Zonneboiler: voor wie veel warm water verbruikt
Zonneboilersystemen nemen weinig plaats in op je dak en benutten al snel heel wat zonne-energie. Ze zijn vooral interessant als jouw gezin een groot warmwaterverbruik heeft. In het beste geval kun je jouw investering in minder dan 10 jaar terugverdienen.
Met een zonneboiler kan je een deel van je warm water aanmaken. Daarvoor is zelfs geen zonovergoten dag met een lichtblauwe hemel nodig. Ook bij bewolkt weer zal een deel van de zonne-energie worden benut,
Zonnecollectoren op je dak
De energie van de zon wordt meer bepaald benut door de 4 à 5 m² panelen die op het dak worden geplaatst en waarin een of meer zonnecollectoren zitten. In die collectoren circuleert een vloeistof die door het zonlicht opwarmt en zijn warmte via een spiraalbuis aan het sanitaire warm water afgeeft. Dit voorverwarmde water wordt in de woning opgeslagen in een groot reservoir, in afwachting dat je het gebruikt aan de kraan of onder de douche.
Steeds bijverwarming nodig
De zon volstaat echter niet om je het hele jaar genoeg warm water op de gewenste temperatuur te bezorgen, zeker niet op een mistige winterdag. Een systeem van bijverwarming is daarom onontbeerlijk. Daarvoor bestaan 2 opties:
- Optie 1: Het water in een en dezelfde boiler laten voorverwarmen door de zonne-energie (onderaan in de boiler) en het door een elektrische weerstand of door een verwarmingsketel op stookolie of gas verder op temperatuur brengen (bovenaan in de boiler). Dit systeem met één boiler komt in België het meest voor. Op die manier neemt de zonneboiler de plaats in van de klassieke boiler.
- Optie 2: Een systeem waarbij de boiler van het zonnesysteem alleen door de zon wordt (voor)verwarmd. Verderop wordt het water dan verwarmd in een tweede, afzonderlijke boiler of door een direct systeem van warmwaterproductie zoals een geiser of een wandketel.
Met een goed zonneboilersysteem dat 4 m² panelen op het dak telt en geregeld wordt benut, kun je een equivalent van 120 tot 160 liter stookolie per jaar uitsparen. In een systeem met één boiler kan je een extra winst boeken door de verwarmingsketel buiten het stookseizoen uitgeschakeld te laten; dan kan de potentiële besparing tot 200 liter stookolie per jaar oplopen.
Wat kost een zonneboiler?
Een zonneboiler is echter niet gratis. Een volledig systeem kost rond de € 3 000, btw exclusief. Met het werk, de aansluitstukken en de btw erbij kom je uit op € 4 500 tot € 6 000 voor een complete installatie. En op termijn kan er wat onderhoud aan de orde zijn: bv. een klein onderhoud om de 5 jaar en een groter om de 10 jaar (eventuele vervanging van de circulatiepomp en andere stukken).
Is een zonneboiler altijd rendabel?
Neen, soms zal de balans van de investering na 20 jaar negatief uitvallen, terwijl die in andere gevallen tot meer dan € 5 000 kan opleveren. Het financiële rendement over 20 jaar varieert van -4 % tot een mooie 7 %. En qua terugverdientijd komen wij afhankelijk van de scenario’s op 7 tot meer dan 25 jaar uit.
Een hoog jaarlijks warmwaterverbruik van het gezin geeft de kortste terugverdientijd. Hoe groter het gezin en/of hoe groter het individuele warmwaterverbruik – bv. vaak een bad nemen in plaats van een douche of geregeld onder een douche met hydrojets gaan staan – hoe groter immers de mogelijke winst.
Als de zonneboiler de oude boiler kan vervangen op een ogenblik dat die aan vervanging toe is, speelt dat een grote rol. Dan mag je de kosten, plaatsing inbegrepen, van het oude exemplaar – reken op € 750 voor een elektrische boiler en op € 1 500 voor een boiler gekoppeld aan een verwarmingsketel – in mindering brengen van de totale investering. Dat scheelt een slok op de borrel.
