Hoe wordt legionella overgedragen en hoe voorkom je besmetting?

Hoe wordt legionella overgedragen?

De ziekte wordt overgedragen via de lucht (ademhaling): een persoon ademt waterdruppeltjes (aerosolen) in die besmet zijn met Legionella pneumophila, en deze bereiken de longen. Hoewel de infectie niet besmettelijk is, kan ze in ernstige gevallen dodelijk zijn.

De ziekte wordt niet overgedragen door het drinken van water, dus het consumeren van kraanwater of het gebruiken ervan om te koken is niet schadelijk. Legionella wordt niet van persoon tot persoon overgedragen. Het kan worden opgelopen tijdens het douchen, gebruik van toiletten of bijvoorbeeld bij het bezoeken van openbare zwembaden, of zelfs door de lucht afkomstig van centrale airconditioningsystemen. De infectie wordt overgedragen via de lucht (ademhaling): een persoon ademt waterdruppeltjes (aerosolen) in die besmet zijn met legionella, en die bereiken de longen.

Aerosolen die besmet zijn met Legionella komen in de longen

Hoewel de infectie niet besmettelijk is, kan ze in ernstige gevallen dodelijk zijn. Damp van potten en pannen is niet gevaarlijk, omdat de bacterie sterft bij temperaturen boven de 70º C. Strijken is ook veilig.

Legionella komt in de natuur voor, met name in rivieren en plaatsen met zoet water (vijvers, meren, moerassen, enz.). Na behandeling en vóór distributie bevat het openbare water geen detecteerbare legionella. Die zit verborgen in de waterleidingen.

De bacterie komt ook voor in kunstmatige reservoirs, zoals huishoudelijke warme en koude waterinstallaties, luchtbevochtigers, koeltorens van airconditioningsystemen of fabrieken, zwembaden, jacuzzi's, thermische installaties, ademhalingsapparatuur in ziekenhuizen, sproeisystemen voor irrigatie, hogedrukreinigers en andere apparatuur. Met andere woorden, de bacterie verspreidt zich gemakkelijk in plaatsen waar aerosolen vrijkomen.

Terug naar boven

Hoe kun je jezelf beschermen tegen een legionella-infectie?

In geval van mogelijke legionellakolonies in het huishoudelijke leidingwater is het essentieel om inademing van aerosolen te vermijden die voornamelijk ontstaan wanneer water een bepaalde druk bereikt. De douchekop kan legionella bevatten, dus verwijder de luchtmengers van de kranen en de douchekoppen: op deze manier kun je deze apparaten gebruiken met minimale vorming van druppels. Deze onderdelen moeten gedurende een uur worden ondergedompeld in een oplossing van water en bleekmiddel (gelijke delen). Doe hetzelfde met de doucheslang.

Als je ontvochtigingsapparatuur hebt, verwijder dan de buitenste structuur van het apparaat en laat al het verzamelde water weglopen. Maak het reservoir waar het water condenseert, het afvoerventiel en de filters schoon met een doek gedrenkt in een bleekoplossing.

Huisklimaatbeheersystemen (zoals wandgemonteerde airconditioningsplitsystemen) werken op basis van de circulatie van een koelmiddelgas en niet op basis van water, dus het gebruik ervan verhoogt het risico op het krijgen van de ziekte niet. Koeltorens, die altijd buiten zijn geplaatst, zijn apparaten om water af te koelen in verschillende industriële processen, zoals HVAC-systemen, enz. Het water in deze systemen wordt gecirculeerd vanuit een buitentank (of zwembad) door pompen wanneer het systeem actief is. In dit stilstaande water, dat lang genoeg stilstaat of niet op de juiste manier wordt behandeld, kunnen legionellakolonies ontstaan. Terug naar boven

Belangrijke adviezen om legionella te voorkomen

• Voorkom stilstaand water in leidingen van langdurig onbewoonde huizen. Zet in dergelijke gevallen gedurende enkele momenten alle kranen even open.
• Na het vervangen van oude leidingen of het uitvoeren van reparaties aan het distributienetwerk, laat je de leidingverbindingen en filters reinigen en desinfecteren. Laat vervolgens het water gedurende enige tijd uit de kranen stromen.
• Verwaarloos het onderhoud van apparatuur niet: maak het schoon, verwijder kalkaanslag met een zuuroplossing en desinfecteer met bleekmiddel, minstens één keer per jaar. Vervang de verbindingen en filters.
• Heb je een warmwaterboiler? De watertemperatuur moet worden gehandhaafd binnen een bereik dat de groei van deze micro-organismen bemoeilijkt: heet water boven de 50º C en koud water onder de 25º C.

Terug naar boven

Hoe de bacterie zich ontwikkelt

De bacterie vormt een risico voor de gezondheid wanneer deze een omgeving vindt met de ideale temperatuur om zich te ontwikkelen en voedselbronnen om zich te voeden.

De temperatuur voor de groei van de bacterie ligt tussen 25 en 45 ºC. Legionellabecteriën overleven niet bij temperaturen boven de 70 ºC. Ze gedijen goed in water met een pH-waarde (zuurtegraad) tussen 5 en 8 en een relatieve luchtvochtigheid van meer dan 60 procent. Het favoriete voedsel van de legionellabacterie is organisch afval dat zich ophoopt in reservoirs en leidingen, corrosie, afzettingen, slib, algen, rubberresten of grote populaties van andere bacteriën.

Corrosie in leidingen is een voedingsbron voor legionellabacteriën

Het gebrek aan watercirculatie in de leidingen bevordert ook de vermenigvuldiging ervan, net als het gebruik van poreuze materialen en siliconenderivaten in gebouwinstallaties, die bacteriegroei bevorderen.

De legionellabacterie nestelt zich meestal in waterreservoirs, koeltorens, leidingen van gebouwinstallaties, weinig gebruikte eindpunten van leidingen, enzovoort.

Terug naar boven

Legionella: wie loopt er risico?

De ziekte van Legionella is een ernstige longontsteking veroorzaakt door bacteriën van het geslacht Legionella. De infectie hangt af van de mate van bacteriële besmetting van het water, de virulentiekenmerken van de bacteriën, de effectiviteit van de vorming en verspreiding van aerosolen, de blootstellingstijd aan aerosolen en intrinsieke risicofactoren van de gastheer zelf. De volgende personen zijn het meest kwetsbaar voor de werking van deze bacterie:

• Personen ouder dan 50 jaar; mannen (hebben een driemaal hoger risico in vergelijking met vrouwen);
• Personen met rook- en alcoholgewoonten;
• Chronisch zieken (luchtwegaandoeningen, diabetes, kanker, enzovoort);
• Personen met verminderde immuniteit als gevolg van ziekte of na een operatie.

Kinderen worden zelden getroffen door deze ziekte.

Terug naar boven

Symptomen en behandeling van legionella

De symptomen lijken op die van griep en in ernstige gevallen op die van longontsteking. De incubatieperiode is twee tot tien dagen na blootstelling, gevolgd door een variabele ernstige longontsteking die vaak ziekenhuisopname vereist. De meest voorkomende symptomen zijn koorts, koude rillingen, niet-productieve hoest, hoofdpijn, spierpijn, kortademigheid, diarree en veranderingen in het bewustzijn.

Longinfectie kan leiden tot de dood als de verantwoordelijke bacterie behoort tot de meest virulente soorten en als de gezondheidstoestand van de patiënt verzwakt is door een andere ziekte of als de behandeling vertraagd wordt.

Om Legionella te bestrijden, wordt gebruik gemaakt van een van deze drie antibiotica: erytromycine, azitromycine en levofloxacine. Terug naar boven