Mounjaro: beter dan Ozempic om te vermageren?

Het is een hit op TikTok. En het zou volgens sommige media weleens het meest verkochte medicijn ter wereld kunnen worden …

We hebben het over Mounjaro. Dit diabetesmedicijn is momenteel nog niet te koop in België, maar waarschijnlijk wel op komst. Het staat al op de lijst van ons Federale Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG). Sommige media beweren dat het geneesmiddel nog dit jaar in ons land beschikbaar zal zijn, maar dat wou of kon de woordvoerder van fabrikant Eli Lilly niet bevestigen ...  

In de Verenigde Staten is dit medicijn, ondanks de waanzinnig hoge prijs (tot meer dan 1000 dollar per maand), alleszins al razend populair om te vermageren, ook onder niet-diabeten. Een trend die in de nabije toekomt mogelijk komt overwaaien naar België eens dit middel hier beschikbaar is, zoals met Ozempic.

Reden genoeg voor enkele vragen en antwoorden. 

Wat is Mounjaro?

Mounjaro is de merknaam voor tirzepatide, een inspuitbaar medicijn op voorschrift dat onlangs is goedgekeurd door het Europese geneesmiddelenagentschap (EMA) en het Amerikaanse FDA voor de behandeling van patiënten met diabetes type 2.

Alhoewel tirzepatide populair is om te vermageren, is het niet vergund voor de behandeling van overgewicht en obesitas. Daar komt in de toekomst weliswaar mogelijk verandering in. Fabrikant Eli Lilly kreeg van de FDA de toelating om een spoedprocedure op te starten om dit middel te registreren als obesitasmedicijn.

Bij het EMA zijn de gesprekken over tirzepatide als behandeling voor obesitas ook al aan de gang.

Hoe werkt Mounjaro of tirzepatide?

Dit medicijn bootst kunstmatig twee hormonen na die van nature in je darmen vrijkomen na het eten:

1. Glucagonachtig peptide-1 (GLP-1): dit darmhormoon stimuleert de alvliesklier om meer insuline af te geven in reactie op voedsel, wat een impact heeft op je bloedglucosespiegel. Dit hormoon vermindert ook de eetlust en bevordert het verzadigingsgevoel.
2. Glucoseafhankelijk insulinotropisch polypeptide (GIP): dit hormoon zorgt er eveneens voor dat je alvliesklier meer insuline afgeeft na het eten.  

Wat is het verschil tussen Ozempic en Mounjaro?

Ozempic en Mounjaro hebben heel wat gemeenschappelijk:

• Beide geneesmiddelen zijn goedgekeurd door het EMA en de FDA voor de behandeling van diabetes type 2.
• Beide moet je wekelijks injecteren in je buik, dij of bovenarm.
• Beide bootsen de werking na van het darmhormoon GLP-1.

Maar er zijn ook verschillen: daar waar Ozempic slechts één darmhormoon nabootst, bootst Mounjaro er twee na: GLP-1 én GIP.

Hoe doeltreffend is Mounjaro om af te vallen?

Er zijn momenteel een aantal studies lopende waarin dit wordt onderzocht: de zogenaamde SURMOUNT-studies. Van één van die studies, met niet-diabeten, zijn de resultaten al bekend.

Hoeveel kun je afvallen met Mounjaro?

Bovenvermelde studie kan een indicatie geven van hoeveel je kunt afvallen met dit geneesmiddel. Er namen ruim 2500 proefpersonen aan deel, allemaal mensen met ernstig overgewicht of obesitas (gemiddeld 105 kg), maar dus zonder diabetes. 
 
De deelnemers kregen wekelijks een inspuiting met 5 mg, 10 mg of 15 mg tirzepatide of placebo. Daarnaast kregen ze ook coaching om een vermageringsdieet te volgen én om 150 minuten per week te bewegen. Bij dat dieet moesten ze een calorietekort van 500 kcal per dag nastreven (het equivalent van twee dubbele boterhammen met kaas). Een redelijk streng dieet dus. Wat het effect is van tirzepatide zonder streng dieet of professionele coaching, is niet onderzocht …

Dit waren de resultaten na 72 weken:

Werkt tirzepatide bij iedereen?

Neen. In de groep die de hoogste dosis tirzepatide kreeg voorgeschreven, slaagde ongeveer één op de tien deelnemers er niet in om 5 % van zijn lichaamsgewicht kwijt te raken, wat wetenschappers over het algemeen beschouwen als een “klinisch relevant” resultaat. Bij één op de zes lukte het niet om 10 % gewichtsverlies te bereiken. 

Aantal mensen dat er niet in slaagde om minstens 5% lichaamsgewicht af te vallen:

Aantal mensen bij wie het niet lukte om minstens 10% lichaamsgewicht af te vallen:

Werkt Mounjaro beter dan Ozempic om te vermageren?

In tegenstelling tot de geruchten die circuleren, weten we dat nog niet zeker. Er zijn nog niet genoeg studies beschikbaar waarbij tirzepatide (in Mounjaro) en semaglutide (actieve stof in Ozempic en Wegovy) rechtstreeks met elkaar werden vergeleken.

Werkt Mounjaro na verloop van tijd nog even goed?

Dat is nog niet onderzocht, dus we weten het niet. De langste studie tot nu toe met tirzepatide duurde 72 weken.

Wat als je stopt met Mounjaro?

