren en vloerverwarming zijn hier de voornaamste systemen

• Radiatoren: verwarmingselementen worden in verschillende kamers geplaatst en worden verwarmd door water.
• Vloerverwarming: verwarmingsbuizen of elektrische verwarmingskabels worden onder de vloer geplaatst om de ruimte gelijkmatig te verwarmen.

Beide systemen voor warmte-afgifte worden doorgaans ondersteund, al is dat bij vloerverwarming enkel het geval bij systemen op water (hydraulische vloerverwarming). Met elektrische vloerverwarmingssystemen werken slimme thermostaten niet samen.

Check de compatibiliteit van je slimme thermostaat bij de fabrikant

Controleer de compatibiliteit tussen je slimme thermostaat en slimme radiatorknoppen

Waarom compatibiliteit belangrijk is

De compatibiliteit tussen de slimme thermostaten en slimme radiatorknoppen is belangrijk als je gebruik wilt maken van de voordelen die je terugvindt bij slimme radiatorknoppen, zoals energiemonitoring, temperatuurregeling per kamer en automatische verwarmingsschema’s.

Combineer je een slimme thermostaat met slimme radiatorknoppen, dan blijf best binnen eenzelfde merk. Fabrikanten bieden vaak pakketten aan met een slimme thermostaat en één of meerdere radiatorknoppen.

Ontbreken van universele standaarden

Universele standaarden die ervoor zorgen dat slimme radiatorknoppen en thermostaten van verschillende merken met mekaar kunnen communiceren bestaan (nog) niet. Slimme radiatorknoppen maken bijvoorbeeld vaak gebruik van Zigbee (een draadloos protocol), maar dat betekent niet dat toestellen van verschillende merken die elk Zigbee ondersteunen met mekaar compatibel zijn.

Vergelijk het met Chromecast en Airplay: beide werken op wifi (te vergelijken met Zigbee in ons voorbeeld) maar toch zijn Chromecast- en AirPlay toestellen niet onderling compatibel. Eventueel kan een nieuw protocol dat eraan komt (nl. Matter) hier in de toekomst verandering in brengen, maar die technologie is nog niet bij slimme thermostaten en radiatorknoppen ingebouwd.

Controleer de compatibiliteit met je bestaande radiatoren

Er zijn verschillende types radiatorkranen, dus vervang je die door slimme exemplaren, dan moet je nagaan of de slimme radiatorknoppen erop passen en of het juiste verloopstukje wordt meegeleverd.

Heb je al thermostatische radiatorkranen dan is compatibiliteit vaak geen probleem. Heb je echter handmatige (niet-thermostatische) kranen, dan moet je de radiatorventielen eerst laten vervangen door thermostatische ventielen.

Wie kan een slimme thermostaat en slimme radiatorknoppen installeren? 

Stappenplan voor de installatie van slimme thermostaten

1. Verwijder eerst je oude thermostaat 
2. Plaats de nieuwe thermostaat en voorzie deze van stroom. Deze moet je koppelen aan je boiler én je thuisnetwerk. Hoe je te werk moet gaan, hangt af van het merk en het model. De thermostaat zelf krijgt meestal voeding via batterijen of via het stopcontact.
3. Koppel de thermostaat met je boiler
   1. Rechtstreeks: sommige slimme thermostaten koppel je rechtstreeks via bekabeling met je boiler. Dat is bijv. zo als je de nieuwe thermostaat op de plaats van de oude hangt en de bestaande kabels hergebruikt om te boiler te kunnen aansturen.  
   2. Via een relais ('ketelmodule' of 'boilermodule'): andere slimme thermostaten verbind je niet met de boiler, maar met een tussenmodule, ook wel 'relais' genoemd. Die verbinding gebeurt ofwel bekabeld ofwel draadloos, afhankelijk van het merk en model. 
4. Koppel de thermostaat met je thuisnetwerk 
   1. Rechtstreeks: sommige slimme thermostaten werken zonder internetbridge of hub en communiceren direct met je internetmodem via wifi. 
   2. Via een internetbridge of hub: als een internetbridge of hub vereist is, dan wordt dit toestel door de fabrikant meegeleverd. De internetbridge of hub voorzie je van stroom via een stopcontact en verbind je met je router, meestal via een netwerkkabel, maar soms kan het ook draadloos via wifi. De verbinding tussen de hub en de thermostaat is doorgaans ook draadloos. 

