Zaffranax positieve stemming: helpt het echt bij depressie, stress of vermoeidheid?

Wat is Zaffranax positieve stemming?

Welke ingrediënten zitten er in Zaffranax?

Zaffranax is geen geneesmiddel maar een voedingssupplement. Elke Zaffranax capsule bevat:

• 30 mg saffraanextract;
• 85 mg magnesium;
• 1,4 mg vitamine B6 (pyrydoxine);
• 100 µg vitamine B9/B11 (foliumzuur);
• 1,25 µg vitamine B12 (cyanocobalamine) ;
• 3 mg vitamine B5 (pantotheenzuur).

Waarvoor kan Zaffranax volgens de firma gebruikt worden? 

De firma Omega Pharma, die Zaffranax in België verdeelt, maakt reclame met de slogan “Maak van elke ça va een échte ça va”.  Volgens de firma antwoordt 75 % van de Belgen “ça va” als iemand je vraagt of je je goed voelt, ook al voelen ze zich niet “ça va”. Dat zou blijken uit een online onderzoek van iVOX in opdracht van Zaffranax.

Zaffranax zou ondersteuning bieden op 3 niveaus: 

• op emotioneel vlak (verdriet, emotionaliteit, rusteloosheid);
• op lichamelijk vlak (professionele vermoeidheid, gespannen spieren);
• op verstandelijk niveau (tijdelijke stress, verminderd concentratievermogen, verminderde productiviteit). 

Werkt Zaffranax positieve stemming echt?

Helpt Zaffranax positieve stemming als je je wat depressief voelt?  

Volgens de bijsluiter bevat Zaffranax het gepatenteerde saffraanextract Affron®, magnesium, vitamine B5, B6, B9/11 en B12. Voor geen enkele van die ingrediënten is het echter overtuigend bewezen dat ze helpen om je stemming te behouden of te verbeteren als je je (een beetje) depressief voelt.

Saffraan: werkt dit ingrediënt van Zaffranax positieve stemming?  

Volgens verdeler Omega Pharma bevat Zaffranax het saffraanextract Affron®, “waarvan de effectiviteit in het ondersteunen van het emotioneel evenwicht aangetoond werd in klinische testen.”

Maar bij gezonde volwassenen die zich af en toe wat depressief of angstig voelen − wat de doelgroep is van Zaffranax − is er onvoldoende bewijs dat het saffraanextract Affron® helpt om een positieve stemming te behouden. Dat is ook het standpunt van het Europese Voedselagentschap (EFSA), de Europese instelling die bepaalt welke claims gebruikt mogen worden voor voeding en voedingssupplementen. 

Bijgevolg mag het bedrijf in de Europese Unie niet beweren dat “Affron® bijdraagt bij tot het in stand houden van een gezonde stemming door de negatieve kenmerken van depressieve of angstige gevoelens te verminderen”. 

Toch vonden we op de Franstalige versie van de website www.zaffranax.be een dergelijke claim. We dienden er klacht tegen in bij het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV). Eind maart 2024 liet het FAVV ons weten akkoord te gaan met onze klacht. Het agentschap heeft de firma dan ook gevraagd om de claims hieromtrent aan te passen op de website en de bijsluiter.

Onvoldoende bewijs

Ook voor andere saffraanextracten dan Affron® is er geen overtuigend bewijs voor een gunstig effect bij depressieve klachten. Dat verklaart waarom saffraan momenteel niet gebruikt wordt als geneesmiddel bij patiënten met symptomen van depressie. 

De studies die suggereren dat het effect van saffraan vergelijkbaar zou zijn met dat van een antidepressivum, doorstaan de test van onafhankelijke wetenschappers niet. De studies hadden weinig deelnemers, waren van korte duur, vertoonden onderling grote verschillen, waardoor het moeilijk is om er conclusies uit te trekken. 

Bovendien werd de overgrote meerderheid van de studies uitgevoerd in Iran (94 % van de wereldproductie komt uit Iran) en meer dan de helft van de studies werden door eenzelfde onderzoeksgroep gedaan. Dat kan leiden tot vertekende resultaten. 

Meer onderzoek nodig

Om te kunnen spreken van “overtuigend bewijs” zijn extra studies van goede kwaliteit nodig die uitgevoerd worden door andere, onafhankelijke onderzoeksgroepen en met voldoende deelnemers met wisselende culturele en genetische achtergronden die gedurende lange termijn worden opgevolgd.

Wetgeving niet toereikend

Er is dus onvoldoende bewijs dat saffraanextracten bijdragen tot een emotioneel evenwicht en helpen om een positieve stemming te behouden. Maar de EFSA heeft nog niet beoordeeld of deze claims voldoende onderbouwd zijn. In afwachting daarvan mogen de claims toch gebruikt worden voor voedingssupplementen met saffraan. 

