Hoe reageren op greenwashing? Antwoorden van de Belgen op onze enquête
Wat is greenwashing?
Greenwashing is de praktijk waarbij de indruk wordt gewekt dat een goed, dienst of bedrijf een positief, neutraal of verminderd effect heeft op het milieu, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is. Deze informatie is ofwel vals, sterk overdreven of onmogelijk te verifiëren.
Naast het manipuleren van de publieke opinie en de consument door ecologische argumenten aan te voeren voor puur economische doeleinden, wordt greenwashing beschouwd als een vorm van misleidende reclame, een bedrieglijke handelspraktijk.
Lees voor meer informatie ons dossier over greenwashing.
Greenwashing: ons onderzoek bevestigt de omvang van het probleem
In de afgelopen jaren is het fenomeen enorm toegenomen. Verschillende onderzoeken van de Europese Commissie tonen aan dat meer dan 50% van de beoordeelde milieuclaims vaag, misleidend of ongegrond waren.
Onze eigen enquête, uitgevoerd in 2023, toont aan welke impact dit kan hebben op je aankopen. Een representatief panel van meer dan duizend Belgen tussen 18 en 74 jaar beantwoordde onze vragen. Aan de hand van hun antwoorden kunnen we nagaan hoe jullie staan tegenover milieuclaims op producten en hoe jullie reageren op greenwashing.
Besteed je aandacht aan milieuclaims en -etiketten?
Als je producten (goederen of diensten) koopt, hoe vaak kijk je dan naar milieu-informatie, -etiketten of -keurmerken op de producten of in de reclame?
20% van de respondenten kijkt uitdrukkelijk, vaak of heel vaak naar milieu-informatie bij het kopen van producten of diensten. 39% soms.
Van alle ondervraagden houdt 73% tot op zekere hoogte en 10% heel veel rekening met milieu-informatie bij de beslissing welk product te kopen.
Je begrijpt dus waarom sommige bedrijven niet aarzelen om hun producten als milieuvriendelijker voor te stellen dan ze in werkelijkheid zijn, of meer dan ze kunnen bewijzen.
Kun je onderscheid maken tussen echte beweringen en greenwashing?
Vind je dat je onderscheid kunt maken tussen valse/ongecontroleerde en waarheidsgetrouwe milieuclaims op producten en diensten of in reclame?
Merk op dat respondenten jonger dan 40 jaar vaker in staat zijn om een onderscheid te maken tussen valse/ongecontroleerde en ware/geverifieerde milieuclaims. Dat geldt nog meer voor mannelijke respondenten die zich in een (zeer) comfortabele situatie bevinden.
Op welke informatiebronnen vertrouw je om greenwashing tegen te gaan?
Welke informatiebronnen helpen je om valse of niet-geverifieerde milieuclaims op te sporen of te vermoeden (meerdere antwoorden mogelijk)?
Hoe vaak kom je in aanraking met greenwashing?
Hoe vaak ben je in de afgelopen 12 maanden bij het kopen van producten valse/ongecontroleerde milieuclaims tegengekomen?
Gezien het aandeel misleidende beweringen dat in de onderzoeken van de Europese Commissie naar voren komt, moeten we er helaas op gokken dat de resultaten hier sterk onderschat zijn.
Hoe reageer jij op greenwashing?
Hoe zou jij reageren als je hoorde dat een product dat je van plan was te kopen valse of ongecontroleerde milieuclaims maakt (meerdere antwoorden mogelijk)?
Hier hebben we een duidelijk idee van het effect van greenwashing: het verlies van consumentenvertrouwen, het in diskrediet brengen van bedrijven die zich schuldig maken aan greenwashing, maar nog erger, wantrouwen tegenover alle milieuclaims, inclusief degene die echt goed onderbouwd zijn. Dat maakt het natuurlijk moeilijker voor het publiek om zich in te zetten voor echte duurzaamheidsinspanningen.
Welke oplossingen beveel je aan om greenwashing tegen te gaan?
Boetes voor bedrijven die de regels overtreden, keurmerken die door onafhankelijke instanties zijn gecertificeerd, strenger gereguleerde claims, een verbod voor sterk vervuilende bedrijven om milieuclaims te gebruiken ... We vragen al jaren om alle oplossingen die jij zo duidelijk vooropstelt. De nieuwe Europese richtlijnen die we in ons dossier beschrijven, zijn duidelijk een stap in de goede richting.
Conclusie
Onze enquête toont aan dat de meerderheid van jullie zich bewust is van de milieuvriendelijke aard van de producten die jullie consumeren en op zoek is naar informatie om dat te bewijzen. Die informatie moet echter wel volledig betrouwbaar zijn.
Het zal dan ook niemand verbazen dat drie Belgen op vier voorstander zijn van een strenger regelgevend kader voor milieuclaims en -etiketten. Dat is des te noodzakelijker omdat misleidende beweringen je keuze in de war sturen en je de middelen ontnemen om effectief te handelen ten voordele van de ecologische transitie.
Laat je niet misleiden door greenwashing
Om je wegwijs te maken in het doolhof van echte en valse milieuclaims en om je te helpen de valkuilen te vermijden, hebben we een volledig dossier gewijd aan greenwashing: waarom is het zo wijdverspreid, wat is de impact ervan, hoe kun je het herkennen, in welke sectoren komt het veelvuldig voor, hoe kun je jezelf ertegen wapenen en in de tegenaanval gaan als je er het slachtoffer van wordt, wat zegt de relevante wetgeving en hoe zal het evolueren? Alle antwoorden op die vragen vind je in ons dossier over Greenwashing.
