Dossier

Voedings- en gezondheidsapps: ons oordeel

03 mei 2023

Vrouw is op zoek naar gezonde voeding in de winkel

03 mei 2023

Yuka. Sleep Cycle. My Colruyt. Lifesum. My Fitness Pal. Het wemelt van de apps die beweren dat ze ons helpen om gezonder te leven. Ook van apps die je helpen bij gezond eten, afvallen of niet ziek worden zijn er heel wat. Maar zulke apps hebben het niet altijd goed met je voor.

Yuka, Lifesum, Samsung of Apple Health, My Fitness Pal, My Colruyt, Yazio… Jullie hebben er al zeker van gehoord. Misschien gebruiken jullie ze zelfs al omdat jullie willen diëten of op zoek zijn naar gezonde en evenwichtige voeding.

Apps die je naar een gezonder leven willen leiden zijn gezellig, ludiek, leuk. Ze zijn makkelijk te downloaden en nog makkelijker in gebruik. Dus vinden ze massaal de weg naar onze smartphones en tablets. De apps voor voeding leiden ons door de jungle van te ontcijferen etiketten en ingrediëntenlijsten. Gezondheidsapps meten basisparameters zoals fysieke activiteit, het slaappatroon, hartritme en verslavingen (cafeïne bijvoorbeeld).

Maar zijn die virtuele coaches, die we 24/7 binnen handbereik hebben, meer dan vermomde marketingtools? Hoe nauwkeurig zijn ze eigenlijk wanneer ze een beeld schetsen van onze eetgewoontes of hoe gezond we zijn? Hoe betrouwbaar zijn hun algoritmes? En hoe effectief zijn ze? Wij deden de analyse.

Onze analyse van apps voor gezonder eten en bewegen

Onze voedings- en gezondheidsexperten evalueerden enkele van de meest populaire voedings- en gezondheidsapps. Ze bekeken of ze echt nuttig zijn en of ze wetenschappelijk nauwkeurig werken.

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Aanbevolen voor jou

Ontvang onze nieuwsbrief en blijf steeds op de hoogte!

Registreer je

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Gratis app die je herinnert wanneer je je medicatie moet nemen (uur, dosis, frequentie). De app biedt de mogelijkheid om een "Medfriend" (familie, verzorgers) toe te voegen om je therapietrouw te controleren en aan te moedigen.

Andere functies zijn een herinnering om de voorraad van je medicijnen bij te vullen en een optie om handmatig verschillende gezondheidsgerelateerde metingen in te voeren zoals bloeddruk, calorieën, lichaamstemperatuur, bloedsuiker, enz. Daarnaast zijn er voortgangsrapportages over medicatie beschikbaar die kunnen worden gedeeld met professionals in de gezondheidszorg.

De applicatie is beschikbaar in het Nederlands en Frans.

Voordelen van Medisafe App

De app kan nuttig zijn voor patiënten die verschillende geneesmiddelen moeten nemen voor chronische ziektes (bv. diabetes of hoge bloeddruk), en voor patiënten die moeite hebben met de therapietrouw. De app kan synchroniseren met de apps van familieleden (de zogenaamde "MedFriends") en een alarm uitsturen als de patiënt vergeet om zijn of haar geneesmiddel te nemen (of zelf besluit om het niet te nemen). Dit is zeer nuttig voor mensen die de zorg op zich nemen van verscheidene familieleden met elk een ander zorgprofiel.

Nadelen van Medisafe App

Slaagt de app er echt in om de therapietrouw te verbeteren?

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Sommige gegevens in de literatuur tonen dat medicatieherinneringen de therapietrouw kunnen verbeteren, maar op dit moment is er geen duidelijk bewijs dat de app de therapietrouw in de praktijk verbetert. Een studie bij patiënten met een hoge bloeddruk liet een lichte verbetering zien in de therapietrouw, maar geen verandering in de bloeddruk in vergelijking met de controles.

Meer weten over apps om gezonder te leven?

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Met de app Migraine Buddy kun je alle aspecten van een migraineaanval registreren en identificeren, zoals triggers, symptomen, geneesmiddelen, frequentie, duur, pijnintensiteit, begin van de pijn, locatie, verlichting en leefstijlfactoren. Er zijn vooraf gedefinieerde triggers, zoals angst, stress, fysieke inspanning, bepaalde voedingsmiddelen of gebrek aan slaap.

De app biedt rapporten die je met je arts kunt delen. Het is ook mogelijk om de impact van veranderingen in de meteorologische druk op migraineaanvallen te volgen. Je kunt je migraine-aandoening, advies en gevoelens delen met je "vrienden" in de app.

Een andere functie is een "intelligent" slaapdetectiesysteem dat je slaappatroon automatisch kan volgen en de gebruikers het verband tussen slaap en migraine kan laten zien. Te weinig of te veel slaap kan een oorzaak zijn voor migraineaanvallen.