Of je vertrekt van een elektrische boiler dan wel van een verwarmingsketel met boiler, is belangrijk. De prijs van elektriciteit om warm water (bij) op te warmen ligt immers 3 tot 4 keer zo hoog als die van stookolie of gas. Met een elektrische boiler zal je je keuze voor een zonneboiler doorgaans sneller terugverdienen.
Hoog warmwaterverbruik: verbruik van een gezin van meer dan 4 personen of van een gezin van 3 tot 4 personen dat veel baden of grote douches (bv. met hydrojets) neemt. Gemiddeld warmwaterverbruik: doorsneeverbruik van een gezin van 3 à 4 personen.
Hoog warmwaterverbruik: verbruik van een gezin van meer dan 4 personen of van een gezin van 3 tot 4 personen dat veel baden of grote douches (bv. met hydrojets) neemt.
Gemiddeld warmwaterverbruik: doorsneeverbruik van een gezin van 3 à 4 personen.
Elk gewest biedt premies voor een zonneboiler
Op dit ogenblik geven alle gewesten wel een financieel ruggensteuntje aan wie een zonneboiler plaatst.
- Vlaanderen (www.energiesparen.be) kent, via de netbeheerders, een premie van € 550/m² toe.
- Het Brussels Gewest (www.leefmilieu.brussels) geeft een basispremie van € 2 500, vermeerderd met € 200/m² boven de 4 m².
- Het Waals Gewest (energie.wallonie.be) keert een basispremie uit van € 750.
In het Brussels en het Waals gewest kan de premie nog hoger uitvallen afhankelijk van het gezinskomen. Hou er rekening mee dat de premie in alle gewesten gekoppeld is aan een reeks voorwaarden zoals een maximumbedrag of een maximaal percentage van de factuur, de ouderdom van de woning enz. Bij nieuwbouw is er momenteel trouwens alleen in het Brussels Gewest een premie voorzien. Doe ook altijd navraag bij jouw gemeente of stad of ze geen premie in petto hebben voor een zonneboiler.
Het is niet omdat het in sommige situaties rendabel is om zonneboiler te installeren, dat je dat zonder meer altijd moet doen.
Elektrische boiler altijd vervangen door zonneboiler?
Heb je een elektrische boiler? Bekijk dan eerst of er in jouw woning geen ander systeem van warmwaterproductie mogelijk is dat goedkoper uitvalt, bv. een systeem op stookolie of gas dan wel met een warmtepomp.
Een voorbeeld maakt dit duidelijk. Een gezin van 4 personen verwarmt zijn warm water met een boiler die aan een verwarmingsketel is gekoppeld en betaalt daarvoor jaarlijks ongeveer € 230. Als u de boiler die gekoppeld is aan de verwarmingsketel, zou vervangen door een combinatie van een zonneboiler met een bijverwarming door een elektrische weerstand, zou de jaarlijkse factuur voor het warm water oplopen tot € 260, dus € 30 meer... ondanks een voorafgaande investering van duizenden euro’s in een zonneboiler! Kortom, als je kan kiezen tussen een elektrische boiler en een warmwaterproductie op stookolie of gas en je uiteraard over een van beide brandstoffen kan beschikken, zijn die laatste voordeliger. Dan pas stelt zich de vraag van een mogelijke combinatie met een zonneboiler.
Een warmtepompboiler?
Een warmtepompboiler is interessanter dan een klassieke elektrische boiler, en dat des te meer naarmate het warmwaterverbruik hoger ligt. Uiteindelijk is de warmtepompboiler bij een doorsnee warmwaterverbruik van een gezin van 4 personen zelfs iets voordeliger dan een zonneboiler in combinatie met bijverwarming door een elektrische weerstand. Als de bijverwarming afkomstig is van een verwarmingsketel op stookolie of aardgas, valt de warmtepompboiler dan weer iets duurder uit. Voor een meer precieze berekening kan je ook terecht op de rekenmodule Warm water: welk systeem op onze website.