Bij controle moet de firma deze beweringen wel kunnen bewijzen. Omdat wij deze communicatie van Zaffranax misleidend vinden voor de consument, vroegen we aan het FAVV om zoen controle uit te voeren. 

Het FAVV onderzocht onze klacht en gaf de firma de opdracht om in de bijsluiter volgende claim aan te passen: "Zaffranax is een doeltreffende en goed verdragen oplossing die helpt om een positieve stemming te behouden tijdens emotionele periodes, tijdelijke stress en professionele vermoeidheid".

Geen geneesmiddel

We dienden ook klacht in bij het FAVV omdat de verdeler van Zaffranax het voedingsupplement voorstelt als een geneesmiddel (een antidepressivum), wat verboden is. Antidepressiva werken immers in op neurotransmitters die verantwoordelijk zijn voor de stemming. 

En toch beweert de firma dit ook over het gebruikte saffraanextract: het zou Lepticrosalides® bevatten, "werkzame stoffen die een gunstig effect hebben op de neurotransmitters die verantwoordelijk zijn voor de stemming, de motivatie en de energie." Het wekt de schijn dat dit een antidepressivum is, terwijl het eigenlijk een supplement is.

Eind maart 2024 liet het FAVV weten akkoord te gaan met onze klacht. Zij hebben de firma gevraagd om de claims hieromtrent aan te passen op de website en de bijsluiter. Ook de claims die beweren dat magnesium of B-vitamines het effect van stemmingsverbeterende producten zouden bevorderen, moeten verwijderd worden.

Helpen magnesium of vitamines als je neerslachtig bent? 

Magnesium, vitamine B6, vitamine B9/11 en vitamine B12 spelen een rol bij de normale werking van het zenuwstelsel. Dat betekent echter niet automatisch dat neerslachtigheid ook toegeschreven kan worden aan tekorten van deze stoffen. Er is geen overtuigend wetenschappelijk bewijs dat het toedienen van extra magnesium of extra B-vitamines kan bijdragen tot een positieve stemming. 

Helpt Zaffranax bij vermoeidheid, gespannen spieren, stress of concentratieverlies?

Concentratieverlies, vermoeidheid en gespannen spieren kunnen een heleboel oorzaken hebben, waaronder een tekort aan vitaminen en mineralen. Tekorten aan magnesium, vitamine B5, vitamine B6, vitamine B9/11 en vitamine B12 komen echter zelden voor bij wie gezond en gevarieerd eet. Het innemen van een extra hoeveelheid ervan zal dus niet noodzakelijk de klachten doen verdwijnen. 

De beweringen over het effect van deze vitaminen en mineralen zijn wettelijk toegelaten, maar dat betekent zeker niet dat Zaffranax ook écht zal helpen bij vermoeidheid, gespannen spieren, tijdelijke stress, concentratieverlies of dalende productiviteit.

Zijn voedingssupplementen voor een betere immuniteit nuttig?

Hoe gebruik je Zaffranax positieve stemming?

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

De aanbevolen hoeveelheid Zaffranax is 1 capsule per dag tijdens het ontbijt. De farmaproducent geeft aan dat de dosis indien nodig verhoogd kan worden tot 2 capsules per dag. Het is echter − voor zover wij weten − niet grondig onderzocht of een dubbele dosis ook leidt tot sterkere effecten, als die er al zouden zijn. 

Het is verstandig om niet meer dan 2 capsules per dag te nemen, vooral omdat je anders riskeert om te veel magnesium binnen te krijgen, wat kan leiden tot darmklachten. 

De duur van de behandeling

Op de website van Zaffranax lezen we dat we het voedingssupplement minstens 6 maanden moeten nemen voor de best mogelijke werking.

Wij vinden deze aanbeveling problematisch:

• Deze aanbeveling kan verkeerd geïnterpreteerd worden door de consument. Want je hoeft Zaffranax niet minstens 6 maanden te nemen vooraleer je kunt evalueren of het effect heeft. Voel je na enkele weken geen effect, stop dan met Zaffranax. Het middel blijven doornemen zonder effect is alleen voordelig voor het bedrijf.
• Het is niet overtuigend aangetoond dat de mogelijke effecten van saffraan op de gemoedstoestand meer dan 12 weken aanhouden en dat zo’n langdurige inname wel veilig is. 

Wij vinden dat iemand die zich gedurende meerdere weken neerslachtig voelt best een arts of psycholoog raadpleegt. Wij zouden een dergelijke waarschuwing graag op de bijsluiter en de website van Zaffranax vermeld zien.   

