Hoe bescherm ik mijn kind op het internet?

Het internet is natuurlijk niet meer weg te denken uit onze wereld. Ook niet uit de kinderwereld. Als een smartphone of tablet goed wordt gebruikt, biedt die jong en oud de kans om hun honger naar informatie te stillen, spontane opzoekingen te doen, multimedia nuttig te gebruiken of gewoon goedkoop te communiceren met vrienden. Niettemin is een internetfilter sterk aan te raden om je kind te beschermen tegen ongeschikte websites, ongewenste contacten en ondoordachte aankopen. Bovendien wil je natuurlijk vermijden dat je kind een schermzombie wordt. Hoe leg je dat het best aan boord?

Heb je jonge kinderen, dan kan je alternatieve platformen met een kindvriendelijk aanbod uitproberen, zoals kindertube.nl of kids.youtube.com. Verder bestaan er automatische filters voor ouderlijk toezicht, maar die blokkeren ook tal van ongevaarlijke internetpagina’s, wat frustrerend kan zijn voor je kind. Bovendien zijn er websites met ongeschikte inhoud die deze filters weten te omzeilen. Een witte lijst van toegestane websites of een zwarte lijst van niet-toegestane websites opstellen, kost echter veel denkwerk. En als je kind naarmate het ouder wordt steeds meer opzoekingen voor school moet doen, kunnen die beperkingen heel vervelend zijn. Hoe dan ook zal een filter nooit volstaan. Bespreek deze onderwerpen dus met je kind, hou zijn gebruik in het oog en luister naar al zijn vragen.

Het is belangrijk om je kind uit te leggen waarom je het gebruik van de smartphone of tablet wilt beperken. Zo houd je niet alleen zijn gebruik in de gaten, maar geef je het ook steeds meer vrijheid om zelfstandig te leren worden. Naarmate je kind ouder wordt, kan het trouwens zelf op zoek gaan naar “ongeschikte” sites. Ouderlijk toezicht volstaat dan niet meer, want dat zal het wellicht toch weten te omzeilen met de hulp van het internet of een handige vriend. En het kan natuurlijk altijd een toestel van iemand anders gebruiken. Opvoeding is dan ook erg belangrijk.

Leer je kind dus om te gaan met wat het op het internet ontdekt. Zeg dat het niet alles moet geloven wat het ziet en steeds kritisch moet blijven. Je kind moet weten dat het alles wat het op het internet ziet, met jou kan bespreken.

Spreek afhankelijk van de leeftijd van je kind ook over onwettige downloads, plagiaat, pornografie en pesterijen.

Als kinderen te lang online gamen, op het internet surfen of YouTube-video’s bekijken, komen ze tijd tekort voor huiswerk, studies en andere activiteiten, zoals lezen of buiten spelen. Ze hebben ook minder tijd om zich te vervelen … en dus creativiteit te ontwikkelen. Leer je kind om zijn schermtijd zelf te beheren. Leg uit dat online gamen nog zo leuk kan zijn, maar dat niets de tijd kan vervangen die het alleen, met vrienden of familie doorbrengt, omwille van zijn persoonlijke ontwikkeling en creativiteit.

Het is dus belangrijk dat je de schermtijd beperkt, maar toch niet te streng bent om conflicten te vermijden. In de praktijk zijn er immers heel wat situaties waarin je kind de gemaakte afspraken zal moeten verbreken. Bijvoorbeeld wanneer het een huistaak via WhatsApp moet raadplegen of een opzoeking voor school moet doen buiten de toegestane uren. Daarom is het niet aan te raden om de schermtijd onder controle te houden via bijvoorbeeld de router, want dat maakt het lastig om een uitzondering toe te staan. Je zou de laptop, smartphone of tablet die je kind gebruikt ook ’s nachts en tijdens het huiswerk kunnen afnemen. Die maatregel is zeer eenvoudig en doeltreffend … maar wel erg frustrerend voor je kind.

Kinderen kunnen een bom geld spenderen, zonder dat ze het beseffen. Als ze bijvoorbeeld via 4G een film downloaden op hun smartphone met een beperkt datavolume, aankopen doen in een game of nieuwe apps kopen, kunnen de kosten hoog oplopen. Daarom kan je het best een maximumbedrag afspreken, het systeem toestemming laten vragen voor downloads enz.
Jongere kinderen gebruiken hun smartphone en tablet vooral thuis, via wifi. Enkel in noodgevallen of uitzonderlijke omstandigheden moeten zij buitenshuis bellen. Vaak volstaat dus een goedkope prepaidkaart. Let wel, dataverkeer en gesprekken naar andere netwerken of andere landen zijn dan vaak duurder dan bij andere gsm-formules. Het dataverkeer kan je gemakkelijk uitschakelen, maar je kind weet ongetwijfeld al snel hoe het dat weer kan activeren … Zonder te beseffen hoeveel dat jou kan kosten!