Hou er rekening mee dat je redelijk wat plaats moet voorzien voor een warmtepompboiler en je bv. voor een luchttoevoer en -afvoer moet zorgen.
Elektrische boiler in combinatie met zonnepanelen?
Misschien ben je geneigd om jouw warm water te laten opwarmen met de elektriciteit die wordt geproduceerd door fotovoltaïsche zonnepanelen?
Weet alvast dat je een (extra) vermogen van 4 kilowattpiek (kWp) aan fotovoltaïsche zonnepanelen nodig hebt om enkel en alleen een elektrische boiler te voeden.Je moet ongeveer 20 m² panelen plaatsen, wat niet op elk dak zal kunnen. En vooral, je dreigt geen stroomproductie meer over te hebben voor wat uw prioriteit is, namelijk het verbruik van jouw elektrische huishoudtoestellen!
Een voordeel van een zonneboiler is dan weer dat hij minder last heeft van schaduw, terwijl die bij fotovoltaïsche zonnepanelen uit den boze is. Een schoorsteen of een verlichtingspaal die in de weg staat, kan aldus jouw keuze sturen.
Als we het financieel rendement bekijken, kan de combinatie van fotovoltaïsche zonnepanelen met een elektrische boiler concurreren met de optie van een zonneboiler met bijverwarming (ongeacht het type bijverwarming). Als er bovendien financiële steun is voor het fotovoltaïsche systeem (groenestroomcertificaten in Brussel), wordt dit het meest voordelige systeem. Maar als er geen premies (meer) zijn en een netvergoeding aan de orde is, zoals nu in Vlaanderen en het Waals Gewest, wordt het fotovoltaïsche systeem duurder. Zeker als de terugdraaiende teller verdwijnt, want dat heeft een negatieve impact op de financiële rentabiliteit van fotovoltaïsche systemen. Daarom lijkt het ons risicovol om extra te investeren in zonnepanelen om met de stroomproductie ervan het verbruik van een elektrisch systeem van warmwaterproductie te compenseren.
Alles hangt af van de gewenste temperatuur van het water in het zwembad en vooral hoe constant dat moet zijn. Hoe constanter en ook hoe hoger, hoe meer een actieve opwarming noodzakelijk wordt, op momenten dat er weinig of geen zon beschikbaar is.
Constante en hoge temperatuur?
Als basisoplossing is het aan te raden om net wel van die zon gebruik te maken. Dat kan via een zonneboiler, zodat de warmte van de zon rechtstreeks wordt gebruikt om het zwembadwater op te warmen.
De combinatie van zonnepanelen gekoppeld aan een warmtepomp doet ongeveer hetzelfde, en dat kan misschien zelfs met een wat hoger rendement. Maar de kostprijs is ook veel hoger en dat maakt het eigenlijk niet zinvol.
Deze basisoplossing zorgt voor water dat warmer is dan niet opgewarmd water, maar een continue temperatuur van minstens 28°C zul je hiermee zeker niet kunnen garanderen.
Actieve opwarming
Wil je een constante temperatuur, dan moet je overschakelen naar een actieve opwarming. Dan wordt een oplossing met een warmtepomp een mogelijkheid, maar daarbij zal je dus elektriciteit van het net gebruiken. Zelfs al heb je een warmtepomp met een goede efficiëntie, de kostprijs voor de verbruikte energie zal nog steeds een stuk hoger zijn. Voor een kWh aardgas of stookolie betaal je vandaag ongeveer € 0,05 terwijl je voor een kWh elektriciteit toch rond de € 0,25 betaalt. Je moet dus al een warmtepomp hebben die met elke kWh elektriciteit meer dan 4 kWh aan warmte kan produceren, om even goedkoop uit te komen. En net deze warmtepompen zijn duur).
Dus denk zeker over dit laatste erg goed na: natuurlijk zou het zeer aangenaam zijn om altijd minstens 28°C zwembadwater te hebben, maar daarvoor is een actieve opwarming nodig, en dat gaat gepaard met een behoorlijk gepeperde factuur. “Gratis” zonne-energie zal daarbij niet helpen, want die heb je enkel wanneer de zon schijnt.