Welke vormen van anesthesie zijn er?

Anesthesie voor een operatie of een onderzoek dat onder verdoving moet worden uitgevoerd, kan algemeen zijn of regionaal: in het eerste geval brengt men je volledig "in slaap", in het tweede maakt men alleen een gedeelte van je lichaam gevoelloos en blijf je in principe wakker. Regionale anesthesie is iets anders dan de plaatselijke verdoving bij bv. de tandarts.

Wat houdt algemene anesthesie in?

Voor algemene anesthesie gebruikt men geneesmiddelen die hun werking uitoefenen ter hoogte van de hersenen. Je krijgt in de eerste plaats een slaapmiddel toegediend, meestal via een inspuiting in de ader, soms met gas via een masker. Je hersenen komen in een kunstmatige slaap: alle prikkels zoals geluid, licht en koude, bereiken nog de hersenen, maar die beseffen dat niet. Je maakt de ingreep dus niet bewust mee.

Je krijgt ook krachtige pijnstillers, waardoor de hersenen niet reageren op de pijnsignalen die ze ontvangen.

Wat houdt regionale anesthesie in?

Bij regionale of lokale anesthesie blijf je in principe wakker en maak je bewust mee wat rond je gebeurt. Men maakt immers alleen een bepaald deel van je lichaam gevoelloos. De anesthesist spuit het verdovingsmiddel niet in je bloed, maar rond de zenuwbaan die naar het te behandelen gebied loopt. Daardoor wordt de prikkelgeleiding van bepaalde zenuwen geblokkeerd en komen er geen pijnsignalen meer in de hersenen toe. Hier zit het verschil met plaatselijke verdoving bij de tandarts bijvoorbeeld, waar de werking zich beperkt tot de plaats waar men zal werken. 

Er wordt bij regionale anesthesie bijvoorbeeld vaak rond het ruggenmerg geprikt om de onderste lichaamshelft te verdoven: ofwel spinale anesthesie (ook rachianesthesie genoemd) ofwel epidurale anesthesie. Het verschil zit 'm in waar precies en hoe diep de naaldtip wordt ingebracht.

Soms wordt sedatie toegepast bij een regionale anesthesie: je krijgt een slaapmiddel zoals bij een algemene anesthesie, maar in een veel lagere dosis, waardoor de spontane ademhaling niet in het gedrang komt. Je komt dan in een sluimertoestand waardoor je niet wordt gestoord door de drukte in de operatiezaal.

Wanneer algemene en wanneer regionale anesthesie?

Algemene anesthesie kan altijd, er zijn haast geen tegenaanwijzingen. De methode mag alleen hoogst uitzonderlijk niet worden toegepast als je tijdens de operatie moet meewerken en bijvoorbeeld moet aangeven wat je voelt, maar zelfs dan wordt dat vaak tot een bepaalde fase van de ingreep beperkt.

Regionale anesthesie is maar onder welbepaalde voorwaarden mogelijk, met name:

• Bij een ingreep op lichaamsgedeelten waar de zenuwbanen makkelijk te vinden zijn, bv. voor het verwijderen van spataders, bij operaties aan voet, knie of heup, breuken aan onderste ledematen of aan bovenste ledematen onder de schouder, urologische en gynaecologische ingrepen, operaties in onderste deel van buik
• Bij een ingreep van hooguit 1,5 uur
• Bij een niet-dringende ingreep
• Bij een niet al te zware ingreep (waarbij levensbelangrijke functies verstoord dreigen te geraken) en een kleine kans op complicaties
• Bij een ingreep waarbij de patiënt niet in een oncomfortabele positie op de operatietafel moet worden gelegd
• Als de patiënt het ziet zitten om de ingreep live mee te maken
• Als de algemene gezondheidstoestand van de patiënt goed is
• Als het geen patiënt is die over verminderde intellectuele mogelijkheden beschikt of die emotioneel onstabiel is

Wat zijn de voordelen van algemene anesthesie?

• Algemene anesthesie werkt veel sneller dan de meeste vormen van regionale anesthesie met uitzondering van spinale.

• Het voordeel van algemene anesthesie is dat als er iets misgaat, de anesthesist snel kan ingrijpen omdat hij reeds alle functies van het lichaam onder controle heeft.

Wat zijn de voordelen van regionale anesthesie?

• Bij een regionale anesthesie worden de hersenen veel minder getroffen dan bij een algemene. Dat ligt aan het soort geneesmiddel en de plaats waar het wordt ingespoten.

• Het feit dat het pijnsignaal wordt geblokkeerd, beschermt beter tegen de gevolgen van de chirurgie.

• Er is minder misselijkheid en je bent veelal fitter.

• Ook het feit dat men na de ingreep via het fijne buisje makkelijk pijnverdoving kan bijgeven, is een voordeel.

• Het wakker blijven kan heel dankbaar zijn: zo kan een bevallende moeder bij een keizersnede de geboorte actief meebeleven.