Om de toegang tot datanetwerken doeltreffend te blokkeren, creëer je het best een valse naam voor het toegangspunt (APN). Op die manier kunnen geen gegevens worden verstuurd. Tenzij je kind het toestel opnieuw initialiseert.

Eens je kind ouder is, kan je kiezen voor een abonnement. Neem je een abonnement met een beperkt datavolume, beperk dan vooral het gebruik van mobiele datanetwerken, want dat is duur. En als je kind video’s of gegevens downloadt, kan het inbegrepen datavolume al in enkele uren tijd opgebruikt zijn. Leg je kind ook een budget op om apps of muziek te downloaden en geef het nooit je kredietkaart of kaartgegevens.

Het moeilijkst is ongetwijfeld het beheer van sociaalnetwerkapps en de bescherming van persoonlijke gegevens. Doorgaans verbieden websites zoals Facebook, YouTube, TikTok of Snapchat de toegang aan kinderen jonger dan 13, maar dat is eenvoudig te omzeilen door te liegen over je leeftijd. De privacy-instellingen en de gebruiksbeperkingen van sommige apps zijn wel vrij uitgebreid, maar moeilijk te begrijpen voor jongeren. Je kan je kind dus beter begeleiden bij het aanmaken van een account. Als het te jong is, maar toch absoluut een account wil, kan je gerust zeggen wat je daarvan denkt. Maar vraag je ook af of het toch niet beter is dat je nu al samen een account aanmaakt en goed instelt, dan dat je kind het achter je rug doet.

Bespreek alleszins wat gepast en veilig is om op het internet te posten of te delen. Leg je kind uit dat alles wat het post – ook meningen en commentaren – voor iedereen zichtbaar kan zijn en eeuwig kan meegaan (bijvoorbeeld via een screenshot). Zelfs bij apps waarop de posts slechts enkele minuten zichtbaar zijn, zoals Snapchat. Zeg je kind dat het bijvoorbeeld nooit een intieme foto mag delen. Leg uit dat het op het internet niet anoniem of beschermd is en nooit iets mag schrijven wat het niet in iemands gezicht zou zeggen.

Kinderen zijn zich niet altijd bewust van de gevaren van het internet. Ouders hebben niet enkel de plicht hun kinderen te beschermen tegen anderen of tegen zichzelf, maar zijn ook bij wet verplicht dat te doen aangezien ze verantwoordelijk geacht worden voor de daden van hun kinderen. Het slachtoffer moet de schuld van de ouders niet kunnen bewijzen. Aan de ouders dus om aan te tonen dat ze niet tekortgekomen zijn in hun ouderlijke plichten tot toezicht en opvoeding.

Maar als ouder heb je ook rechten. Wanneer je kind een foto wil publiceren, dan heeft het daarvoor voorafgaande ouderlijke toestemming nodig. Op deze regel wordt geen enkele uitzondering gemaakt: als je op een familiefeest bent en je schoonbroer foto’s maakt die hij op het net wil publiceren, dan heeft hij daar je toestemming voor nodig. Dat geldt zelfs voor een leerkracht die samen met de leerlingen een blogje bijhoudt, bv. in het kader van de sneeuwklassen.

Je kind beschermen betekent nog niet dat je het kunt verbieden om internet te gebruiken. Bovendien heeft je puber ook recht op privacy. De sociale druk is namelijk erg groot: als alle vrienden op Facebook zitten dan is het moeilijk om aan je kind uit te leggen dat het er geen gebruik van mag maken. Daarnaast vereisen schooltaken dan weer steeds meer opzoekingswerk via internet.

