Chemische stoffen in het dagelijkse leven
Dagelijks kom je in contact met chemische stoffen. Sommige daarvan vormen een gevaar voor je gezondheid en vooral voor die van je kinderen. Met onze tips wijs je de boosdoeners de deur.
Gelukkig kun je zelf heel wat doen om schadelijke chemicaliën uit je woning te weren. Hier zijn enkele gouden tips.
Chemische substanties als broomhoudende vlamvertragers in zitmeubels, tapijten, gordijnen en elektrische toestellen, en formaldehyde in de lijm van meubels in geplakt hout zetten zich vast op stofdeeltjes die je inademt.
Afstoffen is dus de boodschap, en regelmatig stofzuigen, liefst met een HEPAfilter, want die verhindert dat fijne stofdeeltjes terug de kamer worden ingeblazen. Poets regelmatig met nat en was vaak je handen en die van je kinderen.
Je ramen openzetten om je woning te verluchten helpt ook, zeker wanneer je nieuwe meubels, apparaten en interieurspullen in gebruik neemt.
Koop bij voorkeur meubels, huishoudelektro en multimedia-apparaten die voorzien zijn van het EUecolabel en geen vlamvertragers bevatten.
Ook in je matras zitten een hoop chemicaliën zoals brandvertragers, biociden tegen huisstofmijt enz. Kies voor matrassen met het GOTS- of Oekotex-label, die bevatten een minimum aan chemische substanties.
Vermijd babyspullen met een vulling in polyurethaan met vlamvertragers en kies voor knuffels en kussens met een vulling in katoen, polyester of wol.
Zorg er ook voor dat de baby of kinderhuid niet in contact komt met hormoonverstorende ftalaten. Dat is een chemische substantie die ervoor zorgt dat plastic soepel en flexibel wordt.
Leg een handdoek op het verschoonkussen en laat de allerkleinsten geen kleertjes met geplastificeerde opdrukken dragen, want daar zitten ftalaten in. Let ook op voor ftalaten in opblaasbare spullen zoals zwembandjes, badspeeltjes en plastic speelgoed van onduidelijke herkomst. Met speelgoed in onbehandeld hout en poppen of knuffels van natuurlijke vezels zit je goed.
Kinderschmink voor verkleedpartijtjes kan zware metalen, hormoonverstoorders of allergenen bevatten, zelfs wanneer er “hypoallergeen” of “dermatologisch getest” op staat. Best niet gebruiken op kinderen jonger dan drie. Kies producten op waterbasis en check of de ingrediënten worden vermeld. Vermijd propyl, butylparabeen en ethylhexylmethoxycinnamate. Test 24 uur op voorhand op allergie door een beetje schmink aan te brengen op de hand of in de elleboog.
Het veiligst zijn verzorgingsproducten zonder allergene parfums of irriterende bewaarmiddelen. Een lijst met allergene geurstoffen vind je in ons dossier Ingrediënten van cosmetica: een analyse .
Koop liever geen witmakende tandpasta met het agressieve bleekmiddel waterstofperoxide. De stof triclosan heeft ook een slechte reputatie gezien zijn hormoonverstorend effect. In bepaalde mondspoelmiddelen kan de stof haar nut hebben, maar in zepen en cosmetica vinden wij ze overbodig. Verspil geen geld aan vochtige doekjes. Die irriteren de huid.
Om schoon te maken heb je geen arsenaal van reinigingsproducten nodig. Veel vuil krijg je weg met eenvoudige, natuurlijke middeltjes. In plaats van javel en allesreiniger kun je water met natriumbicarbonaat gebruiken om vetvlekken te verwijderen. Wat citroensap erbij en alles ruikt fris.
Azijn werkt prima als toiletreiniger. Om je ruiten schoon te maken volstaat warm water met wat azijn of citroensap. Als je zuiveringszout met water aanlengt en die pasta enkele uren aanbrengt op de besmeurde oppervlakken in de oven, komt het vuil er zo af.
Koop je toch liever kantenklare schoonmaakmiddelen, ga dan voor ecologisch. Meng geen producten met elkaar, want dat kan gevaarlijke chemische reacties uitlokken.
In onze praktische gids Snel schoon van A tot Z vind je oplossingen voor allerlei schoonmaak- en huishoudproblemen.
Schilder met verf die zo weinig mogelijk schadelijke emissie vrijgeeft. Die herken je aan het “Flower” of ecolabel op de pot.
Verf op waterbasis is te verkiezen boven verf met olie, want daar zit vaak irriterende verdunner in.
Nieuwe vloerbekleding geplaatst, gevernist of geschilderd? Verlucht het vertrek grondig en wacht tot alle geurtjes verdwenen zijn alvorens in de kamer te trekken.
Gebruik geen luchtverfrissers. De sprays, geurkaarsen, oliën en plugins verspreiden irriterende en allergie opwekkende substanties in huis. Wierookstokjes brengen zelfs kankerverwekkend formaldehyde en benzeen in de lucht.
Om een onaangename geur te verwijderen zet je beter een raam open. Slechte luchtjes afkomstig van bijvoorbeeld de kattenbak kun je met sodakristallen te lijf gaan. Gebruik zeker geen luchtverfrisser als er kinderen of zwangere vrouwen in de ruimte zijn.