Voordelen van Migraine Buddy

De app kan mogelijk leiden tot een beter inzicht in de migraine (de oorzaken, structuur van de symptomen, frequentie, mogelijke verlichtingswijzen, ...) en helpt om inzicht te krijgen in de werkzaamheid van geneesmiddelen en andere behandelmethoden. De app zou zo ook het zelfbeheer van migraine en andere vormen van hoofdpijn kunnen verbeteren.
De app kan ook helpen bij het identificeren van waarschijnlijke triggers (weer, druk, voeding, lawaai, ...) voor de migraine om te proberen deze te voorkomen. Gebruikers van de app kunnen ook de symptomen, frequentie, pijnintensiteit en behandelingen van de migraine delen met een arts.

Nadelen van Migraine Buddy

Ondanks de beschikbaarheid van veel mobiele toepassingen voor migraine en hoofdpijn, is het bewijs voor doeltreffendheid ervan zwak. De huidige literatuur geeft aan dat apps het potentieel hebben om de zorg voor mensen met hoofdpijn te verbeteren, maar dat moet nog worden bewezen in kwaliteitsvolle studies.

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Migrainepatiënten kunnen het nuttig vinden om hun aanvallen te registreren en er een overzicht van te hebben. Er is echter geen duidelijk bewijs dat de app zijn doel, namelijk het verbeteren van het zelfbeheer van migraine, kan bereiken.

Meer weten over apps om gezonder te leven?

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

De app "mySugr" is gemaakt door diabetici en is een digitaal diabeteslogboek op smartphone. Met deze app kunnen patiënten hun bloedsuikermetingen, veranderingen in levensstijl en andere gezondheidsgegevens gerelateerd aan diabetes (inname van insuline, maaltijden, voedingsinformatie, inname van geneesmiddelen, activiteiten, ...) gedurende de hele dag registreren. De app creëert een gepersonaliseerde aanpak voor het beheer en de evaluatie van de vooruitgang in de behandeling van suikerziekte.

Gegevens afkomstig van zelfcontrole van bloedsuiker en monitoringapparatuur kunnen automatisch in de app worden geüpload, hetzij rechtstreeks via Bluetooth of bijvoorbeeld via Apple Health. Gegevens kunnen ook worden gesynchroniseerd tussen apparaten via de cloud. In de Europese Unie biedt de toepassing ook een boluscalculator (CE-markering) om de gebruikers te helpen bij het berekenen van hun insulinedosis, evenals advies over correcties bij een voorspelde hypoglycemie.

Voordelen van mySugr

De app kan eventueel helpen bij de dagelijkse last van het monitoren, controleren en beheren van diabetes door de verschillende parameters die ermee samenhangen te volgen. Het kan mogelijk leiden tot een groter bewustzijn van en een beter inzicht in de diabetes.

Nadelen van mySugr

Hoewel sommige studies (waaronder enkele gesponsord door het bedrijf) suggereren dat de app een klinisch nut heeft, is het moeilijk om te concluderen dat hij daadwerkelijk werkt en het doel van het verbeteren van het beheer van suikerziekte echt bereikt. De meeste resultaten die in de studies worden gemeld, zijn beperkt door hun retrospectieve opzet, waaruit geen duidelijke oorzaak-gevolgrelatie kan worden afgeleid.

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Voor patiënten met diabetes die hulp willen bij het beheersen van hun ziekte, kan het geen kwaad om de app te proberen. Maar er mag niet worden verwacht dat het de ultieme leidraad is voor het beheer van diabetes. Je moet je ziekte nog steeds zelf beheren.

Meer weten over apps om gezonder te leven?

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Onze huid kan mettertijd om verschillende redenen veranderen: veroudering, genetische aanleg, blootstelling aan de zon, allergieën ... Sommige veranderingen kunnen ook wijzen op ziekte. Huidkanker kan zich zeer langzaam en haast onopgemerkt ontwikkelen waardoor het moeilijk is om te detecteren. Nochtans is het cruciaal om de ziekte zo snel mogelijk te detecteren om de kansen gaaf te houden op een succesvolle behandeling en dus ook het leven van de patiënt te kunnen redden. Schoonheidsvlekjes die beginnen uit te stulpen, verkleuren (bruin of zwart), groter worden, een asymmetrische vorm aannemen enzovoort, kunnen wijzen op huidkanker.

Deze Nederlandse app (medisch hulpmiddel met CE-markering) helpt om verdachte huidvlekjes te evalueren op de meest voorkomende vormen van huidkanker via een met de smartphone genomen foto. Binnen de 30 seconden nadat je de foto hebt verstuurd, ontvang je een risicoanalyse (laag, hoog) die aangeeft of je foto lijkt op een van de foto's van huidkanker in de databank van de app. Vervolgens word je al dan niet aangeraden om een arts te consulteren voor verder onderzoek. Bovendien beschikt SkinVision over een aantal extra functies: gepersonaliseerd advies in functie van je huidtype en je risicoprofiel, een persoonlijk fotoarchief om de evolutie van je huid in kaart te brengen en de UV-index op de plaats waar je woont. De app is betalend en bestaat niet in het Frans.