• Overmatig gebruik. Een eerste gevaar is de neiging van jongeren om al hun tijd op het web door te brengen. Als gevolg daarvan kunnen kwaadwillende personen nog makkelijker gevoelige informatie achterhalen.
• Cyberpesten. Bij uitwisselingen op het internet loopt je kind het risico pesterijen, psychologische druk, intimidatie, chantage of vernederingen te ondergaan. Het kind kan ook aangezet worden tot het spelen van gevaarlijke spelletjes, anorexia, racisme, het weglopen van huis ... Het zijn vaak leeftijdsgenoten die deze druk uitoefenen. Dat kan ernstige psychologische gevolgen hebben en in bepaalde gevallen leiden tot zelfmoordneigingen. Reageer bij de minste tekenen van abnormaal gedrag.
• Pedofielen. Heel wat internetsurfers met pedofiele neigingen maken misbruik van de anonimiteit van het internet om met minderjarigen in contact te komen. Ze doen zich daarbij voor als leeftijdsgenoten van hun slachtoffer en maken gebruik van een valse identiteit. Door middel van manipulatie krijgen ze hun slachtoffers zover om seksueel getinte gesprekken te voeren, dubieuze bestanden te versturen, of hun slachtoffer te ontmoeten. Dergelijke uitwisselingen zijn bij wet strafbaar.
• Kinderporno. De productie en verspreiding van kinderporno zijn illegaal. Het afbeelden van seksuele handelingen waarbij één of meerdere kinderen betrokken zijn, kan leiden tot een celstraf van 5 tot 10 jaar. Het bezit van dit soort inhoud kan leiden tot een celstraf tot 3 jaar.
• Identiteitsdiefstal. Eender wie kan de controle overnemen van een Skype- of Facebookaccount of van een blog van je kind. Op die manier kan men zich als je kind voordoen en lasterlijk of aanstootgevend materiaal verspreiden.
• Games, apps, sociale netwerken. Heel wat online games, applicaties, chatsites, fora, blogs en sociale netwerken bieden de mogelijkheid om rechtstreeks met elkaar te communiceren. Kwaadwillende personen kunnen zich verschuilen achter deze media. Bepaalde games en software kunnen informatie verzamelen of computervirussen installeren.
• Andere gevaren. Andere gevaren die niet direct met persoonlijke gegevens te maken hebben, maar je kind wel kunnen schaden: excessief gamen; de verkoop van "gratis" games; gokspelletjes (poker, sportweddenschappen ...) die verboden zijn voor minderjarigen; de blootstelling aan choquerende afbeeldingen (pornografie, geweld, marteling, oorlog ...); peperdure sms-diensten, enz. Vandaar het belang van duidelijke afspraken tussen ouders en kinderen.

Wat je als ouder kunt doen

• Houd toezicht op je kind. Opvoeding met dialoog en raadgeving is essentieel. Vraag je kind bv. om uit te legen wat het doet op het internet: zo kan het je tonen waartoe het in staat is, wat een gevoel van fierheid bij je kind kan oproepen. Geef je kind aan waar die de meest geschikte websites kan vinden voor persoonlijke ontwikkeling of ontspanning. Leg je kind ook uit dat eender welke tekst, foto of video die op het internet wordt gepubliceerd, publiek toegankelijk wordt en dus gedownload en opgeslagen kan worden door anderen.
• Geef het goede voorbeeld. Doe nooit zelf wat je aan je kind afraadt te doen. Zoniet zal je kind geen rekening houden met je mening.
• Maak gebruik van ouderlijke toezichtprogramma's. Er zijn verschillende mogelijkheden: de toegang tot bepaalde websites beperken; websites met ongepaste inhoud blokkeren (inhoud voor volwassenen, online games, enz.); een waarschuwing instellen; een tijdspanne instellen waarbinnen het kind kan surfen. Dat alles is van toepassing op jonge kinderen. Als je geen gebruik wilt maken van een dergelijk programma, zorg er dan voor dat je kind goed ingelicht is over de risico's van het internet en dat het volwassen genoeg is om er rekening mee te houden. Plaats de computer eventueel in een gedeelde ruimte met duidelijk zicht op het computerscherm, en niet in de slaapkamer. En de smartphone? Die gaat beter niet mee naar bed.
  Wij leggen op de volgende pagina uit hoe je ouderlijk toezicht instelt.
• Gebruik een antivirus. Update het antivirusprogramma en de firewall op de computer van je kind.
  
• Accepteer niet alle cookies. Configureer je zoekmachines om geen traceercookies te accepteren die persoonlijke gegevens over je kind verzamelen.
  
• Gebruik een adblocker. Niet alle reclame is geschikt voor kinderen. Leg je kind uit dat het niet zomaar moet klikken op flitsende banners en downloadknoppen. Gebruik een adblocker om reclame te weren.
  
• Ga het registratieproces na. Informeer je kind over de stappen die het moet volgen en controles die het moet uitvoeren vooraleer zich in te schrijven of een betaling via internet uit te voeren.
  
• Maak afspraken. Overtuig je kind ervan om jou eerst op de hoogte te brengen alvorens af te spreken met iemand die je kind op het internet heeft ontmoet.
  
