Hoe kies je een goede zonnecrème?
Welke zonnecrème is geschikt voor jouw huid? Welke biedt de beste bescherming? En welke ingrediënten vermijd je liever? Welke beschermt je én is bovendien ook goed voor het milieu? Je vindt de antwoorden op deze en heel wat andere vragen in deze handige koopgids.
Welke zonnecrème kiezen voor jouw huid?
In theorie moet je zonnecrème afgestemd zijn op jouw huidtype en de intensiteit van de zon. De zonnekracht hangt af van het weer, het uur van de dag, de geografische ligging (hoogte en ligging tegenover de evenaar), de weerkaatsing enz.
Vergeet echter niet voldoende te smeren. De meeste mensen gebruiken immers te weinig zonnecrème, waardoor de werkelijke beschermingsfactor twee tot drie keer lager kan liggen. Om dat te compenseren, kies je beter een product met een twee tot drie keer hogere beschermingsfactor. Wij raden aan om minstens SPF 30 te smeren.
Hoe dan ook is voorkomen beter dan genezen. Neem daarom ook altijd deze voorzorgsmaatregelen wanneer in de zon gaat.
Wat is het verschil tussen uv A en uv B?
Bescherming tegen uv B
De beschermingsfactor of SPF (Sun Protection Factor) duidt op de bescherming tegen uv B-stralen, die verantwoordelijk zijn voor zonnebrand en huidkanker kunnen veroorzaken. Op basis hiervan zijn zonnebrandmiddelen ingedeeld in klassen:
- lage bescherming: SPF 6 en 10
- matige bescherming: SPF 15, 20 en 25
- hoge bescherming: SPF 30 en 50
- zeer hoge bescherming: SPF 50+
Een zonnebrandmiddel met SPF 50/50+ houdt zo'n 98 % van de uv B-stralen tegen, maar ook die hoogste factor biedt dus geen volledige bescherming. Ter vergelijking, bij een SPF 15 is dat zo'n 93 % van de uv B-straling.
Ook de hoogste factor biedt je geen 100 % bescherming.
Toch is de factor op de verpakking geen waterdichte garantie. Zo vinden we in onze tests geregeld producten die in werkelijkheid een (veel) lagere bescherming bieden dan de beloofde SPF op de verpakking, zowel bij gewone zonnecrèmes als bij producten voor kinderen.
Ontdek hier welke beschermingsfactor nodig is voor jouw huidtype. In de bergen, op exotische bestemmingen of in het begin van het seizoen gebruik je liever een hogere factor dan je normaal gezien zou kiezen.
Bescherming tegen uv A
Alle zonnebrandmiddelen moeten ook beschermen tegen uv A. In Europa moet de uv A-bescherming minstens een derde van de uv B (SPF) bedragen. Kies voor producten met dit logo:
Ook voor uv A sporen onze tests weleens producten op die onvoldoende bescherming bieden.
Welke ingrediënten kan een zonnecrème bevatten?
De ingrediënten van zonnefilters
De zonnefilter is een belangrijk ingrediënt en beschermt de huid tegen de schadelijke uv A- en uv B-stralen. Er bestaan twee soorten zonnecrèmes: met natuurlijke, minerale filters die het licht reflecteren of met chemische filters die de stralen absorberen en omzetten in warmte. Chemische filters worden reeds lang gebruikt en zijn volledig veilig, al kunnen sommige ingrediënten de huid irriteren.
Minerale filters zijn minder irriterend voor de huid dan sommige chemische filters. Vroeger lieten ze een witte laag achter op de huid, maar dankzij nanotechnologie kan men deze filters maken uit heel kleine deeltjes (nano) die dat niet doen. In onze test vind je een aantal producten met enkel minerale filters.
Deze producten bieden je een goede bescherming tegen zowel uv A- als uv B-straling, en behaalden tevens een goede score qua milieu-impact. Ons panel kon deze producten helaas minder appreciëren qua gebruikservaring.