De app maakt deel uit van het Belgische gezondheidsplatform "mHealthBelgium", een initiatief van de Belgische overheid in een poging om gezondheidsapps te integreren in onze gezondheidszorg.

Voordelen van Skinvision

De app sensibiliseert voor de noodzaak van een gezonde huid. Ook geeft het een eerste indicatie, snel en wanneer je wilt. Verder bewaart de app je foto’s in een dossier om de evolutie van je huid te kunnen volgen en/of om ze met je arts te delen.

Nadelen van Skinvision

Het is niet altijd makkelijk om een foto te maken omdat er een risico op onbruikbare beelden bestaat. De resultaten zijn niet altijd te vertrouwen: de analyse is alleen gebaseerd op een foto, die niet altijd betrouwbaar is. Er is dus risico op valse positieven (en de bijbehorende onnodige stress) en op valse negatieven (onterechte geruststelling). Kortom, de app geeft niets meer dan een eerste indicatie en vervangt allerminst het bezoek aan een arts.

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

SkinVision nuttig zijn om mensen bewust te maken van het belang van een gezonde huid, maar de technologie staat nog niet helemaal op punt. SkinVision geeft bij wijze van disclaimer aan dat zijn dienst niet de bedoeling heeft een professional te vervangen en dat het advies ook geen diagnose is. Het blijft evenwel belangrijk om te sensibiliseren voor de risico’s van huidkanker en om preventieve maatregelen te promoten.

Meer weten over apps om gezonder te leven?

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Tijdens onze slaap doorlopen we verschillende fasen die afwisselen tussen lichte en diepe slaap. Er zijn ook momenten van rem-slaap waarin de hersenactiviteit verhoogt en waarin we vaak dromen. Een volledige slaapcyclus duurt in het algemeen tussen 90 en 120 minuten en herhaalt zich in principe meerdere keren (4 à 5) per nacht.

De Sleep Cycle slaap tracker app volgt je bewegingen in bed op om je verschillende slaapfases te identificeren (veel bewegingen = lichte slaap, weinig bewegingen = diepe slaap). Om de bewegingen te detecteren, gebruikt de app de microfoon van de smartphone (die op de grond of op het nachtkastje gelegd wordt) of de versnellingsmeter van de smartphone (in dit geval wordt de smartphone op de matras gelegd). De app maakt je wakker als je licht slaapt (= minder pijnlijk ontwaken). Sleep Cycle bestaat niet in het Nederlands.

Voordelen van Sleep Cycle

Je slaappatroon kennen en zeker een verstorend element ontdekken (slaapapneu bijvoorbeeld), kan nuttig zijn voor wie zijn slaapgedrag wil veranderen om zo beter te slapen en/of een behandeling zoekt.

Nadelen van Sleep Cycle

Je moet je smartphone vlak naast je bed leggen. Niet iedereen vindt dat leuk. De algoritmes van dergelijke slaap-apps zijn niet gevalideerd in de wetenschappelijke literatuur, noch in klinische studies. Vaak correleren de resultaten van slaap-apps niet met de analyse via polysomnografie, die ook nog andere criteria meet (ademhaling, hersenactiviteit, oogbewegingen enz.). Je slaappatroon kennen kan ook contraproductief werken als het een obsessie wordt.

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Deze slaapmonitor app kan nuttig zijn in die zin dat ze de gebruiker bewuster maakt van zijn slaappatroon en de eventuele problemen die zich daarin voordoen. De vraag blijft vooral wat je nadien met die informatie doet. Voor wie slaapproblemen heeft en daardoor aan levenskwaliteit inboet, is het nuttiger om een slaapanalyse te laten uitvoeren in een professionele omgeving (slaapkliniek). Dat geeft preciezere resultaten en verstandiger adviezen.

Meer weten over apps om gezonder te leven?

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Een Franse onafhankelijke voedingsapp die belooft je te helpen om de gezondheidsimpact van producten (voeding en cosmetica) in te schatten, en tevens te kiezen voor betere of minder slechte producten door alternatieven voor te stellen. Met Yuka kun je de barcode van een product scannen om zo zijn samenstelling te achterhalen.

Het beoordelingsalgoritme van Yuka is gebaseerd op de voedingswaarde (Nutri-Score) voor 60 % van de eindscore, de additieven (30 % van de score) en het aspect bio of niet-bio (10 % van de score). Dat geeft dan een drievoudige score: een score op 100, een kleurcode (groen, geel, oranje, rood) en een adjectief (prima, goed, matig, slecht).

De gegevensbank steunt op verschillende bronnen en meestal zijn die degelijk wetenschappelijk onderbouwd, soms iets minder. Zo maken ze onder meer gebruik van Open Food Facts (OFF), de Nutri-Score, EFSA (Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid), ANSES (Agence nationale de sécurité sanitaire de l’alimentation, de l’environnement et du travail), CIRC (Centre international de recherche sur le cancer), biolabels zoals het Franse “AB” of het Europese biolabel, maar ook “onafhankelijke” studies en verscheidene boeken.

