Carpaletunnelsyndroom
Regelmatige hinder door tintelende, verdoofde of pijnlijke vingers kan wijzen op het carpaletunnelsyndroom (CTS). Gelukkig is die aandoening te behandelen, al dan niet operatief.
Tintelt uw hand vaak of is ze geregeld verdoofd of pijnlijk, vooral ter hoogte van uw duim, wijsvinger en middelvinger? Dan hebt u mogelijk last van het carpaletunnelsyndroom (CTS), net als 1 tot 5% van de bevolking. De klachten doen zich vaak 's nachts voor. Dikwijls zijn ze voelbaar in beide handen en soms stralen ze uit naar de armen.
Het carpaletunnelsyndroom is het gevolg van de beknelling van een grote zenuw (de nervus medianus of middenzenuw) in de carpale tunnel. Dit is een soort van kanaal, gevormd door de handwortelbeentjes (de pols) achteraan en een dik ligament vooraan. De middenzenuw splitst zich ter hoogte van de hand op in verschillende vertakkingen. Ze zorgt voor de gevoeligheid in de vingers en stuurt ook bepaalde spieren aan. Normaal gezien moet de carpale tunnel de middenzenuw beschermen. Maar als de andere structuren die in het kanaal zitten, zoals de ligamenten en pezen, opzwellen of ontsteken, drukken die op de zenuw. En het is die druk die de aandoening veroorzaakt.
Bij vrouwen komt het carpaletunnelsyndroom drie keer meer voor dan bij mannen. Logisch, want bij vrouwen is de diameter van de carpale tunnel gemiddeld kleiner. Gelukkig is de aandoening te behandelen, al dan niet operatief.
Tintelt uw hand vaak of is ze geregeld verdoofd of pijnlijk, vooral ter hoogte van uw duim, wijsvinger en middelvinger? Dan hebt u mogelijk last van het carpaletunnelsyndroom (CTS), net als 1 tot 5% van de bevolking. De klachten doen zich vaak 's nachts voor. Dikwijls zijn ze voelbaar in beide handen en soms stralen ze uit naar de armen.
Het carpaletunnelsyndroom is het gevolg van de beknelling van een grote zenuw (de nervus medianus of middenzenuw) in de carpale tunnel. Dit is een soort van kanaal, gevormd door de handwortelbeentjes (de pols) achteraan en een dik ligament vooraan. De middenzenuw splitst zich ter hoogte van de hand op in verschillende vertakkingen. Ze zorgt voor de gevoeligheid in de vingers en stuurt ook bepaalde spieren aan. Normaal gezien moet de carpale tunnel de middenzenuw beschermen. Maar als de andere structuren die in het kanaal zitten, zoals de ligamenten en pezen, opzwellen of ontsteken, drukken die op de zenuw. En het is die druk die de aandoening veroorzaakt.
Bij vrouwen komt het carpaletunnelsyndroom drie keer meer voor dan bij mannen. Logisch, want bij vrouwen is de diameter van de carpale tunnel gemiddeld kleiner. Gelukkig is de aandoening te behandelen, al dan niet operatief.
Het carpaletunnelsyndroom uit zich door geregelde tintelingen of een verdoofd of pijnlijk gevoel in de hand, vooral ter hoogte van de duim, wijsvinger en middelvinger.
In sommige gevallen kan de pijn zo hevig zijn, dat ze zelfs de slaap verstoort. Geleidelijk aan kunnen de vingers ook hun kracht verliezen, waardoor bepaalde handelingen lastig worden, bijvoorbeeld de sleutel omdraaien, de deur openen, een hemd dichtknopen, een fles ontkurken …
De middenzenuw loopt door een soort van kanaal, dat de carpale tunnel heet. Die zit tussen de handwortelbeentjes (achteraan) en het ligament (vooraan). De aandoening wordt veroorzaakt door een geknelde zenuw, die zich in de hand vertakt (geel). Dat zorgt voor tintelingen of pijn, voornamelijk in de eerste drie vingers (blauw gebied).
Voor patiënten met lichte tot matige klachten wordt in de eerste plaats gekozen voor niet-operatieve behandelingen. Vaak is het probleem daarmee van de baan.
Een brace
's Nachts een brace dragen, kan helpen. Constant een brace dragen, dus dag en nacht, levert echter geen noemenswaardig voordeel op. Wel moet u de brace vrij lang dragen om de symptomen te doen afnemen. Op die manier kan een brace een operatie uitstellen of zelfs overbodig maken, zeker bij patiënten met slechts milde klachten.
