Welke zwangerschapssupplementen moet ik nemen?

Moet ik een vitamine D-supplement nemen tijdens de zwangerschap?

Vitamine D zorgt ervoor dat calcium in voeding correct wordt geabsorbeerd door ons lichaam. Dat bevordert de groei en zorgt voor stevige botten en tanden (ook bij de foetus). Daarnaast is het belangrijk voor een goede werking van de spieren en van het immuunsysteem. Een laag vitamine D-gehalte in het bloed van zwangere vrouwen zou kunnen leiden tot complicaties als hoge bloeddruk, vroeggeboorte enz.

Vitamine D is voornamelijk afkomstig van blootstelling aan zonlicht. Tussen de 15 tot 30 minuten per dag volstaan. Bij gebrek aan zonlicht kun je vitamine D ook uit vette voeding van dierlijke oorsprong halen, zoals vette vis (niet gerookt of rauw, wat wordt afgeraden voor zwangere vrouwen), hardgekookte eieren, en in mindere mate uit melk. Verder vind je vitamine D ook in margarine en in sojadranken verrijkt met vitamine D.

Voor zwangere vrouwen uit risicogroepen wordt echter een vitamine D-supplement van maximaal 20 microgram per dag (of 800 IE) aanbevolen gedurende de volledige zwangerschap.

Wie behoren tot deze risicogroep?

• Vrouwen die weinig vitamine D uit hun voeding halen (dieet zonder vlees, vis of eieren);
• Zwaarlijvige vrouwen;
• Vrouwen uit Zuid-Azië, Afrika, de Caraïben of het Midden-Oosten, aangezien zij meer pigment hebben;
• Vrouwen die weinig zonlicht zien.

Weet wel dat een tekort aan vitamine D altijd mogelijk is, ook als je geen deel uitmaakt van deze risicogroepen. In dat geval kun je terugvallen op een supplement van 10 microgram per dag (of 400 IE). Vraag hierover advies aan je behandelende arts.

Heb ik tijdens de zwangerschap extra ijzer nodig?

Zwangere vrouwen hebben een grotere behoefte aan ijzer. De foetus put voor zijn ontwikkeling uit de ijzerreserves van de mama. Om tijdens de zwangerschap over voldoende ijzer te beschikken, eet je best wat meer vlees (goed gebakken), vis (niet gerookt of rauw), hardgekookte eieren en vleesvervangers: 125-150 g per dag in plaats van 100-125 g. Ook droog fruit en peulvruchten bevatten veel ijzer.

Toch is het belangrijk om de ijzeropname te bevorderen door voeding met veel vitamine C te eten zoals citrusvruchten, kiwi, kool, paprika, broccoli enz. Best vermijd je wel te veel thee en koffie, wat de ijzeropname belemmert. Weet ook dat ijzer van dierlijke oorsprong gemakkelijker wordt opgenomen door ons lichaam.

Sommige studies hebben aangetoond dat een ijzersupplement tijdens de zwangerschap niet noodzakelijk is. Enerzijds omdat zwangere vrouwen dit mineraal sowieso meer absorberen, anderzijds omdat er geen enkel bewijs bestaat van een waarneembaar gunstig effect. Bovendien kunnen deze supplementen constipatie en maagpijn veroorzaken.

Om alle risico's uit te sluiten, voer je best aan het begin van de zwangerschap en aan het begin van het derde trimester een bloedafname uit om een eventueel ijzertekort op te sporen. Zo'n tekort kan namelijk de ontwikkeling van de baby beïnvloeden en het risico op een vroeggeboorte of een te laag geboortegewicht vergroten. Hoofdpijn en vermoeidheid kunnen bij zwangere vrouwen wijzen op een ijzertekort. Als een bloedafname op een tekort wijst, kan je arts je een voorschrift geven. IJzer uit voeding wordt namelijk maar traag opgenomen.

Is de opname van omega 3-vetzuren belangrijk voor de ontwikkeling van de baby?

Omega 3 is inderdaad belangrijk voor de ontwikkeling van het netvlies en van de hersenen van het kind. Daarom raadt de Hoge Gezondheidsraad (HGR) voor zwangere vrouwen aan om 1 tot 2 keer per week vis te eten, bij voorkeur vette vis.  

Eet je geen vis? Dan kan het aangewezen zijn om supplementen op basis van vetzuur uit vis in te nemen. Tijdens de zwangerschap neem je best een minimumdosis van 200 mg/dag omega 3-docosahexaeenzuur (of DHA).

In bepaalde gevallen kan het voor zwangere vrouwen nuttig zijn om prenatale vitamines in te nemen:

• Bij weinig gevarieerde voeding (bijvoorbeeld voor wie door tijdgebrek veel maaltijden eet met weinig verse producten);
• In het geval van extreme misselijkheid en braken;
• Bij een vegetarisch of veganistisch dieet. De Hoge Gezondheidsraad (HGR) raadt tijdens de zwangerschap af om een veganistisch dieet te volgen.
• Bij vrouwen die bariatrische chirurgie hebben ondergaan (operatie tegen ernstige zwaarlijvigheid) of die medische absorptieproblemen hebben. Zij riskeren problemen te hebben met de opname van ijzer, vitamine B12, foliumzuur, vitamine D en calcium. 

In deze situaties kan de foetus een tekort krijgen aan bepaalde vitamines en nutriënten, hetgeen je kunt compenseren met zwangerschapsvitamines.

Controleer in dat geval de ingrediëntenlijst en kijk of het product volgende elementen bevat:

• vitamine D;
  
• vitamine C;
  
• foliumzuur;
  
• ijzer;
  
• omega 3-vetzuren;
  
• vitamine B12;
  
• zink;
  
• jodium;
• en vitamine A in de vorm van bètacaroteen of provitamine A. 

Verrijking met calcium is niet noodzakelijk, zeker niet wanneer de mama voldoende groene groenten en melkproducten consumeert.
Vaak wordt aan de bereidingen ook magnesium toegevoegd, wat absoluut geen zin heeft. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor zwangere vrouwen is identiek aan die voor niet-zwangere vrouwen.

Wat is de juiste dosis?

Elk voedingssupplement dat in Europa wordt geproduceerd, moet op zijn etiket de dosis tonen in percentage t.o.v. de ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid), ook RI genoemd (referentie-inname). Als ze over een 'NUT'-nummer beschikken, gaat het om veilige doses.

Sommige zwangerschapsvitamines vermelden soms hoge percentages. Zo kun je bijvoorbeeld 200% RI voor foliumzuur tegenkomen, het dubbele van wat we normaal nodig hebben. Dat komt doordat deze aanduidingen gelden voor de algemene, gezonde bevolking. Bij zwangere vrouwen ligt deze behoefte in sommige gevallen echter hoger (voor foliumzuur bijvoorbeeld dubbel zo hoog), wat de soms hoge percentages van bepaalde vitamines en nutriënten verklaart.

Onze analyses van verschillende zwangerschapsvitamines tonen over het algemeen volgende zaken aan:

• De dosis vitamine D is vaak te laag. Hou rekening met 10 tot 20 microgram vitamine D per dag, of 400 tot 800 IE. 
• Het ijzergehalte is over het algemeen eerder hoog (meer dan 15 mg per dag), wat maag- en darmklachten kan veroorzaken. 
• Ten slotte voegen de fabrikanten soms gember of probiotica toe aan hun bereiding, wat in onze ogen weinig toegevoegde waarde biedt.