Vroegtijdige zaadlozing

De coïtus, dus de penetratie van de penis in de vagina en de daaropvolgende geslachtsdaad, duurt bij de meeste mannen tussen vijf en zes minuten. Van een vroegtijdige zaadlozing wordt in de medische wereld doorgaans gesproken als de man snel klaarkomt, dit niet kan controleren en hier een onbevredigd gevoel aan overhoudt. 

Wat het “snel” klaarkomen betreft, maken we een onderscheid tussen vroegtijdige zaadlozing die altijd al is opgetreden, d.w.z. vanaf de eerste betrekkingen (primaire vroegtijdige zaadlozing) en vroegtijdige zaadlozing die pas later in het seksuele leven is begonnen (secundair).

Bij primaire vroegtijdige zaadlozing, wat het vaakst voorkomt, is er een zaadlozing binnen de 1 tot 2 minuten of zelfs vóór de penetratie, bij de secundaire variant wordt een orgasme binnen de 3 minuten als “te vroeg” bestempeld. 

Er bestaan heel wat hypotheses over de oorzaken van vroegtijdige zaadlozing, maar zelden zijn ze echt bewezen. Eerst en vooral  is het zo dat de ejaculatie zelf niet kan worden gecontroleerd. Dit is namelijk een reflex. Wat wel een invloed kan hebben op het hoe en wanneer van de ejaculatie, is de mate van opwinding door seksuele stimuli. De meeste mannen kunnen die wel enigszins onder controle houden en kunnen, indien ze dit willen, het moment van de ejaculatie daardoor uitstellen.

Om te achterhalen waarom sommige mannen vrijwel meteen gaan ejaculeren, moeten we dus nagaan welke factoren inspelen op deze seksuele opwinding. En dan komen we bij een hele reeks invloeden, de ene al wat meer onderbouwd dan de andere …

Biologische factoren

In het geval van primaire vroegtijdige zaadlozing, dus vanaf het begin, wordt er geopperd dat biologische factoren een rol spelen. Hypergevoeligheid van de eikel bijvoorbeeld, een teveel aan testosteron of een verstoring van het neurologische systeem door een tekort aan serotonine. Toch lijken die hypotheses voor een deel op los zand gebouwd, aangezien diezelfde genetische of biologische factoren niet als gevolg hebben dat de man ook wanneer hij masturbeert meteen klaarkomt; er is overduidelijk een link met de penetratie.

Psychologische oorzaken

Vaak wordt er dan ook gezocht naar psychologische oorzaken. Zo zou de primaire vroegtijdige zaadlozing kunnen voorkomen bij mannen die in een vroegere fase, bij het masturberen, zo snel mogelijk naar een ejaculatie toewerkten. Ook traumatische seksuele ervaringen, bv. misbruik, worden aangevoerd, zij het zonder veel bewijs.

Psychologisch factoren die verder nog worden aangehaald zijn stress, depressie, conflicten binnen de (seksuele) relatie, angst om seks te hebben waardoor het probleem nog gaat verergeren … Maar ook deze elementen verklaren slechts een klein gedeelte van de problemen. Slotsom: de oorzaak is meestal onbekend.

Ouderdomsziekten

Wanneer het probleem op latere leeftijd de kop opsteekt, wordt wel eens de link gelegd met aandoeningen als diabetes, multiple sclerose, hoge bloeddruk, problemen met de schildklier … Slechts heel af en toe is die link er daadwerkelijk.

De eerste vraag die u zich moet stellen is of de vroegtijdige zaadlozing wel echt een probleem is. Er zijn heel veel, erg aangename seksuele handelingen die voor, tijdens en na de geslachtsdaad kunnen worden gesteld en die uw seksleven ook erg bevredigend maken. Het heeft alleszins geen zin om te fixeren op de penetratie. Praten met uw partner kan al veel helpen. Ook een gesprek met een seksuoloog (www.seksuologen-vlaanderen.be) kan helpen om te leren omgaan met het probleem.

