Op de zwarte lijst van verzekeraars belanden heeft grote gevolgen

Wat is de "zwarte lijst" van de verzekeraars?

Datassur: onbekend, maar invloedrijk

Datassur is een coöperatieve vennootschap opgericht door de verzekeringsmaatschappijen en hun koepelorganisatie Assuralia. Ze beheert databanken in opdrachten van de sector. Tot de bekendste behoren:

• het RSR-bestand (RSR = speciale risico’s), in de volksmond de zwarte lijst
• de Schadedatabank, eigendom van Alfa Belgium, een andere organisatie uit de verzekeringswereld

Deze databanken zouden fraude moeten helpen bestrijden. Maar in de praktijk zorgen ze vooral voor uitsluiting, discriminatie en problemen bij het vinden van een nieuwe verzekering.

Terug naar boven

Het RSR-bestand: wanneer word je gezien als een "peciaal risico"?

Waarom kom je op de lijst?

Je gegevens kunnen in RSR-bestand belanden als je verzekeraar je contract stopzet om een van deze redenen:

• Je hebt een premie niet betaald, ondanks meerdere aanmaningen.
• Je had meerdere schadegevallen of één ernstig incident (zelfs zonder dat jij in fout was).
• Je gaf foutieve informatie bij het afsluiten van je verzekering (opzettelijk of niet).
• Er is sprake van bewezen fraude, of gewoon van een vage verdenking.

Volgens Datassur zijn er nog minstens 13 andere mogelijke redenen, maar die lijst wordt niet publiek gemaakt. Dat gebrek aan transparantie is problematisch en laat ruimte voor willekeur of misbruik.

Hoe kom je te weten dat je op de zwarte lijst staat?

Niet via je verzekeraar, en ook niet via je makelaar. Je krijgt een brief van Datassur nadat je gegevens al in het bestand zijn opgenomen. In veel contracten wordt zelfs geen enkele melding gemaakt van dit systeem.

Hoe lang blijven je gegevens bewaard?

• 3 jaar bij wanbetaling van de premie
• 5 jaar bij andere redenen

Je krijgt geen bevestiging van de schrapping na het verstrijken van die termijnen, en er is geen externe controle die nagaat of dat effectief gebeurt.

Terug naar boven

De "schadedatabank" van Alfa Belgium: automatische registratie, minimale transparantie

Sinds 2021 houdt Alfa Belgium een centraal bestand bij van alle schadegevallen waarbij een motorvoertuig betrokken is. Of je nu bestuurder, passagier, fietser, voetganger of zelfs gewoon getuige bent: je wordt automatisch geregistreerd, zonder dat je hiervan op de hoogte wordt gebracht.

Waarom is dit problematisch?

• Je wordt niet geïnformeerd over de opname in het bestand.
• Je gegevens kunnen zonder jouw medeweten in het RSR-bestand worden geplaatst.
• Ook derden, zoals getuigen of andere betrokkenen, kunnen opgenomen worden zonder dat ze dit weten.
• Automatisch profileren wordt hierdoor makkelijker, met alle risico’s van dien.

Terug naar boven

​Wat zijn de gevolgen voor jou als consument?

Herverzekeren wordt bijna onmogelijk

Sta je eenmaal in het RSR-bestand, dan wordt het erg moeilijk om een nieuwe verzekering af te sluiten.

Voor autoverzekeringen is je enige optie dan het Tariferingsbureau, en dat pas na 3 weigeringen door verzekeraars. Je krijgt dan enkel de verplichte burgerlijke aansprakelijkheid, en dat aan een fors hogere premie.

Voor brand- of woningverzekeringen bestaat er zelfs géén alternatief. En dat ongeacht de aard van het schadegeval: ook bij schade waarvoor je niet verantwoordelijk bent, zoals stormschade, waterschade of glasbreuk, kun je zonder onderscheid worden geregistreerd.

Een dubbele straf voor de verzekerde

Je verliest je huidige verzekering en kunt nergens nog terecht voor een nieuwe.

Erger nog: in Vlaanderen, Brussel en Wallonië is een woningverzekering wettelijk verplicht voor huurders. Door je opname in het bestand kun je dus géén woning meer huren of zelf nog verhuren.

Terug naar boven

​Een betwistbaar juridisch kader: wordt de GDPR met voeten getreden?

Gegevensverwerking zonder toestemming

Datassur en Alfa Belgium beroepen zich op het "gerechtvaardigd belang" van verzekeraars om persoonsgegevens te verwerken. Maar:

• De GDPR vereist een afweging met de fundamentele rechten van de betrokken persoon.
• De toestemming, een basisprincipe van de GDPR, wordt daarbij volledig genegeerd.
• Betrokkenen worden niet correct, en vaak helemaal niet, vooraf geïnformeerd.

Geen echte inspraak voor de klant

Volgens de GDPR heeft elke consument recht op:

• Verzet tegen de verwerking van zijn gegevens
• Inzage in en correctie van foutieve gegevens
• Verwijdering van zijn gegevens

In de praktijk beslist de verzekeraar echter zélf of hij gegevens aanpast of wist. Hij is dus tegelijk rechter en partij. En op vragen of verzoeken volgt niet altijd een antwoord.

Terug naar boven

​Profilering en automatische beslissingen: het onzichtbare risico

Gegevens die opgenomen zijn in het RSR-bestand of de Schadedatabank kunnen leiden tot risicoprofielen zoals: slechte betaler, roekeloze chauffeur of iemand met een slecht onderhouden woning.

Op basis van die profielen kunnen verzekeraars automatisch beslissingen nemen, zoals een weigering om je te verzekeren of het aanrekenen van extreem hoge premies.

Dat gaat in tegen de regels van de GDPR, die net zulke geautomatiseerde beslissingen met grote impact streng aan banden legt. Toch is er vandaag geen enkele externe controle die nagaat of organisaties zoals Datassur of Alfa Belgium zich hier wel aan houden. Terug naar boven

​Een machtige lobby, weinig winst voor de consument

Verzekeraars gooien met uiteenlopende cijfers over verzekeringsfraude: van 180 tot zelfs 500 miljoen euro per jaar.

Maar ondanks 30 jaar lang systematisch gegevens verzamelen:

• zijn de verzekeringspremies nooit gedaald.
• worden misbruiken nauwelijks aangepakt.
• draaien eerlijke consumenten vaak op voor de gevolgen.

Terug naar boven

​Testaankoop vraagt een dringende hervorming

Wat wij vragen:

• de afschaffing van het huidige ondoorzichtige en oneerlijke systeem van signalering
• de invoering van een duidelijk wettelijk kader, onder toezicht van onafhankelijker instanties
• heldere en voorafgaande communicatie naar alle consumenten
• volledige naleving van de GDPR én de fundamentele rechten van elke consument

Terug naar boven

​Wat als je op de zwarte lijst geregistreerd staat?

1. Vraag een kopie van je gegevens op bij Datassur via hun website.
2. Ga niet zomaar akkoord: denk je dat de registratie onterecht is? Maak bezwaar.
3. Contacteer Testaankoop: wij begeleiden je stap voor stap in deze procedure.

Laten we niet in het duister blijven: eis transparantie en eerlijkheid

Fraudebestrijding is belangrijk, maar mag nooit ten koste gaan van jouw rechten als consument. Een systeem waarin de verzekeraar tegelijk rechter, jury én uitvoerder is, is fundamenteel onrechtvaardig.

Het is tijd voor evenwicht: zodat iedereen zijn, auto woning en gezin kan blijven beschermen onder eerlijke en transparante voorwaarden.

Terug naar boven