De beste zonwering om de warmte buiten te houden

Waarom kiezen voor mobiele zonwering?

Alles moet erop gericht zijn om de aanvoer van zonnewarmte oordeelkundig in te perken op de momenten dat oververhitting dreigt. Omgekeerd is het ook de bedoeling om in de winter en in het tussenseizoen zoveel mogelijk gratis zonnewarmte te benutten om de stookkosten te drukken.

De hoeveelheid doorgelaten zonnestraling wordt uitgedrukt met de term g-waarde of zonnetoetredingsfactor, met een getal tussen 0 en 1. Hoe hoger de g-waarde, hoe meer zonnestraling er door het glas wordt doorgelaten.

Natuurlijk heeft het type beglazing een invloed op de hoeveelheid binnenkomende zonnestraling. Driedubbele beglazing en hoogrendementsglas laten 50 tot 62% door, wat minder is dan dubbele (77%) of enkele beglazing (87%); zonregulerende beglazing laat slechts 18 tot 40% door.

Maar het nadeel van zonregulerende beglazing is dat die altijd aanwezig is, het hele jaar door, en dus de zonnewinst beperkt in de winter, wanneer je er net het maximale uit wilt halen. Bovendien heb je in het tussenseizoen overdag meer kunstlicht nodig. Daarom moet zonregulerende beglazing alleen worden overwogen voor veranda's of gevels op het zuidoosten en zuidwesten met grote glasoppervlakken.

Mobiele zonwering die je volgens de omstandigheden kunt ophalen of neerlaten, verdient veruit de voorkeur.

Welke ramen beschermen om de hitte buiten te houden?

De ramen op het zuiden, oosten en westen

De meeste gratis zonnewarmte krijg je in het zuiden, vooral in de winter als de zon lager staat. In de zomer staat de zon hoog in het zuiden en valt er minder zonlicht binnen. In de zomer krijgen vooral de ramen op het oosten en het westen veel zon. Het grootste gevaar voor oververhitting zit in het westen. De woning is al de hele dag door opgewarmd en ’s avonds kan de extra dosis hitte de spreekwoordelijke druppel zijn die de emmer doet overlopen.

Voorzie daarom zonwering aan drie kanten: op het oosten, zuiden en westen.

Kies de ideale zonwering voor elke gevel

• Op het zuiden kunnen een knikarmscherm, een terrasoverkapping of nog een zonnetent voldoende schaduw bieden. Ook een balkon kan ‘s zomers soms volstaan.
• Op het oosten en het westen werk je beter met screens, rolluiken of jaloezieën die het volledige raamoppervlak afdekken. 
• Op het noorden is zonwering niet vereist om de woning koel te houden, maar kan ze beschermen tegen verblinding en inkijk.

Terrasoverkapping

Denk ook aan schaduwbomen

Bomen of planten kunnen ook voor schaduw zorgen, voor zover het groen lange periodes van droogte aankan. In de winter moet de zon dan weer wel ongehinderd in de woning kunnen dringen.

Velux- of dakramen

Door de andere invalshoek van de zonnestralen krijg je via een dakraam, beter bekend als een Velux, in de zomer meer dan twee keer zoveel warmte binnen als via een verticaal raam met dezelfde oppervlakte en dezelfde oriëntatie.

In de winter laten dakvensters echter minder stralen door dan in de zomer, in tegenstelling tot verticale beglazing. De warmtewinst van een dakraam is daarom minder aantrekkelijk.

We raden daarom aan om zonwering aan de buitenkant van het dakvenster te installeren, zoals een rolluik of een screen. Bescherming aan de binnenkant is niet effectief genoeg tegen oververhitting.

Kiezen voor zonwering aan de binnen- of buitenkant van de ramen?

Voor- en nadelen van binnenzonwering

• Jaloezieën of rolgordijnen aan de binnenkant van het raam kunnen worden gebruikt om daglicht te filteren en verblinding te voorkomen.
• Binnenzonwering heeft vaak ook een decoratieve functie.
• Binnenzonwering vereist minder werk en kost minder.