Dan ga je allicht weer bijkomen, zoals dat met alle medicatie om te vermageren het geval is. 

In mei 2023 zullen normaal gezien de resultaten beschikbaar zijn van de zogenaamde SURMOUNT-4-studie. Daarin worden 783 proefpersonen zonder diabetes ongeveer anderhalf jaar (88 weken) gevolgd. Ze zijn allemaal met tirzepatide begonnen. Ongeveer de helft (willekeurig geselecteerd) zal vanaf week 36 zonder het te weten overschakelen op een placebo. Bij de rest wordt de behandeling met tirzepatide verdergezet. Dan zullen we meer weten. 

Is het een goed idee om Mounjaro "off-label" te gebruiken om te vermageren?

Tirzepatide bleek doeltreffend in bovenvermelde studie, maar het is nog onduidelijk of dit voordeel opweegt tegen de risico’s (zie verder). Daar heeft het Europese geneesmiddelenagentschap nog geen oordeel over geveld.

Wanneer we dit schrijven is er nog maar één grootschalige “fase 3”-studie met zo’n 2500 proefpersonen afgerond bij niet-diabeten waarbij de focus lag op gewichtsverlies. In een fase 3-studie wordt het testgeneesmiddel toegediend aan een groot aantal patiënten, vaak duizenden, om de risico-batenverhouding te bevestigen.

Zelfs wanneer we de resultaten kennen van een aantal studies dat binnenkort afloopt (waarvan we de resultaten in april en mei van dit jaar verwachten), zullen er nog veel vraagtekens zijn. Zo zullen we nog niet weten of en in welke mate injecties met tirzepatide leiden tot gezondheidswinst en een betere kwaliteit van leven.

Het lijkt evident dat vermageren je gezonder maakt, maar dat is niet per se zo als je medicatie gebruikt.

In studies tot nu toe bleek de bloeddruk en lipidenwaarden (onder andere cholesterol) van deelnemers die tirzepatide kregen een klein beetje te verbeteren. Maar of dat zich op de lange termijn vertaalt in bijvoorbeeld minder hartaanvallen, beroertes en sterfgevallen, is vooralsnog onbekend. 

In oktober 2027 weten we misschien iets meer. Dan loopt een studie op zijn einde met maar liefst 15 000 deelnemers waarin onderzoekers dit onder de loep nemen. 

Wat zijn de mogelijke nevenwerkingen van Mounjaro?

Net zoals bij elk geneesmiddel, zijn er ongewenste nevenwerkingen mogelijk. In de studie met niet-diabeten leidde een mogelijke bijwerking bij 4,3 % tot 7,1 % (afhankelijk van de dosis) van de proefpersonen tot een stopzetting van de behandeling.

Milde maag- en darmklachten

De meest voorkomende bijwerkingen zijn milde tot matig ernstige maag- en darmklachten. In bovenvermelde studie kregen proefpersonen vooral te kampen met de volgende nevenwerkingen. De kans daarop is het grootst in het begin van de behandeling, aldus de onderzoekers.

Zeldzame, maar ernstige bijwerkingen

Ernstige bijwerkingen lijken tot nu toe zeldzaam.

In bovenvermeld onderzoek bij niet-diabeten kreeg zo’n 1 op de 100 gebruikers last van een zeer lage bloedsuikerspiegel (minder dan 54 mg/dl).

Volgens de bijsluiter is er ook een klein risico op een ontstoken alvleesklier (acute pancreatitis). Dit zou voorkomen bij minder dan 1 op de 100 gebruikers. Deze aandoening kan ernstige pijn in de maag en rug kan veroorzaken. Als je dergelijke verschijnselen ervaart, moet je onmiddellijk een arts waarschuwen.

Daarnaast waarschuwt de fabrikant ook voor een mogelijk verhoogd risico op schildkliertumoren en schildklierkanker. Wie een knobbel of zwelling in de nek, slikproblemen, heesheid of kortademigheid opmerkt, moet dringend contact opnemen met zijn arts.

Aanvullende monitoring

Mounjaro staat onder “aanvullende monitoring”, omdat dit een nieuw geneesmiddel is en het veiligheidsprofiel ervan nog niet goed gekend is (vandaar dat er een zwarte driehoek op de bijsluiter staat). Pas wanneer meer mensen gedurende een langere tijd een geneesmiddel nemen, komen ook de minder frequente en echt zeldzame bijwerkingen aan het licht.

Waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik

Als je zwanger bent of borstvoeding geeft, gebruik je dit geneesmiddel beter niet. Het is niet bekend of tirzepatide overgaat in de moedermelk. Een risico voor baby’s kan niet worden uitgesloten.

Dit geneesmiddel is ook niet geschikt voor kinderen en jongeren onder de 18 jaar, omdat het in deze leeftijdsgroep niet is onderzocht.

Wegens onvoldoende gegevens, is extra voorzichtigheid vereist bij onder andere:

• mensen met een voorgeschiedenis van pancreatitis (pancreasontsteking)
• ernstige maag- en darmaandoeningen
• diabetici met diabetische retinopathie (een aantasting van de bloedvaten van het netvlies) of andere oogaandoeningen 
• mensen met ernstige problemen met hun nieren of lever

Houd er ook rekening mee dat tirzepatide mogelijk interageert met andere geneesmiddelen. Zo waarschuwt de fabrikant voor een mogelijk verminderd effect van de anticonceptiepil.