Voordelen van Yuka

Het doel is lovenswaardig omdat men inzet op betere en gezondere voedingsgewoonten. De app is gratis, en maakt mensen bewust van wat ze eten.

Nadelen van Yuka

De app doet beloften die veel te utopisch zijn. In de voedingsleer zijn er geen voedingsmiddelen die op zich “goed” of “slecht” zijn. De zaak is veel complexer en het antwoord moet dan ook genuanceerder zijn.

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Yuka gaat soms uit van weinig genuanceerde veronderstellingen (bio is sowieso beter, producten met zoetstoffen hebben een streepje voor, aroma’s worden bij de additieven ingedeeld), hetgeen de resultaten van het algoritme en de als “gezonder” voorgestelde alternatieven kan scheeftrekken. Zo krijgen bio-olijven bijvoorbeeld een betere score, ook al voeren ze veel meer zout aan dan de niet-biologische variant. En hoewel de voedingswaarde identiek is, krijgt niet-biologische honing (30/100) het label “matig” terwijl de biologische versie (60/100) als “goed” wordt beoordeeld. Men vergeet dus dat de garantie “biologisch” een middelenverbintenis is, geen resultaatsverbintenis.
Yuka hanteert overduidelijk het voorzorgsprincipe inzake additieven. In die mate zelfs dat het advies alarmerend klinkt. Maar de begrippen “risico” en “gevaar” zijn geen synoniemen. Gevaar staat voor een potentiële bron van schade. De term risico houdt evenwel rekening met de blootstelling: de waarschijnlijkheid dat men aan het gevaar wordt blootgesteld (of niet) zit in de term vervat. Wij stootten bij Yuka op een gebrek aan samenhang ter zake.
De beoordeling van de producten is soms hard, en de toegekende scores werken stigmatiserend. De app discrimineert bepaalde producten. Welnu, ook in het domein van de voedingsleer is alles relatief: een product dat per 100 g het predicaat “matig” opgespeld krijgt, doet bij een consumptie van 5 g geen problemen rijzen. Ander voorbeeld: het is niet omdat bepaalde ontbijtgranen biologisch zijn dat het een goed idee is er elke ochtend van te eten. Yuka helpt je je te distantiëren van de productmarketing, van greenwashing en van gezondheidsclaims, maar geregeld ontbreekt ook de nuance.
Ook al verloopt de productscan vrij goed en snel, toch kan de gezamenlijke inbreng van de gebruikers, die geleidelijk de databank vervolledigt, een probleem doen ontstaan: elke vergetelheid of vergissing m.b.t. de ingrediënten, of een foute inschatting van de percentages (van fruit/groenten/noten) heeft een impact op de berekening van de Nutri-Score en maakt dat de app een vertekend beeld kan geven.

Yuka voor cosmeticaproducten

Er wordt een score toegekend op basis van de aanwezige ingrediënten (die de app herkent als je de barcode scant of ze manueel ingeeft). De score wordt uitgedrukt in vier mogelijke categorieën: hoog risico (rood), gematigd risico (oranje), zwak risico (geel) of geen risico (groen). Endocriene verstoorders, allergenen, irriterende stoffen en kankerverwekkende stoffen krijgen een slechte score. Wanneer een product een slechte score krijgt, wordt er een alternatief voorgesteld.

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Yuka is een praktische app wat betreft gebruiksvriendelijkheid en geeft eenvoudige resultaten. Maar het ontbreekt soms aan nuance. Zo wordt er geen rekening gehouden met de hoeveelheid van de ingrediënten, hoe vaak je ze gebruikt, met de leeftijd en het geslacht van de gebruiker, met hoe lang het product in contact blijft met de huid, met de exacte plaats op de huid waar het wordt gebruikt, met het feit of de huid al vooraf beschadigd was of niet enzovoort. Bovendien is de score niet gebaseerd op laboratoriumtests of gebruikerstests.

De applicatie lijkt ons vooral nuttig voor mensen die absoluut het contact met bepaalde ingrediënten moeten vermijden om medische redenen, bijvoorbeeld omwille van een allergie. De gemiddelde consument heeft daar geen boodschap aan en kan zich ten onrechte zorgen gaan maken door een dergelijke applicatie. Kortom, wij raden aan om de app met mate te gebruiken.

Meer weten over apps om gezonder te leven?

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Je geeft in de app op hoe je maaltijd eruitziet, hetzij via de naam van het voedingsmiddel, hetzij via een scan van de barcodes.

Voordelen van Lifesum

Mooie introvideo die het belang in de kijker zet van zelf koken, sport, vriendschap, ontspanning. De doelstellingen zijn interessant. Vooral van belang is dat voor één keer het niet erom gaat te vermageren, maar wel om je gezondheid te verbeteren. De berekening van de minimale energiebehoeften – d.i. iets meer dan 1 700 kcal voor een vrouw – is correct, maar de app peilt niet naar de mate van lichaamsbeweging. De voedingsmiddelen zijn makkelijk terug te vinden (zelfs Luikse stroop!) en de voorgestelde porties zijn goed ingeschat.

