Testaankoop onderzocht ons water: kraantjes- en flessenwater is drinkbaar, maar niet helemaal vrij van pesticiden en PFAS
Kraantjeswater: opgepast voor TFA
Goed nieuws: uit alle 20 stalen kraantjeswater blijkt dat het water over het algemeen drinkbaar is. Een staal uit Luik bevatte wel sporen van atrazine, een onkruidverdelger die sinds 2004 in Europa verboden is. De gemeten concentratie (21 ng/l) ligt ver onder de wettelijke limiet (100 ng/l), maar het toont duidelijk aan hoelang pesticiden in het milieu blijven.
Het labo detecteerde ook metabolieten van verboden pesticides, soms zelfs boven de Europese limieten. Hoewel dat niet gevaarlijk is voor de gezondheid, wijst ook dit op langdurige vervuiling, en maakt het duidelijk dat waterbedrijven continu de waterkwaliteit moeten blijven monitoren.
Op het vlak van PFAS zijn de resultaten geruststellend: er werden geen of slechts minieme sporen van PFAS gevonden, allemaal ruim onder de Europese drempelwaarde van 100 ng/l voor 20 specifieke PFAS. De hoogste concentratie werd gevonden in Gent (18 ng/l), dat dus zelfs slechter scoort dan Zwijndrecht (12 ng/l).
Eén stof vraagt echter meer waakzaamheid: TFA (trifluorazijnzuur), gedetecteerd in 19 van de 20 stalen. TFA is een soort mini PFAS, met een ultra-korte keten, en is een afbraakproduct van bepaalde pesticiden. Officieel is het echter niet erkend als PFAS, maar Testaankoop zou dat wel graag zo zien, omdat ook TFA mogelijk gevolgen heeft voor de vruchtbaarheid. Als TFA zou erkend zijn als PFAS, zouden 16 van de 20 geteste gemeenten de Europese maximale norm voor PFAS van 500 ng/l overschrijden.
Flessenwater: niet zo puur als gedacht
Ook hier goed nieuws: de kwaliteit is over het algemeen goed. “Maar onze analyses tonen ook aan dat flessenwater lang niet zo puur is als wordt voorgesteld”, zegt Laura Clays, woordvoerder van Testaankoop. Zo wordt er in 4 van de 30 stalen desphenylchloridazon, een metaboliet van het sinds 2021 verboden pesticide chloridazon, gedetecteerd, op de grens van wat maximaal getolereerd wordt door de Europese normen.
PFAS zijn gelukkig amper te vinden: op uitzondering van een minieme hoeveelheid PFAS (PFBA) in het mineraalwater van Ordal, vindt het labo geen enkele van de 44 geteste PFAS terug. TFA daarentegen is te vinden in 18 stalen, met concentraties die in het geval van het mineraalwater van Ginstberg de Europese maximale norm van 500ng/l overschreden.
Wat moet je drinken: flessenwater of kraantjeswater?
Hoewel beide soorten water soms verontreinigingen bevatten, blijven ze over het algemeen binnen de toegestane limieten. Kraantjeswater is wel het meest economisch en ecologisch. Het kost gemiddeld 0,0065 euro per liter, tot 223 keer minder dan flessenwater, en hoeft niet vervoerd en verpakt te worden in (al dan niet gerecycleerde) flessen.
Wie dat lekkerder vindt, kan uiteraard flessenwater drinken. Baby's en zwangere vrouwen kunnen uit voorzorg ook voor flessenwater kiezen, want zijn waarschijnlijk kwetsbaarder voor bepaalde stoffen in kraantjeswater zoals chloraten, zelfs binnen de bestaande normen.
Testaankoop roept op tot actie
“Kraantjeswater is over het algemeen veilig, maar niet vrij van ongewenste residuen,” vat Laura Clays samen. "We vinden metabolieten van pesticiden, TFA en sporen van PFAS. Deze forever chemicals hopen zich op in het milieu en in ons lichaam. Zelfs in lage hoeveelheden kunnen ze op lange termijn zorgen baren, vooral voor kwetsbare mensen zoals zwangere vrouwen en baby's," voegt ze eraan toe.
Volgens Testaankoop moeten we daarom ingrijpen bij de bron: de productie en het gebruik van deze stoffen stap voor stap verbieden, zoals sommige landen al doen. De organisatie roept ook op om het principe van “de vervuiler betaalt” toe te passen. Het zijn niet de burgers die moeten opdraaien voor de kosten van waterzuivering, terwijl de vervuiling afkomstig is van de industrie en de landbouw. Tot slot roept Testaankoop de overheid op om de aanwezigheid van deze stoffen beter te monitoren en om de resultaten te publiceren, ter bescherming van de volksgezondheid en het milieu.
Toegang pers