Supermarkten nemen te weinig verantwoordelijkheid voor duurzame keuzes
Wat doen supermarkten om plantaardige en duurzaam geproduceerde voeding te stimuleren, en om ontbossing en voedselverspilling tegen te gaan? Nog steeds niet genoeg, zo blijkt uit het Superlijst Groen 2023-onderzoek van denktank Questionmark bij onze noorderburen.
Uit de resultaten blijkt dat de Nederlandse supermarkten nog veel kansen laten liggen om hun engagementen in de praktijk om te zetten. Nochtans hebben zij de mogelijkheid om duurzamere landbouwmethoden te vragen van leveranciers en om een duurzaam voedingspatroon bij hun klanten te stimuleren.
Hoewel Superlijst voorbereidingen ziet op verduurzaming bij supermarkten als Lidl en Albert Heijn, blijven de concrete maatregelen in assortiment, promotie en winkelinrichting nog te beperkt. Een samenvatting.
Weinig stimulans voor plantaardig eten
Minder vlees en meer plantaardig eten is een cruciale stap om de milieu-impact van ons eetpatroon te verkleinen. Maar Nederlandse supermarkten doen nog veel te weinig om dat makkelijk te maken voor hun klanten.
Zo bestaat het merendeel (ruim 80 %) van de eiwitrijke producten in de Nederlandse reclamefolders nog altijd uit vlees, vis of kaas. Bovendien zijn porties vlees vaak groter dan 100 gram. Van de kant-en-klaar-maaltijden bevat 85 % vlees, vis of kaas. Meer dan 40 % bevat zelfs rood vlees, de categorie voedsel met de hoogste ecologische voetafdruk.
Er zijn interessante initiatieven en beleidsmaatregelen om een meer plantaardig voedingspatroon te stimuleren, maar concrete doelstellingen ontbreken vaak. Ekoplaza, Lidl en Albert Heijn nemen hier het voortouw.
Duurzaam is niet de norm
Supermarkten garanderen niet dat hun volledige assortiment op duurzame wijze geproduceerd is. Wel zien onze noorderburen een verbetering in transparantie. Albert Heijn, Jumbo en Lidl rapporteren over de CO2-uitstoot in hun gehele productieketen, en Albert Heijn en Lidl gaven Superlijst bovendien inzicht in de herkomst, het vervoer en de teeltmethode van verkochte producten.
Albert Heijn verkoopt aanzienlijk meer biologische producten dan Lidl, maar groenten en fruit zijn bij Albert Heijn vaker "buiten seizoen" dan bij Lidl.
Download onze seizoenskalender
Doorgaans leggen supermarkten die verantwoordelijkheid om duurzamer te consumeren geheel bij hun klanten, al heeft de consument in sommige productcategorieën zelfs niet de mogelijkheid om een duurzame optie te kiezen.
Acties tegen ontbossing blijven beperkt
Wat betreft ontbossing, ontbreekt het bij supermarkten aan transparantie over de oorsprong van ingrediënten als soja, palmolie en cacao. Enkel Aldi en Lidl investeren in projecten buiten de eigen keten om de schade door ontbossing door palmolieteelt in het verleden te herstellen.
Welke supermarkt is het meest duurzaam?
Niet verrassend is Ekoplaza de absolute koploper in Nederland, vooral wat de eiwittransitie van dierlijke naar plantaardige eiwitten betreft, op de voet gevolgd door Lidl, dat het laatste jaar een inhaalmanoeuvre heeft ingezet. Albert Heijn blijft stabiel en maakt de top drie compleet.
Bron: Superlijst Groen 2023
Geen uitgewerkte klimaatplannen voor netto-nul in 2050
Hoewel de Nederlandse supermarkten hun rol erkennen in het behalen van het Europese klimaatdoel netto-nul in 2050 (in het kader van het Klimaatakkoord van Parijs), heeft geen enkele supermarkt een uitgewerkt klimaatplan om dit doel te behalen.
Zo zeggen ze de ontbossing in de productie van hun soja en palmolie te willen stoppen, maar door gebrek aan acties is dit vooralsnog geen realistisch doel. Hetzelfde geldt voor de afspraken uit 2019 om het gebruik van verpakkingen terug te dringen; de voortgang daarop is niet te controleren.
Benieuwd naar alle resultaten van het onderzoek? Bekijk dan de website van Superlijst.