Nadelen van Lifesum

Je moet een account aanmaken om de app te kunnen gebruiken, je persoonsgegevens opgeven om het advies te personaliseren en álle gebruiksvoorwaarden aanvaarden. Heel snel krijg je daarna een voorstel om de betalende premiumversie te gebruiken en zo meer functies te kunnen gebruiken. In de gratis versie is de info over de voedingswaarde niet volledig (voorbehouden voor de betalende versie). Hetzelfde geldt voor de recepten en de “Life Score”.

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

De voedingsapp stelt een opname van 20 % eiwitten voorop, wat veel is: het komt overeen met 1,5 g eiwitten per kg lichaamsgewicht. Normaliter is dat het richtsnoer voor mensen die uithoudingssport doen, maar het is veel te veel voor Jan met de pet.
Er zitten fouten in de informatie over de porties: een kop chocolademelk met 200 ml melk komt overeen met 149 kcal (en dus niet 752 of 366 zoals de app beweert) want een portie cacao is geen 100 g, maar 13 g (1 eetlepel). Ander voorbeeld: een fles Leffe Ruby komt niet overeen met 1 kcal ...
Het mangelt soms aan samenhang, deels door de verschillende evaluatiesmiley’s voor de voedingsmiddelen waar men niet steeds goed uit wijs geraakt. Suiker krijgt bijvoorbeeld een smiley die staat voor “ietwat hoog gehalte aan natrium, verzadigde vetzuren of suiker, maar niettemin een goede bron van voedingsstoffen”…, hetgeen niet correct is. Friet staat bijvoorbeeld ook helemaal aan de top (“prima bron van essentiële voedingsstoffen en mineralen”). Een entrecôte wordt als “neutraal” gedefinieerd, meer bepaald “niet de beste bron van essentiële voedingsstoffen, maar zal je ook geen kwaad doen” … Ook dat is fout.
Het programma stelt diëten voor op basis van enkele zeer brede vragen. Die diëten zijn vrij populistisch en komen overeen met wat je veel op sociale media tegenkomt (low carb, ketogeen, vasten, vegan), wellicht om aan te sluiten op de vraag van gebruikers.

Meer weten over apps om gezonder te leven?

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Je scant de barcodes van producten en krijgt de Nutri-Score of hun NOVA-rangschikking (d.i. een score van 1 tot 4 die iets leert over de mate van industriële verwerking van het voedingsmiddel). Je kunt zowel voeding als cosmetica screenen (wij hebben de test niet gedaan voor cosmetica).

Voordelen van Open Food Facts

De voedingsstoffen (verzadigde vetzuren, andere vetzuren, suiker, zout) worden in rekening gebracht en met een kleur gemerkt, additieven worden opgesomd (maar krijgen geen beoordeling), net zoals allergenen en de aan- of afwezigheid van palmolie. Ingrediënten (in tekst en beeld), verpakking, land van verkoop.

Nadelen van Open Food Facts

Soms verschijnt er geen Nutri-Score, een andere keer wordt de Nova-score niet berekend, ook al zijn alle nodige gegevens ingebracht. De voedingsapp is dus niet steeds volledig.

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Open Food Facts (OFF) kwam als eerste op de proppen met een food-app die de producten scant via de barcode met als doelstelling de consumenten duidelijkheid te verschaffen. De doelstelling van beide oprichters was om via input van de consumenten een gezamenlijke database te creëren. Het is een natuurlijk een nobel idee om een soort van Wikipedia van voedingsmiddelen te maken voor de consument, zonder dat er sprake is van enig winstbejag.
De app bestaat in verschillende landen (voor België zijn 30 000 producten opgenomen) en is beschikbaar in vele talen. De gegevensbank staat als “open source” ter beschikking van iedereen. Eender wie kan ze dus gebruiken voor eender wat; het basisprincipe is het delen van kennis. Sinds de start zijn er controleurs die ingebrachte gegevens verifiëren.
OFF is vollediger op computer (via internet) en biedt de mogelijkheid te spelen met de gegevens (meest suikerrijke voedingsmiddelen, rangschikking per categorie, vergelijking binnen een categorie).

Meer weten over apps om gezonder te leven?

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Deze Amerikaanse succesvolle app heeft niet als hoofddoel om producten te scannen om zo te weten wat hun samenstelling is (hoewel die functie dus wel aanwezig is), maar bestaat om in het algemeen je voeding en lichaamsbeweging te verbeteren. Je geeft op hoe je maaltijd eruitziet om vervolgens te zien hoeveel calorieën je opneemt. Het programma trekt daar dan de verbruikte calorieën (van je lichaamsbeweging) van af. Er is een voedingsdagboek, dat ook een samenvatting geeft van hoeveel calorieën en voedingsstoffen je hebt opgenomen.