Wordt de vroegtijdige zaadlozing toch als een blijvend probleem ervaren, dan kunnen specifieke behandelingen worden overwogen.

Gedragstherapie

Sommigen gaan uit van gedragstherapie, en een vaak geciteerde oefening is dan de “knijptechniek”. Die bestaat erin dat de vrouw, van zodra de man een erectie krijgt, haar duim en wijsvinger rond de penis houdt, net onder de eikel en dit enkele seconden aanhoudt.  Door dit “afknijpen” trekt het bloed weg uit de penis, neemt de erectie gedeeltelijk af en wordt de ejaculatie uitgesteld. Deze techniek kan verschillende keren worden herhaald. In een latere fase kan deze start-stop-oefening ook tijdens de penetratie worden uitgevoerd: op het moment dat de man voelt dat hij bijna klaarkomt, trekt de vrouw zich terug en knijpt ze in de penis. Uiteindelijk zou de man zo leren om zijn orgasme, ook zonder het knijpen, enigszins uit te stellen. Harde bewijzen dat deze gedragstherapie op lange termijn werkt, zijn er echter niet.

Verdovende zalf

Vaak wordt er toch ook een beroep gedaan op medicijnen om de ejaculatie uit te stellen, bijvoorbeeld door de eikel plaatselijk te verdoven. Dit kan met een middel op basis van lidocaïne en prilocaïne. Zo bestaan er verdovende zalfjes, zoals Emla, die o.a. door artsen worden gebruikt om de huid te verdoven wanneer ze waterwratjes gaan verwijderen bij kinderen, maar die dus ook het orgasme kunnen uitstellen. Daarnaast is er een verdovende spray, Fortacin, die wel speciaal is ontwikkeld als middel tegen vroegtijdige zaadlozing, maar in België nog niet op de markt is. Beide producten blijken ook te werken, al is de toepassing, zeker in het geval van de zalf, nogal omslachtig: aanbrengen, afdekken met condoom, 10 tot 20 minuten laten inwerken, condoom eventueel verwijderen, zalf afwassen om te vermijden dat ook de vagina wordt verdoofd … Bij de spray wordt de vloeistof op de eikel aangebracht en na 5 minuten afgeveegd.

Antidepressiva

Ook antidepressiva worden wel eens gebruikt om het orgasme uit te stellen. Deze middelen hebben immers als bijwerking dat ze de ejaculatie bemoeilijken. Toch is dit niet onbesproken. Het gewenste effect zou immers pas worden bereikt nadat u de antidepressiva al 4 tot 6 weken hebt genomen en niet alleen vertragen de middelen de ejaculatie, ze kunnen ook een negatief effect hebben op uw seksleven in het algemeen. Ook de kwaliteit van het sperma kan eronder lijden. En u moet de middelen blijven nemen voor een aanhoudend effect.

Een speciale vermelding is er voor het antidepressivum Priligy, met als werkzame stof dapoxetine. Het voordeel hiervan zou zijn dat het niet langdurig moet worden ingenomen om het ejaculatievertragende effect te krijgen. Het werkt “on demand”: u moet het ongeveer 1 tot 3 uur voorafgaand aan de seks innemen. Er wordt wel gewaarschuwd voor een aantal mogelijke minder aangename bijwerkingen van het middel: agressief gedrag, eetstoornissen, zelfbeschadiging, vergiftiging door te veel serotonine … Bovendien bestaan er grote twijfels over de werkzaamheid.

Belangrijk is dat u beseft dat er geen wondermiddelen bestaan. Zijn er toch producten die beweren dat ze het probleem van vroegtijdige zaadlozing in 1,2,3 kunnen oplossen, dan is alleen dat al een reden om ze te wantrouwen.

De vroegtijdige zaadlozing kan aanleiding geven tot problemen op psychologisch vlak: een verminderde tevredenheid over de seksuele prestaties, een negatieve invloed op de bedprestaties of op het zelfbeeld doordat men zich schaamt voor het probleem. De dysfunctie kan zelfs leiden tot een depressie en relatieproblemen.