• Signaleer misbruik. Voor meldingen over vermiste en seksueel uitgebuite kinderen kan je terecht op de website van Childfocus. Aarzel ook niet om een klacht in te dienen bij de politie.
  

Waarop je specifiek moet letten bij sociale media

• Inschrijvingsleeftijd. Respecteer de minimum toegelaten leeftijd om zich in te schrijven op een website. In het geval van Facebook is de minimumleeftijd 13 jaar. Weet dat er alternatieven bestaan zoals een Ketprofiel.
• Wachtwoord. Leer je kind te kiezen voor niet gemakkelijk te raden loginnamen en paswoorden met een combinatie van cijfers, kleine letters, hoofdletters en speciale tekens, dat die strikt vertrouwelijk zijn, regelmatig veranderd moeten worden, en dat ze niet een en hetzelfde wachtwoord mogen gebruiken voor alle websites.
• Echte vrienden. Let erop dat de mensen die vriendschapsverzoeken versturen via sociale netwerken ook echt zijn wie ze beweren te zijn.
• Beperk het aantal vrienden. Beperk het aantal vrienden tot een lijst van gekende contacten, zoals familieleden of klasgenoten.
• Discretie. Zorg ervoor dat je kind zo weinig mogelijk persoonlijke gegevens vermeldt in zijn profiel, zoals huidige woonplaats, geslacht, geboortedatum, e-mailadres, gsm-nummer, naam van de school, suggestieve foto's, of intieme gevoelens en verlangens. Voorkom ook dat ze adresgegevens doorgeven tijdens online chat-/gamesessies.
• Selectiviteit. Met jouw hulp moet je kind kunnen kiezen wie zijn posts en persoonlijke gegevens kan bekijken. Het is ook mogelijk te verhinderen dat bepaalde gebruikers commentaar posten op zijn profiel.
• Privacy. Pas de privacy-instellingen naar believen aan om zijn privacy zo goed mogelijk te beschermen.
• Compromitterende posts. Let erop dat je kind geen afbeeldingen, video's of commentaren publiceert die je kind of iemand anders in de problemen kunnen brengen.
• Om hulp vragen. Als je kind ten prooi valt aan vragen van onbekenden, cyberpesterijen of met twijfels zit, leer het dan om jouw hulp te vragen.
• Illegale activiteiten. Meld illegale activiteiten steeds aan de website en aan de politie. Houd sporen bij van eventuele bedreigingen of intimidatie, identiteitsdiefstal, het niet-respecteren van het recht op afbeelding, of laster en eerroof. Neem steeds een schermafbeelding vooraleer je de gegevens of de commentaren verwijdert.  
• Kritische ingesteldheid. Leer je kind kritisch ingesteld te zijn en niet alles te geloven wat op het internet te lezen valt.

Wil je meer advies om je kinderen veilig te laten internetten? Ons platform cybersimpel.be staat boordevol tips voor ouders, kinderen en jongeren.

Naar Cybersimpel.be

 

Op de computer

In Windows

Met ouderlijk toezicht kan je tijdslimieten instellen, zodat je kind slechts op bepaalde tijdstippen toegang krijgt tot je computer of tot bepaalde games of programma’s. Als het een geblokkeerd spel of programma probeert te openen, verschijnt de melding dat dit geblokkeerd is. Door daarop te klikken kan het vervolgens je toestemming vragen om toegang te krijgen. Windows 10 biedt nog bijkomende mogelijkheden, zoals een maximumduur instellen, de apps en games beperken die je kind kan downloaden in de Windows Store en een activiteitenrapport opvragen op de website http://account.microsoft.com/family.

Hoe ga je te werk?

In Windows 10 druk je eerst op de startknop, daarna typ je "gezin" in. Klik vervolgens op het zoekresultaat met als naam "Gezinsopties". Je komt vervolgens terecht op de webpagina account.microsoft.com/family. Geef het e-mailadres van je kind in en volg de configuratiestappen. Als je kind nog geen e-mailadres heeft, maak er dan een aan voor hem/haar. 

Vervolgens kun je het ouderlijk toezicht naar wens instellen op de website http://account.microsoft.com/family. De wijzigingen worden automatisch doorgevoerd op alle Windows 10-toestellen waarop je kind inlogt.