• Het nadeel van binnenzonwering is dat de zonnewarmte al in het huis is doorgedrongen tegen de tijd dat je de straling tegenhoudt. Een rolgordijn met honingraatplissé kan echter, dankzij de luchtlaag die erin zit, toch een zeker isolerend effect hebben.

Voor- en nadelen van buitenzonwering

• Buitenzonwering is beduidend efficiënter tegen de warmte dan binnenzonwering, zoals de tabel illustreert.

• De plaatsing van binnenzonwering is doorgaans moeilijker en duurder.

Zonnetent met knikarm

Waarom geen combinatie van binnen- en buitenzonwering?

In het licht van de voor- en nadelen van beide oplossingen kan het zinvol zijn om buiten- en binnenzonwering te combineren.

In de winter, wanneer je de warmtewinsten maximaal wilt benutten, kun je je screens of zonnetenten omhoog laten en gebruik maken van binnenzonwering om reflecties op je beeldscherm of tv vermijden.

Als huurder heb je trouwens vaak geen andere keuze dan je toevlucht te nemen tot binnenzonwering, tenzij je de eigenaar kunt overtuigen om zonwering langs buiten aan te brengen.

Welk type buitenzonwering kiezen?

We gaven het belang van de oriëntatie van de gevel al aan. Je keuze hangt ook af van het beschikbare budget en je specifieke behoeften. Er zijn twee categorieën zonwering: horizontaal en verticaal.

Rolluiken

Verticale zonwering: screens, rolluiken en jaloezieën

Als het doel van zonwering is om zoveel mogelijk zonlicht tegen te houden in je huis, kun je een verticaal scherm overwegen zoals een screen, rolluik of jaloezie.

Als je een kamer, zoals een slaapkamer, volledig wilt verduisteren, kies dan voor een rolluik of een screen van ondoorzichtige stof dat weinig of geen licht binnenlaat.

Rolluiken bieden extra warmte-isolatie in de winter en geven ook een veilig gevoel. En voor extra veiligheid zijn er anti-inbraakmodellen. Rolluiken zijn ook windbestendig, maar als ze groot zijn, moeten ze worden verstevigd, vooral als ze van pvc zijn.

In de zomer kunnen screens met ritssluiting ook worden gebruikt als insectenhor. Ze zijn esthetisch vaak discreter dan rolluiken. Met de keuze aan stofkleuren kun je een speels, kleurrijk effect aan je gevel geven. Screens zijn ook goed bestand tegen de wind, maar moeten verstevigd worden als ze groot zijn.

Als je de lichtinval wilt regelen om geen last te hebben van verblinding, bijvoorbeeld als je aan het werk bent, zijn jaloezieën de juiste oplossing. Door de kanteling van de lamellen aan te passen, kun je direct zonlicht naar wens blokkeren en toch natuurlijk licht binnenlaten. Draaibare horizontale lamellen laten het licht via het plafond dieper in de kamer doordringen.

Jaloezieën

Horizontale zonwering: knikarmscherm, zonnetent en terrasoverkapping

Wil je ook schaduw op het terras zodat je er ook in de zomer van kunt genieten? Dan is een scherm met knikarm of terrasoverkapping de perfecte oplossing.

Luifels of knikarmschermen bieden een goede afscherming tegen de hitte, terwijl je toch visueel contact met buiten houdt. Zonnetenten en knikarmschermen bestaan in zeer grote afmetingen

Een zonnetent reikt minder ver, maar geeft meer vrij zicht. Een model met versterkte armen is ook redelijk windbestendig. Dit is vooral belangrijk voor een flat bovenin een gebouw.

Vanuit esthetisch oogpunt kan een scherm met knikarmen of een zonnescherm je woning een bepaald cachet geven.

Terrasoverkapping met lamellen

Welk doek kiezen voor je screen of knikarmscherm?

Het type stof van het doek

Knikarmschermen bevatten veelal een acryldoek. Dit is een bijzonder uv-bestendig gesloten weefsel, dat goed bestand is tegen de weersomstandigheden. Voor uitvalschermen en verandazonwering is er dan weer keuze tussen acryldoek en polyesterweefsel.

