Plastic drinkflessen het best voor het milieu

Onderzoek naar de milieu-impact van drinkflessen

Een drinkfles vullen met fris water voor onderweg is milieuvriendelijker dan telkens een wegwerpfles kopen. Maar welk type van drinkfles heeft de kleinste ecologische voetafdruk?

Dat is wat wij samen met vijf andere Europese consumentenorganisaties onderzochten in een gezamenlijke duurzaamheidsstudie. We analyseerden de milieu-impact van 29 drinkflessen gemaakt van verschillende materialen, waaronder aluminium, roestvrij staal (inox), dubbelwandig roestvrij staal, siliconen, glas en verschillende soorten harde en zachtere plastic.

Daarbij keken we naar de complete levenscyclus van de fles, van de productie, het transport en het gebruik tot en met de systemen voor verwerking aan het einde van de levensduur.

Het doel was om de globale milieu-impact van elke herbruikbare fles te berekenen en zo te achterhalen wat de meest milieuvriendelijke drinkflessen zijn en welke je beter vermijdt omdat ze het milieu meer belasten.

Welke drinkfles is het best voor het milieu?

Op basis van de gedetailleerde resultaten konden we de verschillende types van drinkflessen rangschikken van meest tot minst milieuvriendelijk:

Plastic drinkfles de meest milieuvriendelijke keuze

Plastic drinkflessen, met uitzondering van de geparfumeerde tritanfles, hebben de kleinste milieu-impact bij 780 gebruikscycli gedurende één jaar. De onderlinge verschillen tussen de verschillende soorten plastic zijn niet zo groot. Een verrassend resultaat gezien plastic doorgaans geen al te beste reputatie geniet op milieuvlak.

Onmiddellijk na de plastic drinkflessen komen de siliconenflessen. Een merkbaar zwaardere milieu-impact zien we bij aluminium en glazen flessen, gevolgd door de tritanflessen met geurpods zoals van het merk air up.

Roestvrijstalen drinkfles de minst milieuvriendelijke optie

De roestvrijstalen flessen springen er torenhoog bovenuit met de slechtste scores voor het milieu. Vooral de rvs-fles met dubbele wand waarmee je zowel warme als koude dranken op temperatuur kunt houden, heeft een zware ecologische voetafdruk.

Ook dat is verrassend, want rvs-flessen hebben een duurzaam imago doordat ze onverwoestbaar lijken en jaren meegaan. Bij de productie komen echter zoveel giftige stoffen vrij dat de uiteindelijke milieuscore toch zwaar tegenvalt. Om de milieu-impact van een rvs-fles gelijk te trekken met die van een PE-fles, zou je ze langer dan 36 jaar moeten gebruiken, zelfs langer dan 70 jaar in het geval van een dubbelwandige rvs-fles.

Ben je specifiek op zoek naar een goede thermosfles voor warme dranken, raadpleeg dan onze koopgids. 

Milieu-impact in de verschillende fasen van de levenscyclus van een drinkfles

Voor alle types van drinkflessen samengenomen blijkt de productie de fase met de grootste milieu-impact, gevolgd door de gebruiksfase met de spoelbeurten. Met name de geparfumeerde tritanfles had een grotere impact tijdens de gebruiksfase vanwege de geurpods met beperkte gebruiksduur.

Hoe hebben we de milieu-impact van de drinkflessen berekend?

Uitgangspunt van ons onderzoek was de opslag en het transport van een halve liter water op kamertemperatuur, en dat voor een gemiddeld gebruik van 780 maal per jaar (3 maal per dag en 5 dagen per week).

We beoordeelden de milieu-impact van de geteste flessen in alle opeenvolgende stadia van de levenscyclus. We keken daarbij met name naar de milieubelasting die ze veroorzaken door verontreinigende stoffen die ze bevatten en door het gebruik van land, water en grondstoffen. Ook de mate waarin de flessen van bij de fabricage tot de afdanking door CO2-uitstoot bijdragen aan de klimaatopwarming telde mee.

Productiefase

Alle materialen in de drinkflessen, inclusief de accessoires zoals doppen, riemen, omhulsels en filters, werden gewogen om de ecologische voetafdruk van de onderdelen proportioneel te laten meetellen in onze berekening.

Distributiefase

We onderzochten ook het aandeel van het transport en de opslag van de flessen in de globale milieu-impact. De meeste flessen worden vervaardigd in China en leggen dus aanzienlijk wat kilometers af van de productie tot bij de consument.

Gebruiksfase

We keken naar de milieu-impact van het gebruik van de flessen, die voornamelijk voortkomt uit het spoelen van de flessen na gebruik. De analyse ging uit van een wekelijkse spoelbeurt. We hielden rekening met het water- en afwasmiddelverbruik en het elektriciteitsverbruik voor het verwarmen van het spoelwater.

Specifiek voor parfumeerbare tritanflessen zoals van air up hielden we ook rekening met de milieu-impact van de geurpods. Die kunnen maximaal 5 liter water parfumeren en moeten dan worden vervangen. In onze test bedroeg de levensduur van de geurpods iets langer dan 3 dagen.

Einde levensduur

Voor de impact op het einde van de levenscyclus gingen we na wat er met de afgedankte flessen gebeurt: welk percentage belandt bij het restafval, wordt verbrand of gerecycleerd? Wordt er energie gerecupereerd?

Welk soort drinkfles kies je het best?

Uit ons onderzoek blijkt dat het van belang is rekening te houden met de volledige levenscyclus en materiaalsamenstelling van een drinkfles om een duurzame keuze te maken. Maar ook andere aspecten kunnen een rol spelen bij het kiezen van een drinkfles.

Microplastics en migratie van deeltjes

Plastic drinkflessen komen weliswaar als winnaars uit onze duurzaamheidsstudie, maar onze analyse houdt geen rekening met de impact van (micro-)plastics op het ecosysteem en de menselijke gezondheid. Ook de overdracht van deeltjes van het materiaal van de drinkflessen naar het water is niet onderzocht.

Geur in plastic drinkflessen

Sommigen storen zich aan de geur die in drinkflessen kan hangen, vooral in sportdrinkbussen van polyethyleen. Er zijn gelukkig tal van andere, bijna even duurzame soorten van drinkflessen om uit te kiezen.

Praktische overwegingen

Verder kunnen ook praktische overwegingen meespelen in je keuze. Aluminium en glas scoren wel beter dan roestvrij staal, maar zijn kwetsbaarder in gebruik. Drinkflessen in die materialen kunnen gedeukt raken of breken, waardoor ze sneller bij de afvalberg belanden, wat hun gunstige milieuscore alsnog tenietdoet.

Altijd beter dan wegwerpflessen

Glazen flessen die je na gebruik inlevert voor recyclage, kunnen maar tot 6 keer worden hergebruikt voordat ze moeten worden vervangen. Het industrieel wassen vergt ook pakken meer energie en water dan wanneer je thuis je herbruikbare fles uitspoelt. Ook PET-flessen kunnen maar tot op zekere hoogte worden gerecycleerd.

In een aparte studie vergeleken we de CO2-uitstoot van de verschillende drinkflessen met die van wegwerpflessen. Het verschil in klimaatimpact is immens: zelfs de slechtst scorende herbruikbare fles (in dubbelwandig rvs) is nog 18 maal beter voor het milieu dan een PET-fles en maar liefst 48 maal beter dan een glazen fles voor eenmalig gebruik.

Water meenemen in een drinkfles van eender welk materiaal is dus altijd milieuvriendelijker dan wegwerpflessen gebruiken.