In macOS

Sinds de invoering van macOS Catalina (10.15) kun je alle instellingen voor ouderlijk toezicht aanpassen onder "Schermtijd". Je kunt daar bepalen tot welke apps je kind toegang krijgt. Je kunt eveneens bepaalde websites blokkeren en tijdslimieten instellen. Het is onder meer ook mogelijk om grof taalgebruik te verbergen in het woordenboek en andere bronnen, en om te voorkomen dat de ingebouwde camera wordt gebruikt of het wachtwoord wordt gewijzigd. En ook hier kan je de logbestanden van de activiteiten van je kind bekijken.

Hoe ga je te werk?

Maak eerst een standaardprofiel aan voor je kind en ga naar Apple > Systeemvoorkeuren > Schermtijd. Om te ontgrendelen klik je op het hangslot en voer je je gebruikersnaam en wachtwoord in. Je kunt nu de opties aanpassen. In "Schermtijd" geven de eerste drie tabbladen van de linkerkolom een overzicht van de gebruikersgeschiedenis van de Mac (en elk ander Apple-toestel dat ermee verbonden is via hetzelfde account). Met de andere tabbladen kun je het toezicht regelen (tijdslimiet, beperkingen voor gebruik van apps, contacten, webinhoud ...).  

Op een smartphone of tablet

Smartphones en tablets zijn nog riskanter voor kinderen, omdat ze die buiten je gezichtsveld kunnen gebruiken. Hier is ouderlijk toezicht dus minstens even belangrijk. Op mobiele Apple-toestellen kan je heel wat beperkingen instellen en beveiligen met een pincode. Op Android-toestellen zijn de mogelijkheden beperkter en installeer je beter extra ouderlijk toezicht of een webfilter.

In iOS

Op een iOS-toestel kan je de inhoud beperken die kinderen mogen zien via “Instellingen > Schermtijd”. Ook de apps kan je beperken (zelfs Safari, het fototoestel, FaceTime, Siri …). In-app aankopen zijn standaard uitgeschakeld (dat zijn aankopen die je kunt doen in een app om bv. een spel sneller te kunnen spelen). Wat het internet betreft, kan je inhoud die specifiek voor volwassenen is bestemd, blokkeren of enkel toegang geven tot bepaalde websites.

In de iCloud-instellingen kan je kinderen toevoegen aan de gezinsgroep en de optie “Vraag om te kopen” ("Ask to buy") inschakelen. Voor elke aankoop moet je als ouders dan toestemming geven (via een bericht op je eigen toestel). Als je een profiel aanmaakt voor een kind onder de 13 jaar, is die optie standaard ingeschakeld.

Tot slot kan je een aantal beperkingen instellen (contacten, foto’s, wachtwoorden …).

In Android

Een interessante functie in Android is de mogelijkheid om het toestel op een geopende app te vergrendelen. Je kind krijgt daarna geen toegang tot andere apps of functies. Deze schermvergrendeling kan je instellen via de geavanceerde beveiligingsinstellingen (meestal via Instellingen > Beveiliging). Geef aan dat er een pincode of een toegangspatroon moet worden gevraagd om de app te deblokkeren. Open vervolgens de gewenste app. Zo ben je zeker dat je kind geen andere app kan openen als je hem of haar je smartphone leent.

Als je nog beter toezicht wilt houden op de Android-toestellen die je kinderen gebruiken, dan is Google Family Link een optie. Ze is ook gratis. In een eerdere test van applicaties voor ouderlijk toezicht stak Google Family Link er bovenuit zowel voor gebruiksvriendelijkheid als voor efficiëntie. Je kunt apps toestaan of blokkeren als je kinderen ze proberen te downloaden op hun smartphone. Je krijgt een overzicht van de activiteiten en hoe lang je kind elke app gebruikte. Je kunt een maximale schermtijd programmeren en je kunt ook instellen wanneer het bedtijd is zodat je kind daarna geen toegang meer heeft tot het toestel. Om veiligheidsredenen is het natuurlijk wel nog mogelijk om oproepen te ontvangen en de functie "noodoproep" te gebruiken om een volwassene te bereiken. Daarnaast kun je ook de toegang tot bepaalde websites voorkomen, hetzij door alle websites voor volwassenen te blokkeren, hetzij door een eigen lijst op te stellen van websites waarvan je niet wilt dat je kind ze bezoekt.

Om het ouderlijk toezicht in te stellen, moet je vanuit de PlayStore "Google Family Link voor ouders" downloaden op je smartphone en op de smartphone van je kinderen download je de app "Google Family Link voor kinderen en tieners". 

Vergelijk antivirussoftware

Sommige antivirussoftware beschikt ook over functies voor ouderlijk toezicht. In onze koopwijzer antivirussoftware ontdek je welke pakketten hiermee zijn uitgerust.

Vergelijk antivirussoftware