Kunnen we haaruitval behandelen?

Haren verliezen is op zich niet abnormaal. Ze volgen immers een welbepaalde cyclus. Tijdens hun groeifase worden ze dagelijks ongeveer een halve millimeter langer. Die groei remt op een bepaald moment, waarna de afbraakfase start. Dagelijks verliezen we op die manier zo’n 50 tot 100 haren. Pas wanneer dat aantal bij jou aanzienlijk hoger ligt of je kalende plekken of een veel dunnere haardos begint te krijgen, spreken we van abnormaal haarverlies.

Genetische factoren in het spel

Maar zelfs dan is haarverlies in de meeste gevallen volkomen onschuldig. Bij 95 % van de mensen die ermee te maken krijgen is erfelijkheid de voornaamste oorzaak. In wetenschappelijke termen spreken we dan van androgenetische alopecie. Deze vorm van haarverlies wordt veroorzaakt door de mannelijke geslachtshormonen of androgenen. Hoe gevoeliger de haarzakjes op de hoofdhuid zijn voor deze androgenen, hoe meer haarverlies. Het aantal haarzakjes en de gevoeligheid ervan is genetisch bepaald. Naarmate je ouder wordt, vermindert het aantal haarzakjes en de functie ervan, tot ze uiteindelijk enkel nog minuscule haartjes produceren.

Bij mannen uit zich dit door de haarlijn die met de jaren almaar meer naar achter verschuift of door toenemende kale plekken. De snelheid en het patroon waarmee het haar uitvalt, verschilt erg van persoon tot persoon. Deze functiestoornis treft ongeveer 40 % à 60 % van de mannen. Het probleem kan al op jonge leeftijd starten, maar doorgaans duiken de eerste tekenen pas op na de leeftijd van 40 jaar. Hoe jonger je bent wanneer dat proces begint, hoe groter de kans wel is dat je uiteindelijk helemaal kaal zult worden.

Doordat deze hormonen ook bij vrouwen voorkomen, blijven ook zij niet gespaard van deze vorm van haarverlies. Al is er wel een verschil. Vaak wordt dit bij hen getriggerd door een plotse verandering in de hormoonhuishouding. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een zwangerschap of de menopauze. Net zoals bij mannen, verzwakken ook bij vrouwen de haarzakjes. Maar daar waar dit proces bij mannen kan leiden tot volledige kaalheid, stopt het bij vrouwen in het gros van de gevallen bij een dunnere haardos.

Niet-hormonale factoren

In sommige gevallen staat de haaruitval echter volledig los van deze genetische factoren en geslachtshormonen.

Alopecia areata is bijvoorbeeld een auto-immuunziekte die leidt tot haaruitval op bepaalde plaatsen. In tegenstelling tot de genetische haaruitval die traag verloopt, kan bij deze variant het haar plots uitvallen op sommige plaatsen in een tijdspanne van enkele dagen of weken. In zowat de helft van de gevallen is verbetering of genezing mogelijk, maar helaas komt de aandoening ook vaak terug.

Een andere mogelijke oorzaak is tinea of hoofdzeer, veroorzaakt door een schimmel die de hoofdhuid aantast. Deze schimmelaandoening is niet ernstig, maar wel besmettelijk door contact met besmette dieren of kinderen.

Haaruitval kan ook te wijten zijn aan geneesmiddelen (bijvoorbeeld chemotherapie, bloedverdunners, schildklierremmende stoffen, medicatie voor borstkanker, orale voorbehoedsmiddelen, interferon, retinoïde, danazol of anabolica) of zware metalen. Een ernstig zink- of ijzertekort kan eveneens leiden tot meer haaruitval en hoofdhuidproblemen. En tot slot kunnen de haren uitvallen door psychologische factoren zoals stress, depressie, angst of een traumatische ervaring. Al herstelt de haargroei zich in deze gevallen meestal wel spontaan wanneer de uitlokkende factoren een tijdje van de baan zijn.

Feit of fictie?

Dat een pet of hoed dragen haaruitval in de hand werkt, is daarentegen een misvatting. Ook het kleuren of krullen van je haar heeft geen impact op de groei ervan.

Extreme warmte (bv. van een haardroger) of te harde wrijving wanneer je je haar afdroogt met een handdoek kunnen wel een ongunstige impact hebben. Probeer dat dus te vermijden. Ook bepaalde kapsels kunnen haarverlies in de hand werken. Het gaat dan om kapsels waarbij er veel druk gezet wordt op bepaalde plekken van je haar, denk bijvoorbeeld aan een paardenstaart of vlecht.

Goed om te weten, een knip- of scheerbeurt zorgt er niet voor dat je haar sterker wordt. Je nieuwe haar zal in het begin wat dikker aanvoelen, maar dat is slechts tijdelijk. Dit komt doordat je haar naar de puntjes toe dunner wordt. Knip je het dus halverwege af of scheer je het volledig weg, dan zijn het de dikkere stukken die eerst opnieuw groeien.

Weersomstandigheden hebben daarentegen wél een impact op de haaruitval. Zo groeit je haar het meest tijdens de warme zomermaanden om je hoofdhuid te beschermen tegen de zon. Haaruitval piekt dan weer aan het begin van de herfst.