Screens maken sowieso gebruik van open weefsels op basis van glasvezel of polyester. Glasvezeldoek is erg geschikt voor verticale en schuine toepassingen. Polyesterweefsels zijn dan weer sterk en vormvast en over het algemeen wat lichter. Daardoor gaan ze niet snel doorhangen en zijn ze ook geschikt voor horizontale toepassingen of grote overspanningen.

Openingsfactor van het doek

De openingsfactor speelt een belangrijke rol. Hij geeft het percentage gaatjes in het doek aan en bepaalt hoeveel zonlicht erdoor kan: doorgaans ligt dat cijfer tussen 1 % en 15 %. Hoe hoger de openingsfactor, hoe groter het contact met buiten. Screens met een openingsfactor van 5 % vormen een goed compromis qua lichtinval én bescherming tegen de warmte.

Een hogere openingsfactor biedt meer lichtinval. Een lagere openingsfactor helpt dan weer beter om reflecties in een beeldscherm te beletten of indiscrete blikken te weren, zoals in een bad- of slaapkamer. Je kunt zelfs kiezen voor een totaal verduisterend doek met een openingsfactor van 0 % met bv. een grijze bekleding of coating aan de binnenkant.

Daarnaast heeft ook de kleur van het doek een impact. Bij een donkere kleur heb je, bij eenzelfde openingsfactor in buitenzonwering, het gevoel dat je beter naar buiten kunt kijken dan bij een lichtere kleur.

Bij binnenzonwering geeft een heldere kleur, bv. wit, dan weer een relatief goede zonwering en een goede verpreiding van het daglicht. Wel kan ze voor verblinding zorgen.

Donkere kleuren beschermen beter tegen verblinding maar minder tegen oververhitting; donkere kleuren houden immers de warmte vast. Dat kan geen kwaad bij buitenzonwering; de warmte blijft daar toch buiten.

Velen willen zich tegen inkijk behoeden wanneer het donker is. Om de nachtelijke intimiteit te garanderen speelt de openingsfactor opnieuw een voorname rol. De kleur doet dat amper, zoals blijkt uit de tabelhieronder. Het is moeilijk om op alle vlakken goed te scoren. Zo kan een ondoorzichtig doek geen goed visueel contact met de buitenomgeving creëren. Het is een kwestie van keuzes te maken.

Welk soort bediening kiezen?

Je vindt nog rolluiken met een klassiek lint, maar de elektrische motor is in opmars. Als je liever niet te veel breek- en kapwerk wilt, kun je je zonwering zelfs laten werken op zonne-energie.

Dankzij een elektrische motor kun je de bediening automatiseren, zodat je daarvoor niet thuis hoeft te blijven. Je kunt ze programmeren,of beter nog, sensoren inbouwen: een zonnesensor die de intensiteit van de zon meet, een windsensor die de zonwering omhoog doet vanaf een bepaalde windsnelheid om schade te vermijden, en/of een regensensor die het doek binnenhaalt zodra er neerslag valt.

Volgens sectorfederatie Verozo zou driekwart van de geplaatste buitenzonwering gemotoriseerd of geautomatiseerd zijn. Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) heeft berekend dat een geautomatiseerd hitteschild 3 tot 4 keer effectiever kan zijn dan zonwerende beglazing om de zonnewinsten te benutten.

Wil je toch zelf de controle, dan heb je nu de mogelijkheid om werken met een app op je smartphone.

Wat kost zonwering?

In de tabel vind je richtprijzen van enkele types zonwering. Uiteraard spelen tal van factoren mee, zoals de afmetingen, de kwaliteit van de materialen, de bediening en de plaatsingskosten.

Meer dan eens kun je aanspraak maken op promoties zoals een gratis elektrische motor, goed voor een waarde van meerdere honderden euro’s, of een korting op de installatiekosten, die volgens het type zonwering vaak variëren tussen € 200 en € 500 en zelfs € 800 bij grote constructies.