Stappenplan voor de installatie van slimme radiatorknoppen

Een slimme radiatorknop kan je makkelijk zelf installeren, in tegenstelling tot een slimme thermostaat waarbij soms hulp van een vakman nodig of aan te raden is. In de meeste gevallen moet je het volgende doen: 

1. Verwijder de oude thermostatische kraan van je radiator.
2. Plaats de juiste adapter op het ventiel: De meeste slimme radiatorknoppen worden geleverd met adapters voor de meest voorkomende ventielen 
3. Plaats de batterijen in je nieuwe slimme radiatorknop: Batterijen moet je uiteraard af en toe herladen of vervangen. Kijk zeker op de website van de fabrikant voor informatie over welke batterijen je het best gebruikt. Heb je verbindingsproblemen of zet je de internetbridge uit, dan gaan de batterijen sneller leeg (omdat ze steeds op zoek gaan naar een internetverbinding). Let daar dus op. 
4. Bevestig de slimme radiatorknop aan je radiator.

Om een slimme radiatorknop te gebruiken, heb je meestal een verbindingsmodule van de fabrikant nodig – ook (internet)bridge of hub genoemd. Dit verbindingsapparaat verbind je met de internetmodem van je provider zodat je je slimme radiatorknoppen via een app op je smartphone kunt bedienen. 

Veel fabrikanten verkopen 'startpakketten' met een slimme thermostaat, slimme radiatorknoppen en een hub. De meeste slimme radiatorknoppen werken alleen met de slimme thermostaat en de hub van dezelfde fabrikant. Controleer dus altijd goed de onderlinge compatibiliteit als je losse onderdelen koopt.

Integreer je slimme thermostaat of radiatorknop met andere slimme apparaten

Integratie met smart home-apparaten

Tenslotte kan je ook nog letten op de compatibiliteit van je slimme thermostaat of radiatorknop met bepaalde smart home platformen. Sommige radiatorknoppen werken naadloos samen met populaire platforms zoals Google Home, Amazon Alexa of Apple HomeKit. Het voordeel is dan dat je verschillende slimme apparaten via dat platform kunt laten samenwerken.

Voorbeelden van slimme integraties

• Slimme verlichting: Apparaten zoals Philips Hue of Ikea Trådfri kunnen worden geïntegreerd met slimme thermostaten. Bijvoorbeeld, je kunt de verlichting automatisch aanpassen op basis van de temperatuurinstellingen van de thermostaat.
• Slimme deursloten: Een slim deurslot zou je kunnen laten samenwerken met je thermostaat. om bijvoorbeeld de verwarming automatisch aan te passen wanneer je je huis binnenkomt of verlaat.
• Slimme IP camera: Een IP camera van Ring zou je bijvoorbeeld kunnen koppelen aan je thermostaat. Bijvoorbeeld, het verlagen van de temperatuur wanneer de camera aangeeft dat er niemand thuis is.
• Slimme spraakassistenten: Veel slimme thermostaten werken met spraakgestuurde assistenten zoals Amazon Alexa, Google Assistant of Apple Siri. Hiermee kan je de thermostaat bedienen met gesproken opdrachten.
• Slimme rookmelders: Apparaten zoals Nest Protect kunnen samenwerken met slimme thermostaten om in geval van brand de verwarming automatisch uit te schakelen.

De mogelijkheden voor integratie kunnen variëren op basis van merk en model. Het is daarom belangrijk om eerst goed te bekijken of de verschillende slimme apparaten onderling compatibel zijn.

Koopgids slimme thermostaten

Conclusie?

Het gebruik van een slimme thermostaat en slimme radiatorknop helpt je om gemakkelijker de temperatuur in je woning te regelen. Je kunt bijvoorbeeld kiezen om specifieke kamers al op te warmen terwijl je onderweg bent naar huis.

Hou rekening met de compatibiliteit tussen je slimme thermostaat en je huidige verwarmingssysteem. Dit kan je checken door contact op te nemen met de fabrikant of via de compatibiliteitschecker van elk merk. Wil je je slimme thermostaat uitbreiden met slimme radiatorknoppen, let er dan op dat beide compatibel (i.e. van hetzelfde merk) zijn. Check ook of je huidige radiatoren geschikt zijn voor de installatie van een slimme radiatorknop.

Een goede verbinding met je thuisnetwerk is ook belangrijk om je slimme thermostaat en radiatorknoppen via een app, eventueel vanop afstand, te kunnen bedienen. Of om te kunnen genieten van alle slimme integraties, zoals de integratie met slimme deursloten, slimme verlichting of een slimme IP camera.

Wil je meer weten over slimme thermostaten en slimme radiatorknoppen? Ontdek onze koopgids voor slimme thermostaten en slimme radiatorknoppen.

Koopgids slimme radiatorknoppen