Voordelen van My Fitness Pal

Het doel is gepersonaliseerd. Je kunt kiezen voor afvallen, op gewicht blijven of bij te komen. Je kunt een standaardmaaltijd registreren, bijvoorbeeld een normaal ontbijt, hetgeen praktisch is. De voedings- en bewegingsapp heeft ook een ontradend effect indien je via je dieet je gezondheid in gevaar brengt. Stel dat je in te beperkte mate calorieën aanvoert in één dag, dan zal de app je ertoe aanzetten je voeding te herzien en zal ze je dus niet aanmoedigen om op de ingeslagen weg verder te gaan.

Nadelen van My Fitness Pal

Je moet noodgedwongen een account creëren om de app te kunnen gebruiken. Iets opzoeken is niet makkelijk en de keuze van de porties ligt niet voor de hand (vaak zijn ze op Amerikaanse leest geschoeid). De app stelt voortdurend voor om de betalende versie te nemen.

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Een recente studie (KULeuven) heeft gecontroleerd of de data in de gegevensbank stroken met wat in Nubel vermeld staat, dat is dé referentie voor België. Het verdict: zeer goed, behalve voor sommige micronutriënten, maar dat is uiteindelijk van weinig tel voor de gewone consument die zijn voeding wil evalueren.
De aanbevelingen voor de energieaanvoer zijn vrij laag, die voor de aanvoer van eiwitten zijn werkelijk zeer hoog, dit terwijl we sowieso al genoeg eiwitten opnemen. Voor vetstoffen en koolhydraten vallen de aanbevelingen vrij laag uit. De eenheden voor de voedingsstoffen zijn niet juist, net zoals de aanbevelingen. Dat maakt dat het uiteindelijke bilan evenmin correct is. Bovendien bevat de (gratis) gegevensbank niet alle micro-nutriënten.
Wanneer je een synchronisatie doet met een activity tracker zoals Fitbit, dan kan blijken dat je te veel eet. My Fitness Pal onderschat immers onze behoeften terwijl Fitbit het aantal stappen overschat … Als je dat dan nog eens combineert met de grote moeilijkheid om de porties correct in te schatten (hoeveel boter of confituur op een boterham? weeg je de spaghetti ongekookt of gekookt?), dan riskeer je toch een beeld te krijgen van je voeding dat helemaal niet strookt met de werkelijkheid. Stel je hebt gekozen om te vermageren en je beslist om de calorieën die je via je lichaamsbeweging hebt verbruikt, weer aan te vullen via je voeding. In dat geval loop je het risico helemaal niet te vermageren.
De premiumversie hebben wij niet getest, en de community op de website evenmin, maar met zoveel onjuistheden in de gratis versie, vooral dan voor gebruikers die niet genoeg thuis zijn in deze materie, is het werkelijk nodig dat je de resultaten met een stevige korrel zout neemt. Je zou al de doelstellingen manueel moeten finetunen en de exacte porties van de producten moeten kennen, wat natuurlijk een hele opgave is.

Meer weten over apps om gezonder te leven?

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Of ze zich nu bezighouden met voeding of gezondheid, we mogen niet uit het oog verliezen dat deze apps deel uitmaken van een maatschappelijke context waarin preventie hoogtij viert. Smartphones en smartwatches geven ons in real time informatie en stellen quasi gepersonaliseerde oplossingen voor om te surfen op de trend van "ik-wil-gezond-blijven-en-daar-alles-voor doen". Applicaties voor voeding, gezondheid en sport zijn daarom zeer succesvol en er komen dan ook steeds meer van dit soort apps op de markt. Sommige influencers lanceren zelfs hun eigen betalende apps.

Dergelijke technologische vooruitgang is uiteraard veelbelovend. En toegegeven, ze zijn de gezondheidszorg nu al ingrijpend aan het veranderen (bv. via geneeskunde op afstand). Maar hoe nauwkeurig en relevant zijn deze hulpmiddelen eigenlijk? Zijn hun algoritmes betrouwbaar? Het ontbreekt ons aan bewijs om luid en duidelijk te stellen dat dit soort apps kan worden gebruikt om het publiek aan te moedigen een gezondere levensstijl aan te nemen. Idealiter zou deze evolutie moeten leiden tot een betere voorlichting en een grotere responsabilisering van de patiënten. Maar er is ook het risico van verkapte commercialisering door grote technologiebedrijven van onze privégegevens.

Hoewel elke app zijn kwaliteiten en gebreken heeft, onthouden we over het algemeen:

Geen enkele app is evenveel waard als het advies van een professional, en zeker niet bij gezondheidsproblemen.
Het ontbreekt aan overtuigend bewijs dat deze applicaties effectief helpen om onze voeding en dagelijkse gezondheid te verbeteren.
Veel apps gaan uit van de veronderstelling dat de gebruiker wil diëten/afvallen. Zij stellen daarom een (te) lage calorie-inname voor, die soms gepaard gaat met een (te) hoge eiwitinname. Hoe bepaal je je energiebehoeften? Dat is niet gemakkelijk... Er bestaan voorspellende vergelijkingen die een schatting geven van het energieverbruik in rust (de calorieën die het lichaam verbrandt om te functioneren), dat wordt vermenigvuldigd met een activiteitsfactor (van "laag" tot "zwaar", afhankelijk van het beroep van de gebruiker, zijn verplaatsingen, zijn hobby‘s). Een dagelijkse inname van 1.800 tot 2.000 kcal/dag voor vrouwen en tussen 2.000 en 2.200 kcal/dag voor mannen wordt over het algemeen aanbevolen. Om op gewicht te blijven, moeten de ingenomen calorieën gelijk zijn aan de verbruikte calorieën. Als de weegschaal naar één kant overhelt, val je af of kom je bij. En hoe zit het met de macronutriënten? Ze kunnen als volgt worden onderverdeeld: 15 % eiwitten (0,8 g/kg lichaamsgewicht), 30-35 % vetten en 50-55 % koolhydraten.
Met uitzondering van Open Food Facts, dat werkt volgens het principe van "open data" (gratis toegang tot informatie voor gebruikers), bieden deze apps systematisch - min of meer snel en intensief - "premium" inhoud, dat wil zeggen een betalende versie, meestal in de vorm van een abonnement. Ze vragen ook om persoonlijke gegevens (lengte, gewicht, geslacht, leeftijd, land) in te voeren om een profiel en aanbevelingen op te stellen (let op de eerbiediging van de privacy).
De meeste apps integreren een barcodescanner voor producten (voeding en cosmetica voor sommige apps), een calorieteller en monitoring van fysieke activiteit door hetzij handmatige codering of synchronisatie met een activiteitstracker (Fitbit, Garmin).
Deze nieuwe technologische tools die mensen ertoe aanzetten om te scannen wat ze eten, om de ingenomen en verbruikte calorieën te controleren, om te zoeken naar additieven en andere mogelijk schadelijke stoffen, om hun dagelijkse stappen te tellen, ... kunnen dwangmatig of zelfs verslavend gedrag veroorzaken bij sommige mensen die het risico lopen om eetstoornissen te ontwikkelen (anorexia, orthorexia). Het coderen van je maaltijden gedurende de dag kan een obsessie worden, en je moet bovendien ook alles wegen als je wil dat het juist is, wat waanzin kan worden. Sommige apps stellen diëten voor (vasten, detox, eiwitdieet) die niet deel uitmaken van de aanbevelingen voor een evenwichtige en duurzame voeding.
De keuze van de porties is niet altijd gemakkelijk, hetzij omdat ze worden voorgesteld in onbekende Amerikaanse maten ('tsp' voor theelepel, 'tbsp' voor eetlepel, 'cup' voor een glas enz.) of omdat we geen besef hebben van het echte gewicht van de voedingsmiddelen. Een appel of tomaat bijvoorbeeld komt vaak dichter in de buurt van 150 g dan van de standaard 100 g die in de databank wordt voorgesteld. Je moet dan 1½ portie invoeren als je eerlijk tegen jezelf wilt zijn. Want dat kan leiden tot een onderschatting van wat je echt eet, vooral bij producten met een hoog caloriegehalte (chocolade, oliën, koekjes enz.). Denk aan de voedingsdriehoek!

En jij, wat vind jij ervan?

Dat is de vraag die we aan 338 lezers stelden. Jullie testten allemaal één tot drie apps die we analyseerden.

Daaruit kozen jullie je favorieten en de belangrijkste functie waar je ze voor gebruikt.

De vijf apps die jullie het beste kennen, worden ook het vaakst gebruikt. Dat is het eerste wat we vaststelden. Yuka, Samsung Health, Apple Health, My Colruyt en My Fitness Pal leiden dus de dans. Yuka en Samsung Health worden zelfs door een op de vier deelnemers van onze rondvraag gebruikt. Toch blijkt dat jullie ook veel apps kennen zonder ze te gebruiken: een op de drie kent de My Colruyt-app, maar slechts 18 % maakt er gebruik van.

Een onmiskenbare aantrekkingskracht

Denk je dat je in de toekomst een app van dit slag zult downloaden, vroegen we ook. Een slordige 87 % vindt het “waarschijnlijk” en 22 % antwoordt ondubbelzinnig ja. Het bevestigt de onmiskenbare aantrekkingskracht van deze nieuwe "coaches". Waar je ze voor gebruikt? Meer dan de helft van onze respondenten telt er zijn stappen mee. Anderen volgen er hun gewicht mee op of hun body mass index (BMI). Of ze berekenen hun calorieverbruik.

Logischerwijs kunnen we daaruit afleiden dat veel gebruikers van deze apps hun gewicht controleren. Eén respondent op de vijf bekent dat hij een specifiek dieet volgt, zij het niet altijd om te vermageren. Net zo goed diëten jullie om spieren te kweken, om intoleranties de baas te blijven of om bepaalde voedingsmiddelen te vermijden (bv. in het geval van het op de sociale media zeer populaire ketogeen dieet).

Zowat 33% van de gebruikers is op zoek naar voedingsinformatie (ingrediënten, allergenen ...). Ze scannen barcodes van producten in de winkel, vergelijken producten en registreren hun slaapcycli. Bepaalde apps lijken ook inspirerend te werken in de keuken om een antwoord te geven op de vraag: "Mama, wat eten we vandaag?"