Sowieso vraag je het best verschillende offertes op om te kunnen vergelijken.

Enkel voor buitenzonwering geldt een verlaagd btw-tarief van 6 % (in plaats van 21 %), mits een aantal voorwaarden zijn vervuld. Binnenzonwering valt uit de boot.

Wat premies betreft, komen alleen rolluiken in aanmerking voor de Vlaamse renovatiepremie als tegelijk een nieuw raam wordt geplaatst. 

Zonwering in een veranda

Heeft de plaatsing van zonwering invloed op het EPB-certificaat van de woning?

In het EPB (energieprestatie en binnenklimaat)-certificaat dat wordt opgemaakt voor woningen die te koop of te huur worden aangeboden, komt zonwering nauwelijks aan bod. De focus ligt op de warmteverliezen en de isolatie. Zo kunnen rolluiken de warmtedoorgangscoëfficiënt van glas (de U-waarde) verbeteren: tot ruim 40 % bij gewoon dubbel glas.

De EPB-rekenmethodiek voor nieuwbouw bevat dan weer een oververhittingsindicator. Die schat in hoe groot de kans is op een onaangename temperatuur in de woning. Boven een bepaalde waarde gaat men ervan uit dat de bewoners naar actieve koeling of airco zullen grijpen, ongeacht of dat effectief gebeurt. Een te hoge waarde kan zelfs leiden tot een boete. Oververhitting inperken is dus een must.

De EPB-software houdt vooral rekening met de glasoppervlakte ten opzichte van het verwarmde volume van de woning, alsook met de zgn. reductiefactor van de combinatie glas met zonwering. Die factor drukt de positieve impact van de zonwering uit.

Nu zijn de standaardwaarden in de software vrij ongunstig. Daarom is het cruciaal om de concrete gekende waarden van zonwering in te voeren, zoals ze onder meer te lezen zijn op www.epbd.be. Zo kan de reductiefactor van zonwering tot 5 maal beter zijn dan de standaardwaarde.

Ook de keuze van de bedieningsmodus is belangrijk voor het EPB: handmatig bediende jaloezieën scoren aanzienlijk lager dan jaloezieën die zijn uitgerust met een zonnesensor.

De EPB-berekening kan trouwens ook beschaduwing door een balkon, bomen of zelfs naburige gebouwen in aanmerking nemen. Om de oververhittingsindicator omlaag te krijgen, is het verder zaak om alle mogelijkheden van nachtelijke ventilatie in de EPB-aangifte te verwerken.

Nog dit. Het EPB bekijkt de woning in haar totaliteit. Is de oververhittingsindicator oké, dan kan het toch in bepaalde vertrekken onaangenaam warm worden en in andere voldoende koel zijn.

Hoelang gaat buitenzonwering mee?

De gemiddelde levensduur van buitenzonwering ligt doorgaans tussen 10 en 20 jaar. Nu is de wettelijke garantie 2 jaar, maar sommige fabrikanten geven 5 of 7 jaar op specifieke elementen, bv. op de ritsscreentechnologie, of zelfs 10 jaar op het doek. Je vraagt dit soort zaken het best na op het ogenblik dat je een offerte vraagt.

Uiteraard hangt de levensduur ook af van de zorg die je voor je installatie draagt. Zo haal je een acryldoek beter binnen op als het regent. Wordt het doek toch nat, dan schuif je het binnen 2 tot 3 dagen opnieuw open om het te laten drogen. Zo vermijd je de vorming van vlekken of schimmel.

Om een doek te reinigen verwijder je eerst het loszittende vuil met een borstel of stofzuiger. Daarna kun je met een beetje mild schoonmaakmiddel of zeep – vermijd bijtende of agressieve producten – en lauw water het overige vuil weghalen. Tot slot spoel je het doek na. Doe dat niet in volle zon. Als een zeepsopje te snel droogt, kunnen immers vlekken op het doek achterblijven.

Verder kun je scharnieren of draaiende delen een- of tweemaal per jaar inoliën.