Te vermijden ingrediënten in zonnecrèmes
Octocrylene is een veelvoorkomende chemische filter tegen uv A en uv B, die vooral wordt gebruikt als stabilisator voor andere uv-filters. Bij octocrylene kan er een kruisallergie optreden.
Volgens studies kan daar waar de zonnecrème is aangebracht contacteczeem ontstaan – soms verergerd door blootstelling aan de zon – bij mensen die al eerder een allergische reactie hebben gehad op bepaalde niet-steroïdale ontstekingsremmers. Het gaat dan vooral om ketoprofen (Fastum gel, op voorschrift verkrijgbaar in België) en in mindere mate om etofenamaat (Flexium) of piroxicam (Piromed). Die drie moeten op de huid worden gesmeerd. Wie hier gevoelig aan is, kan deze filter dus best vermijden.
Volgens het SCSS zou deze filter veilig zijn tot een concentratie van 10 %. Uit een recente studie blijkt echter dat deze octocrylene met de tijd degradeert en kleine hoeveelheden benzophenone afgeeft. En die stof staat er wél om bekend mogelijk hormoonverstorend te zijn.
Ook met homosalate spelen wij voorlopig liever op veilig. Tot voor kort mocht deze stof met een concentratie tot 10 % worden gebruikt. Recent stelde het Wetenschappelijk Comité voor consumentenveiligheid (SCCS) echter dat deze filter slechts veilig is tot een concentratie van 0,5 %. Er zijn ook studies die hormoonverstorende effecten toewijzen aan deze stof.
Inmiddels is de kogel door de kerk, en werd beslist dat de stof vanaf 1 januari 2025 helemaal niet meer gebruikt mag worden in zonnecrèmes, enkel nog in gezichtscrèmes.
Uit voorzorg en in afwachting van het verbod vermijden deze twee zonnefilters liever, zeker bij de kleinsten onder ons. Producten die deze filters bevatten komen daardoor niet in aanmerking voor onze labels.
De zonnefilters octocrylene en homosalate vermijden wij voorlopig liever, zeker bij de kleinsten onder ons.
Welke allergenen zitten er in zonnecrèmes?
Wie overgevoelig of allergisch is voor bepaalde ingrediënten die vaak worden gebruikt in cosmetica, laat zich beter niet inpakken door allerlei claims op de verpakking. Beloftes als "dermatologisch getest" hebben geen wettelijke basis en dus maar weinig objectieve waarde.
Check liever ons dossier Ingrediënten in cosmetica voor de lijst van de 24 door Europa erkende allergenen. Als één van deze 24 ingrediënten werd gebruikt, dan moet dat op de verpakking vermeld worden vanaf een gehalte van 0,001 % (voor producten die op de huid blijven) of 0,01 % (voor producten die afgespoeld moeten worden). In juli 2023 werden 56 extra stoffen toegevoegd aan deze lijst. Fabrikanten krijgen drie tot vijf jaar de tijd om hun etiketten aan te passen.
Ontdek welke ingrediënten in cosmetica kunnen zitten
Hormoonverstoorders en andere verdachte ingrediënten die niet thuishoren in zonnecrèmes
In sommige zonnecrèmes troffen we hormoonverstoorders aan zoals propylparabeen, homosalate of octocrylene. Dergelijke stoffen zouden een invloed hebben op het hormoonsysteem, al is nog niet onomstotelijk aangetoond dat ze bepaalde ziekten en aandoeningen veroorzaken. Uit voorzorg is het echter beter om deze te vermijden in producten die op je huid blijven zoals zonnecrème.
Met onze vergelijker zie je meteen of een product hormoonverstoorders, octocrylene en/of homosalate bevat. Wij zien wel dat deze ingrediënten niet meer opduiken in zonnecrèmes die nieuw op de markt verschijnen.
Uiteraard wordt de aanwezigheid van zulke ingrediënten afgestraft in de eindscore.