Insecticiden zijn ook voor mensen niet zo gezond. Probeer ze dus zo veel mogelijk te vermijden. Met look en chilipepers kun je sommige vervelende insecten ook op afstand houden.
Blijf niet in een ruimte waar een elektrisch apparaatje met tablet of vloeistof in het stopcontact zit. Laat het vooraf zijn werk doen, verlucht even en betreed dan pas de kamer. Gebruik geen spray als er kinderen, zwangere vrouwen of huisdieren in de buurt zjin, en let op dat je geen product op etenswaren verstuift.
In huis ben je – vaak zonder dat je het weet – omringd met allerlei chemicaliën. Ze kunnen vrijkomen uit je meubels en gordijnen, je computer, je kleren, de schoonmaakproducten in het berghok, het speelgoed van de kinderen, en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Je ademt ze in of neemt ze op in je lichaam via je voeding of via de huid.
De chemische stoffen hebben een doel: ze versoepelen plastic, vertragen brand, doden microben, voorkomen schimmelvorming enz. Maar ze zijn lang niet altijd onschuldig, vooral voor kleine kinderen en zwangere vrouwen houden sommige stoffen gevaren in.
Ga mee met onze camera op verkenning door het huis om te zien waar de boosdoeners zoal verborgen kunnen zitten en hoe je ze de deur kunt wijzen.
Veelvuldig contact met schadelijke substanties in je interieur en in dagelijkse gebruiksvoorwerpen kan allerlei gezondheidsklachten doen ontstaan. Zo kun je te kampen krijgen met huiduitslag, jeuk, hoofdpijn, kortademigheid of andere vage klachten, vaak aangeduid met de term sick building syndrome.
Herhaalde blootstelling aan vlamvertragers in zetelbekleding, matrassen, gordijnen, tapijten en in elektrische en elektronische apparaten kan, zeker op jonge leeftijd, hormonale problemen, groei en ontwikkelingsproblemen en zelfs een risico van diabetes met zich meebrengen. Ook sommige ftalaten, gebruikt als weekmakers in talloze voorwerpen uit pvc zoals douchegordijnen, speelgoed enz., hebben een hormoonverstorend effect.
Veel huishoudproducten bevatten parfums en bewaarmiddelen die de huid kunnen irriteren en allergieën kunnen opwekken.
Formaldehyde, dat onder meer kan vrijkomen uit verf, meubellijm en strijkvrij textiel, kan ogen, keel en longen irriteren en op termijn astma en allerlei allergieën doen ontstaan.
In de tefloncoating van je antikleefpan, je vlekbestendige sofa of Goretextrekkingjas zitten pfc’s, voluit perfluorocarbonaten. Sommige daarvan worden ervan verdacht de hormoonhuishouding in de war te sturen.
Vooral de allerkleinsten zijn kwetsbaar: zij kruipen over de vloer, stoppen voorwerpen in hun mond en sabbelen en bijten erop. Zo krijgen ze extra veel substanties binnen die hun prille lichaamsontwikkeling kunnen verstoren. Het is ook opletten geblazen als je zwanger bent, want de stoffen kunnen via de placenta de foetus bereiken.
Korting voor woninganalyse
Wist je dat je als abonnee korting krijgt bij aankoop van kits om je woning te analyseren op formaldehyde, stofmijt e.d.?
Bestel je woninganalyse met abonneevoordeel
Daar kwam in 2008 verandering in met de invoering van de Europese verordering REACH (Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals). Die verplicht fabrikanten om hun chemicaliën vóór commercialisering te laten registreren bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA), dat de gezondheids en milieurisico’s ervan evalueert en een lijst aanlegt van de meest zorgwekkende substanties. Als gevaarlijk bestempelde én niet-geregistreerde stoffen mogen sinds de REACH-verordening van kracht is niet meer op de Europese markt worden gebracht.
Intussen zijn zo’n 24 000 stoffen geregistreerd voor evaluatie. Een goede zaak, maar echt reden tot juichen is er nog lang niet. 90 % van de dossiers is onvolledig, en de evaluaties door het ECHA vorderen tergend traag: 184 dossiers onderzocht in 2016, 222 in 2017. Aan dat tempo blijft de doelstelling van REACH, een veilige leefomgeving, een verre droom, terwijl alarmerende berichten over gezondheidsrisico’s van allerlei stoffen ons om de oren vliegen.
Ook de controle op de naleving van de REACH-verordening is ontoereikend. Eén voorbeeld: 33 stoffen zijn verboden in textiel en schoenen omdat ze kankerverwekkend zijn of de voortplanting in gevaar brengen. Bij een recent onderzoek troffen onze Franse collega’s de verboden substanties toch in diverse producten aan. Ook import van buiten Europa glipt vaak door de mazen van het net.
De praktijk leert ons dat je vaker niet dan wel een antwoord krijgt, maar laat dat je niet tegenhouden. Hoe meer producenten worden gepusht om transparant te communiceren, hoe beter.
Om informatie aan te vragen over schadelijke stoffen in producten die je hebt gekocht, kun je onze modelbrief Aanvraag informatie schadelijke chemische stoffen gebruiken. Je hoeft de grijze gedeelten maar aan te passen en je vraag te verzenden per post of per email.
Blijft je vraag onbeantwoord, meld het ons via onze contactpagina of bel ons op 02 542 33 94. Als consumentenorganisatie kunnen we extra druk zetten om je recht op informatie te doen gelden.