Medicatie
Is er na twee tot drie maanden geen verbetering merkbaar, dan kan een lokale inspuiting (infiltratie) met corticosteroïden de klachten een tijdlang verlichten (1 tot 3 maanden). In zeldzame gevallen kan door de infiltratie echter de zenuw worden geraakt of de pees scheuren. Sommige mensen verkiezen orale medicatie boven een infiltratie, maar die is minder doeltreffend en kan ook bijwerkingen hebben (zoals misselijkheid, angst, slapeloosheid of hoofdpijn). Ontstekingsremmers, vochtafdrijvende middelen en vitamine B6 (pyridoxine) geven volgens de beschikbare gegevens trouwens geen enkel nut bij de behandeling van het CTS.
Andere niet-operatieve behandelingen
Ook voor de doeltreffendheid van andere behandelingen bestaan er weinig tot geen bewijzen. Kinesitherapie (oefeningen om de handwortelbeentjes te bewegen) en yoga lijken de klachten te verminderen. Maar de werkzaamheid van ultrasone trillingen, massages, acupunctuur en elektrische stimulatie staat ter discussie.
Een operatie
Als de genoemde behandelingen niets uithalen en u met matige tot ernstige klachten blijft kampen, kan een operatie worden overwogen om de druk in de carpale tunnel voorgoed weg te nemen. Dat gebeurt door het dikke ligament dat het kanaal bedekt, via een klassieke operatie of een kijkoperatie door te snijden en zo de middenzenuw vrij te maken. Meestal vindt deze operatie plaats onder lokale of regionale verdoving en vergt ze slechts een korte ziekenhuisopname (dagkliniek).
Bij een klassieke operatie is het litteken groter, want de insnede in de pols is ongeveer vijf centimeter groot, zodat de te behandelen zone openligt. Op die manier zijn ook eventuele verborgen afwijkingen (zoals een cyste) gemakkelijk op te sporen en is het risico op kwetsuren beperkt. Bij een kijkoperatie of zogenaamde endoscopische operatie wordt via één of twee kleine insneden in de pols een fijne flexibele buis met een lampje en een minicamera (endoscoop) ingebracht. Zo kan de chirurg de te behandelen zone op het scherm zien en het ligament doorsnijden met een speciaal instrument. Dit mag enkel door een ervaren chirurg worden gedaan. Na deze ingreep kan de patiënt waarschijnlijk weer sneller aan het werk dan na een klassieke operatie.
Opgelet echter, een operatie is nooit zonder risico's en er kunnen altijd complicaties optreden: beschadiging van de zenuw, postoperatieve infecties, een bloeding of een pijnlijk litteken. Niettemin biedt een operatie kans op een blijvend en meestal volledig herstel. Meer dan 80% van de patiënten die een operatie ondergingen, is daar inderdaad tevreden over, ongeacht de soort van ingreep.
In de meeste gevallen is de oorzaak van het carpaletunnelsyndroom ongekend. Wel zou er een verband bestaan met bepaalde ziekten, zoals een verlaagde schildklierwerking, reumatoïde artritis, diabetes … Ook een cyste of een tumor kan net als een verstuikte of gebroken pols een zwelling veroorzaken die de druk op de middenzenuw opdrijft.
Daarnaast houden ook bepaalde activiteiten een risico in, zoals herhaaldelijke overstrekking of hyperflexie van de pols, rechtstreekse druk op de handpalm, mechanische trillingen in de bovenste ledematen … Daarom kan het carpaletunnelsyndroom bij bepaalde beroepen worden erkend als een beroepsziekte.
Doordat bepaalde activiteiten sneller dan andere aanleiding kunnen geven tot het carpaletunnelsyndroom, wordt de aandoening in bepaalde gevallen erkend als een beroepsziekte. Om daarvoor in aanmerking te komen, moet u op het werk voldoende lang aan een risico hebben blootgestaan: herhaaldelijke overstrekking of hyperflexie van de pols, rechtstreekse druk op de handpalm, mechanische trillingen in de bovenste ledematen … Bepaalde beroepen houden dus een verhoogd risico in: schoonmaakster, bouwvakker, carrosseriebouwer enz. Op een toetsenbord werken wordt dan weer niet als een risicofactor beschouwd.
Het is trouwens niet zo dat het carpaletunnelsyndroom bij mensen met een bepaald beroep automatisch wordt erkend als beroepsziekte. U moet hoe dan ook een aanvraag indienen bij het Fonds voor de Beroepsziekten, die geval per geval zal beoordelen. Hoe de procedure verloopt, leest u op de website van het Fonds voor de Beroepsziekten. In geval van een positieve evaluatie krijgt u een terugbetaling van uw medische kosten en een (meestal tijdelijke) uitkering voor arbeidsongeschiktheid.