Zijn zonnecrèmes slecht voor het milieu?
Om een antwoord te kunnen formuleren op deze vraag, moeten we rekening houden met verschillende aspecten, met name de ingrediënten, de verpakking en het verlies.
Welke ingrediënten zitten er in zonnecrème?
Ieder jaar zou er zo'n 25 000 ton zonnecrème in onze oceanen terechtkomen, waarvan niet minder dan 5 000 ton fauna en flora aantast en wordt opgenomen door de koralen. Met alle gevolgen vandien voor het zeeleven ...
Chemische filters tasten de algen aan en die zijn cruciaal voor koraalriffen. Minerale filters kunnen, ondanks hun natuurlijke reputatie ook schade berokkenen. Zo verhindert titaniumdioxide bv. de groei van plankton, de basis van de mariene voedselketen.
Helaas bevat slechts een minderheid van de geteste zonnecrèmes met voldoende bescherming ook effectief milieuvriendelijke filters. Onder de filters die niet erg milieuvriendelijk zijn, zien we octocrylene, zinkoxide, diethylhexyl butamido triazone en zelfs homosalate. Er is dus nog werk aan de winkel.
Minerale filters kunnen, ondanks hun natuurlijke reputatie, ook schade berokkenen
Er zijn nog andere stoffen in zonnecrèmes die het milieu kunnen schaden. Dat is het geval voor cyclohexasiloxane, triethoxycaprylylsilane, limonene, BHT (butylhydroxytolueen), dimethiconol en alpha-isomethyl ionone.
De verpakking van zonnecrèmes
Producten met verpakkingen uit recycleerbare plastics krijgen een hogere score voor milieu-aspect. Producten met een nutteloze extra verpakking, bv. een kartonnen doos rond de fles, worden hierop bestraft.
Bij heel wat producten blijft er maar liefst tot 15 % achter in de verpakking. Dat is slecht voor het milieu én je portomonnee.
Onze conclusie over de milieu-impact van zonnecrèmes
Helaas bevat de meerderheid van de geteste zonnecrèmes bevat helaas milieuonvriendelijke zonnefilters, en de perfecte combinatie van goede bescherming en een zeer lage milieu-impact hebben we vooralsnog niet gevonden, mooie beloftes op de verpakking als "eco concious" of "eco-designed" ten spijt.
Hoe lang kan ik mijn zonnecrème gebruiken?
Op de meeste zonnecrèmes staat dat ze tot maximaal 12 maanden na opening goed blijven. Wij hebben tweemaal de werkzaamheid getest van vijf zonnecrèmes met SPF 50+: één keer bij opening en één jaar later opnieuw, nadat we de omstandigheden op vakantie hadden nagebootst. Allemaal bleven ze doeltreffend en behielden ze hun SPF-factor en uv A-bescherming.
Een zonnecrème die zijn doeltreffendheid heeft verloren, is gevaarlijk voor de gezondheid. Aangezien onze test heeft bewezen dat zonnecrème minstens een jaar na opening doeltreffend blijft, eisen wij een duidelijke en vooral correcte houdbaarheidsdatum op zonnecrèmes en andere cosmetica. Een PAO (product after opening) geeft onvoldoende informatie, zeker bij zonnecrèmes.
Hoe weet ik of mijn zonnecrème vervallen of nog goed is?
Wie regelmatig een dikke laag zonnecrème smeert, zal sowieso niet veel restjes overhouden op einde van het seizoen. Wil je toch je oude fles zonnecrème nog verder gebruiken, ruik er dan eerst eens aan. Als hij stinkt, gooi je hem beter weg. Kijk ook naar de textuur. Als de crème niet meer egaal is en er vreemd uitziet: weg ermee.
Lijken geur en textuur nog oké, dan kun je de zonnecrème zeker nog gebruiken. Zolang er geen octocrylene in de ingrediëntenlijst staat tenminste. Deze zonnefilter kan na verloop van tijd immers benzophenone vormen, een hormoonverstorende stof. Zulke producten gebruik je dus liever niet na de aangegeven vervaldatum of PAO (product after opening).