Yuka ver voor al de rest

De apps kennen en gebruiken, is één ding. Maar welke appreciëren we echt? Yuka is het lievelingetje van de klas (85 % tevredenheid), vóór Medisafe (dat in werkelijkheid weliswaar door een kleine groep gebruikt wordt, maar ons testpubliek beveelt de app wel aan vrienden en familie aan) en My Colruyt. Over het algemeen beschouwt ons panel alle apps als makkelijk te downloaden en te gebruiken.

Yuka vinden jullie het nuttigst (83 %), het meest praktisch (86 %) en het duidelijkst (61 %). Daarentegen vinden jullie de intrusieve reclameboodschappen bij Lifesum en My Fitness Pal het vervelendst. Bij Lifesum, Yazio en Sleep Cycle merken jullie op dat je het vaakst moet betalen voor extra opties.

Maarten De Backer, onze specialist in veiligheid op het internet, onderzocht hoe de iOS- en Androidapps gegevens behandelen en in hoeverre ze de Europese privacyregels (AVG) eerbiedigen.

"Met behulp van de zogenaamde man-in-the-middletechniek (een ethische hackingtechniek) hebben we de gegevensoverdracht in kaart gebracht en onderzocht of deze apps persoonlijke gegevens verzamelen, naar servers van derden sturen en zo ja, of ze dat via een beveiligde verbinding doen."

In dit deel van ons onderzoek werd ook gekeken naar de privacyverklaringen om de transparantie ervan na te gaan. "Tot slot zijn we nagegaan of de apps bij de installatie en het gebruik onnodige machtigingen vragen", voegt Maarten De Backer toe.

Hoewel sommige apps aangeven dat ze je gegevens delen met servers van derden, blijven ze over het algemeen vaag over de identiteit daarvan. Vaak is het als gebruiker onmogelijk om te weigeren je gegevens te delen. Wanneer deze apps geen persoonlijke gegevens doorsturen, betekent dat niet dat er helemaal geen communicatie is. Op de achtergrond zijn er heel wat uitwisselingen met derden. Soms wordt technische informatie gedeeld van het apparaat dat je gebruikt (besturingssysteem, model, versie enz.). Soms is het informatie over je telecomprovider. Maar soms zijn het ook unieke "identificatiegegevens" die jouw doen en laten in de bewuste app opvolgen om, bijvoorbeeld, de advertenties aan jouw profiel en aan jouw voorkeuren aan te passen. Vaak zijn het Google en Facebook die de gegevens krijgen (zelfs als je geen account bij hen hebt).

Positief is dat de gegevens in bijna alle gevallen versleuteld doorgestuurd worden. Derden met slechte bedoelingen kunnen dus niet zomaar meekijken naar wat jij in de apps doet. Ook al maken de apps heel wat verbindingen met derde partijen, ze houden op z’n minst niet constant je locatie bij of zullen niet je e-mail- of sms-berichten inkijken.

De gezondheidsapp van Apple is de enige die geen gegevens doorstuurt naar servers van derden. Alle andere apps doen dat wel.

SkinVision, Migraine Buddy, Sleep Cycle en Lifesum scoren het slechtst. Ze delen persoonlijke gegevens (leeftijd, gewicht, lengte, geslacht, voornaam en e-mailadres) en vaak ook gevoelige informatie (wanneer je migraine begint voor Migraine Buddy, hoe je slaapcyclus verloopt bij Sleep Cycle) met derden. Als je vindt dat het gebrek aan transparantie en het delen van je gegevens met servers van derden te ver gaan, gebruik je de app beter niet.

Voedings- en gezondheidsapps: ons oordeel

Onze analyse van apps voor gezonder eten en bewegen

We bekeken en beoordeelden deze voedings- en gezondheidsapps:

Aanbevolen voor jou

Bronnen

Dossiers

Nieuws

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van Medisafe App

Nadelen van Medisafe App

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van Migraine Buddy

Nadelen van Migraine Buddy

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van mySugr

Nadelen van mySugr

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van Samsung Health

Nadelen van Samsung Health

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van Skinvision

Nadelen van Skinvision

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van Sleep Cycle

Nadelen van Sleep Cycle

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze voedingsapp?

Voordelen van Yazio

Nadelen van Yazio

Wat vinden wij van deze voedingsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van Yuka

Nadelen van Yuka

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Yuka voor cosmeticaproducten

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van Lifesum

Nadelen van Lifesum

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van Open Food Facts

Nadelen van Open Food Facts

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van My Colruyt

Nadelen van My Colruyt

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van Smart with Food

Nadelen van Smart with Food

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van My Fitness Pal

Nadelen van My Fitness Pal

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

Hoe gebruik je deze gezondheidsapp?

Voordelen van Apple Health

Nadelen van Apple Health

Wat vinden wij van deze gezondheidsapp?

Meer weten over apps om gezonder te leven?

En jij, wat vind jij ervan?