Wat betekent de invoering van het capaciteitstarief vanaf 2023 voor jou?
Nadat de invoering van het capaciteitstarief in Vlaanderen al twee keer met 6 maanden werd uitgesteld, gaat het vanaf 1 januari 2023 toch in voege. De Vlaamse energieregulator VREG lanceert vandaag daaromtrent een communicatiecampagne.
Wat is het capaciteitstarief?
Vandaag betaal je nettarieven – goed voor zo’n 13 % van je totale stroomfactuur - voor onder andere het gebruik van het distributienet op basis van de hoeveelheid kWh elektriciteit die je verbruikt. Met de intrede van het capaciteitstarief wijzigt dit deels. Voortaan zul je ongeveer de helft van de nettarieven betalen op basis van jouw zogenoemde piekvermogen. Het capaciteitstarief is op zich dus geen extra kost, wel een andere manier om bestaande kosten aan te rekenen.
Waarom is dat nodig?
Door de elektrificatie in onze verwarming en transport zullen we steeds meer elektriciteit verbruiken. Daardoor dreigt het stroomnet te worden overbelast, zeker wanneer iedereen zijn elektrische wagen op hetzelfde moment aan de laadpaal zou hangen of zijn warmtepomp zou inschakelen.
Deze verbruikspieken zouden aanzienlijke investeringen vergen in het elektriciteitsnet, die zouden kunnen uitmonden in stijgende tarieven voor de consumenten. Daarom wil de VREG hen via het capaciteitstarief stimuleren om hun verbruik meer te spreiden en bijvoorbeeld verschillende energieverslindende toestellen niet tegelijk in te schakelen. Of de elektrische wagen gezapig op te laden met een slimme laadpaal en niet snel op vol vermogen.
Hoe wordt het capaciteitstarief berekend?
Het capaciteitstarief is gebaseerd op de gemiddelde maandpiek van de afgelopen 12 maanden. Een maandpiek is het hoogste piekvermogen dat je tijdens een kwartier in een bepaalde maand verbruikt. Uiteraard kun je die maandpieken enkel registreren via een digitale meter (nu al te raadplegen via mijn.fluvius.be). Is je maandpiek tijdens een bepaalde maand lager dan 2,5 kW, dan zal jou toch een tarief op basis van 2,5 kW worden aangerekend.
Enkel de pieken die vanaf 2023 worden geregistreerd, tellen mee voor de berekening van de gemiddelde maandpiek. Je betaalt een vast tarief per kW afhankelijk van het netgebied waar je woont. Gemiddeld zul je in 2023 op jaarbasis zo’n 161,60 euro exclusief btw betalen voor een gemiddelde maandpiek van 4 kW.
Ben ik voordeliger af met een analoge meter?
Niet noodzakelijk. Wie nog over een analoge meter beschikt, die geen piekverbruik kan meten, zal een minimale vaste bijdrage betalen die overeenstemt met een verbruikspiek van 2,5 kW. Het deel kosten dat wel nog per kWh wordt aangerekend, zul je bovendien duurder betalen dan klanten met een digitale meter. Zonnepaneeleigenaars met een analoge meter betalen bovendien verder het prosumententarief. Met een analoge meter ben je dus niet per definitie voordeliger af.
Wat met dag- en nachttarief?
Voor het capaciteitstarief speelt het moment waarop je jouw hoogste maandpiek bereikt geen rol. Bovendien verdwijnt het onderscheid tussen piekuur- en daluurtarief, althans voor het deel netkosten dat nog wordt aangerekend op basis van het aantal verbruikte kWh. De bezitters van een uitsluitend nachtmeter, met bijvoorbeeld elektrische accumulatieverwarming, blijven voorlopig wel een lager nettarief genieten, dat geleidelijk aan zal worden afgebouwd om volledig te verdwijnen in 2028.
Voor de energiekosten blijft het onderscheid tussen dag- en nacht voorlopig bestaan. Leveranciers kunnen een goedkoper nachttarief blijven hanteren. Alleen zal het financiële voordeel ervan voor een gemiddeld gezin voortaan verwaarloosbaar zijn.
Hoe kan ik pieken in mijn stroomverbruik mijden?
De bedoeling van het capaciteitstarief is vooral om het verbruik van toestellen met een hoog vermogen te spreiden en niet verschillende energieverslindende toestellen tegelijk in te schakelen. Zoals gezegd wordt dan in eerste instantie gedacht aan een elektrische wagen of een warmtepomp. Maar ook bij de gewone huishoudtoestellen die veel verbruiken, denk aan toestellen die verwarmen zoals een droogkast, wasmachine, heteluchtoven, vaatwasser, doe je er best aan om ze niet allemaal tegelijkertijd te laten draaien.
Daarbij hangt veel af van de cyclus van het toestel en hoe lang het op vol vermogen werkt. Zo brengt een waterkoker van 2,2 kW water in bv. drie minuten aan de kook. Dan telt het vermogen ervan voor slechts een vijfde mee in het kwartiervermogen of dus voor 0,44 kW. Als een wasmachine met een vermogen van 2,5 kW tijdens een kookwasprogramma een kwartier lang op vol vermogen draait, moet je wel 2,5 kW meetellen.
Gemengde gevoelens
Hoewel de berekeningsmethode onder meer door toedoen van Test Aankoop gaandeweg is verfijnd en we achter de doelstelling staan om onnodige stijgingen van de nettarieven maximaal te vermijden door een efficiënter gebruik van het bestaande distributienet, blijven we met gemengde gevoelens zitten tegenover het capaciteitstarief.
Zo waren wij voorstander van een meer geleidelijke invoering ervan om consumenten de tijd te geven om vertrouwd te raken met het begrip ‘piekvermogen’ zonder er meteen de financiële consequenties van te moeten dragen. Daarnaast waren wij het er niet mee eens dat de minimumwaarde van 2,5 kW alsnog wordt toegepast wanneer de maandpiek kleiner is dan die waarde.
Vandaag baart echter vooral de timing van de invoering ons zorgen. In de huidige moeilijke energiecontext vrezen wij dat de energiemarkt door het capaciteitstarief nog ondoorzichtiger wordt. Wij houden ons hart vast voor eventuele nieuwe issues met de energiefacturen boven op diegene die we vandaag al vaststellen.
Het capaciteitstarief zal bij velen tot nieuwe vragen leiden voor de energieleveranciers. Dat hun klantendiensten sinds maanden overbevraagd zijn, helpt alleszins niet om onze twijfels te temperen.
Ook bij ons kun je uiteraard nog steeds terecht met alle vragen over jouw energiefactuur. Wij staan je graag bij met advies via het nummer 02 542 33 86 (van maandag tot vrijdag van 9 tot 12u.30 en van 13u. tot 17u., behalve op vrijdag tot 16u.).