Laat je zonnecrème tijdens het zonnen ook liever niet in de volle zon staan, maar leg hem indien mogelijk in de schaduw.
Kies je beter voor zonnecrème als spray, tube of lotion?
In onze vergelijker vind je zonnecrèmes met SPF 30, 50 en 50+ in de vorm van aerosols of verpakt in een tube of fles. Zonnecrème in een tube of fles duw je uit de verpakking en smeer je op je huid.
Sprays zijn momenteel enorm populair. Vooral voor ouders zijn ze snel en gemakkelijk aan te brengen. Kinderen hebben immers weinig geduld. Bepaalde lichaamsdelen zijn er ook gemakkelijker mee te bereiken, je eigen rug bijvoorbeeld. En dankzij de minuscule spuitmond is de verpakking beter afgesloten, waardoor er minder gemakkelijk zand en ander vuil bij kan.
Let wel op dat je de spray niet inademt. Dat geldt zeker voor kinderen. De chemische bestanddelen van zonnemelk, zoals bepaalde nanodeeltjes en uv-filters, komen beter niet in de luchtwegen terecht. Richt de spray dus niet rechtstreeks op het gezicht, maar spuit altijd eerst wat in je hand.
Sprays zijn erg populair, maar hebben ook wel wat nadelen.
Hou er ook rekening mee dat aerosols en sprays met een hoog alcoholgehalte ontvlambaar zijn, bijvoorbeeld in de nabijheid van een barbecue, sigaret of kaars. Hou zo'n spray dus weg van hittebronnen en laat een aerosol niet in de volle zon staan.
Welke soorten zonnecrème zijn er?
Er zijn heel wat verschillende soorten zonnecrèmes op de markt: zonnecrèmes voor lichaam én gezicht, of alleen voor het gezicht, zonnecrèmes voor kinderen, en dagcrèmes met een SPF-factor. Toch heb je ze niet allemaal nodig.
Zonnecrèmes voor lichaam en gezicht
Dit zijn alle zonnebrandcrèmes, ongeacht of ze als spray, tube of spuitbus worden verkocht, met het opschrift "zonnecrème". Hun uv B (SPF) en uv A-beschermingsfactor staan op het etiket. Wij raden aan om minstens een crème met SPF 30 te kiezen, of zelfs voor een SPF 50 of 50+ te gaan.
Je kunt een klassieke zonnecrème voor het lichaam ook op je gezicht gebruiken.
Zonnecrèmes specifiek voor het gezicht
Deze producten hebben hetzelfde doel als zonnecrèmes voor het lichaam: beschermen tegen uv A- en uv B-stralen. Een goede bescherming van je gezicht is des te belangrijker, aangezien deze huid dunner en kwetsbaarder is.
Bovendien wordt ons gezicht vaak "naakt" blootgesteld aan de zon, in tegenstelling tot andere delen van ons lichaam die meestal bedekt zijn door kleding. Het is dan ook cruciaal dat deze crèmes hun beloftes qua bescherming op de verpakking ook werkelijk respecteren.
Sommige mensen verkiezen zonnecrèmes die speciaal voor het gezicht zijn ontworpen, en dan vooral omwille van hun textuur en mat effect. Maar eigenlijk bieden ze geen echte meerwaarde tegenover klassieke zonnebrandmiddelen voor het hele lichaam. Door hun kleine formaat zijn ze wel gemakkelijk mee te nemen, en ze passen prima in een handtas.
Maar let op, want als je de prijs per liter vergelijkt, zijn zonnecrèmes voor het gezicht een pak duurder. En dat terwijl ze strikt genomen niet nodig zijn. Door nieuwe behoeftes te creëren bij de consument, kunnen bedrijven echter een extra (prijzig) product op de markt brengen.
Wij hebben 14 zonnecrèmes voor het gezicht getest
Zonnecrèmes voor kinderen
Zonnebrandmiddelen voor kinderen zijn over het algemeen makkelijk te herkennen aan de verpakking. Het etiket is vaak versierd met tekeningen en de vermelding "kids".
Vroeger waren crèmes met SPF 50+ bijna allemaal gericht op kinderen. Tegenwoordig zien we echter steeds meer producten met SPF 50+ zonder specifieke verpakking of vermelding "voor kinderen". Voor ons zijn zulke kinderproducten niets meer dan een marketingtruc.
Als je voor jezelf een zonnecrème met SPF 50+ gebruikt, kun je deze doorgaans zonder problemen ook voor je kinderen gebruiken. Hou enkel de ingrediëntenlijst in de gaten en controleer of de crème geen allergenen bevat. Kinderen zijn vaak gevoeliger dan volwassenen voor de aanwezigheid van allergenen. Check hier de lijst met 80 allergenen die door de Europese autoriteiten zijn geïdentificeerd.
Dagcrèmes met SPF
Waar zonnecrèmes als hoofddoel hebben je te beschermen tegen de UV-straling van de zon, is een dagcrème in de eerste plaats bedoeld om je huid te hydrateren. SPF-bescherming is bij zulke producten een secundaire functie.
Dagcrèmes hebben alleen een SPF-index (tegen uv B), maar niet tegen uv A. Hoewel het zou kunnen dat ze ook beschermen tegen uv A, staat daar in ieder geval niets over vermeld op het etiket.
Net als bij zonnecrèmes kies je het liefst voor een dagcrème met een SPF-waarde van 30 of hoger. Als je 's ochtends een dun laagje aanbrengt, kun je 's middags toch nog enige bescherming verwachten als je in de zon gaat. Toch raden wij aan om in de middagzon alsnog gewone zonnecrème te dragen op je gezicht of lichaam.
Hoeveel kost een goede zonnecrème?
Er zitten enorme prijsverschillen tussen zonnecrèmes uit de supermarkt, drogisterij, parfumerie en apotheek. Uit onze tests blijkt keer op keer opnieuw dat een hoge prijs echter geen garantie is voor kwaliteit of goede bescherming.
Kies liever voor een goedkope crème die je rijkelijk smeert, dan gierig om te springen met een duurdere zonnebrandcrème.
In onze tests vonden we de goedkoopste producten bij Action (Zenova), Colruyt (Boni), Kruidvat (Solait) en Lidl (Cien). Daarna volgen de zonnecrèmes uit supermarkten zoals Corine de Farme, Nivea of Garnier, en vervolgens de producten uit (para)apotheken zoals Eucerin, Vichy of La Roche Posay. De duurste producten tot slot worden verkocht in de parfumerie (Clarins, Clinique, Lancaster), net als specifieke merken zoals Biosolis of Yves Rocher.
Waarom is mijn zonnecrème slecht volgens Yuka?
De Yuka applicatie baseert zijn scores louter op de ingrediënten van een product, waardoor de nuance soms ontbreekt. Zo houdt de app geen rekening met de hoeveelheid van de ingrediënten, hoe vaak je ze gebruikt, met de leeftijd (kinderen of volwassenen) en het geslacht van de gebruiker, hoe lang het product in contact blijft met de huid, de exacte plaats op de huid waar het wordt gebruikt, het feit of de huid al vooraf beschadigd was of niet enzovoort.
Yuka is daardoor een pak strenger in de beoordeling van ingrediënten dan Testaankoop. "Goede" Yuka-producten bevatten sowieso geen (gekende of vermoedelijke) hormoonverstoorders en allergenen.
De score van Yuka is daarentegen niet gebaseerd op laboratoriumtests, gebruikerstests of prijs, zoals onze testresultaten. Een zonnecrème kan bij Yuka een goede score halen, terwijl de beloofde SPF (uv B) niet wordt behaald.