De mogelijke bijwerkingen

Omega Pharma, de verdeler van Zaffranax, zegt dat het een voedingssupplement is met “uitstekende tolerantie, veilig voor langetermijngebruik”. Dat klinkt op het eerste zicht aannemelijk, omdat de saffraandosis van 30 of 60 mg per dag in Zaffranax veel lager ligt dan de dagelijkse dosis die als veilig wordt beschouwd (1,5 g) en omdat er geen ernstige bijwerkingen van saffraan beschreven zijn in de literatuur, behalve overgevoeligheidsreacties. 

Maar we weten eigenlijk niet of Zaffranax veilig is voor langetermijngebruik:

• We konden geen klinische studies terugvinden bij personen met symptomen van depressie of angststoornissen van meer dan 12 weken. 
• Het aantal deelnemers aan die studies was veel te weinig om zeldzame bijwerkingen te kunnen opmerken. 
• Dat saffraan al eeuwenlang wordt gebruikt in voedsel en dat Zaffranax al heel wat jaren op de markt is, is geen garantie voor de veiligheid. Dat werd niet bestudeerd bij gebruik in het dagelijks leven.
• In ons land is er nog maar sinds begin januari 2024 een systeem in voege waarbij fabrikanten of verdelers de bijwerkingen van voeding en voedingssupplementen moeten melden en waarbij zorgverleners of consumenten ze kunnen melden. 

Daarom zouden wij de bewering dat Zaffranax veilig is voor langetermijngebruik graag zien verdwijnen van de website www.zaffranax.be. We dienden klacht in tegen deze claim bij het FAVV, en zij gaven ons gelijk. Het FAVV heeft de firma gevraagd om deze claims aan te passen op de website. 

Wanneer mag je Zaffranax positieve stemming niet gebruiken? 

Zaffranax mag niet gebruikt worden tijdens de zwangerschap en borstvoeding of door kinderen jonger dan 12 jaar, omdat het gebruik ervan niet of onvoldoende bestudeerd is. Bovendien vermeldt de bijsluiter dat één van de bestanddelen van de capsules, de kleurstof Allurarood AC, de activiteit of alertheid van kinderen nadelig kan beïnvloeden. 

Als je al een antidepressivum neemt, raadpleeg dan je arts of apotheker voor je Zaffranax begint te gebruiken. Personen met een overgevoeligheid of allergie voor saffraan gebruiken het voedingssupplement beter niet.

Wat zijn de voor- en nadelen van Zaffranax positieve stemming?

Onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing

Het belangrijkste nadeel van Zaffranax is het feit dat de doeltreffendheid onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd is. Dit geldt zowel voor de effecten op emotionele, lichamelijke als op de cognitieve klachten. Er zijn meer studies van betere kwaliteit nodig vooraleer we kunnen besluiten dan de werkzaamheid en veiligheid van saffraan op lange termijn overtuigend bewezen is. 

Nochtans krijgt de consument de indruk dat de doeltreffendheid wél bewezen is. Dit komt omdat verdeler Omega Pharma creatief omspringt met allerlei beweringen die (voorlopig) wettelijk toegelaten zijn. 

Wij vinden echter dat de verdeler zijn boekje te buiten gaat en het voedingssupplement voorstelt als een geneesmiddel dat op een gelijkaardige manier werkt als antidepressiva. Daarom dienden wij een klacht in bij het FAVV. Ook hierover kregen wij gelijk, en moet het bedrijf zijn claims aanpassen op de website en in de bijsluiter.

Wat is Zaffranax positieve stemming dan wel?

Zaffranax is een voedingssupplement en is dus eigenlijk bedoeld als aanvulling op de dagelijkse voeding. Een voedingssupplement kan helpen om bepaalde voedingsstoffen op peil te houden of eventuele tekorten aan te vullen. Maar dat kan ook door gezond en gevarieerd te eten. Daarom staat op elk voedingssupplement vermeld dat het geen gevarieerde en evenwichtige voeding kan vervangen, noch een gezonde levensstijl. 

Bovendien zijn de emotionele, lichamelijke en cognitieve klachten waarvoor Zaffranax ondersteuning wil bieden vaak niet het gevolg van tekorten aan bepaalde voedingsstoffen.

Er zijn ook andere, goedkopere oplossingen bij depressieve klachten. Er over praten met familie, vrienden of je huisarts is een belangrijke eerste stap. Ook ontspannende activiteiten, buitenlucht en sociaal contact kunnen helpen. Ook een regelmatig eet- en slaappatroon, het vermijden van alcohol en drugs en voldoende lichaamsbeweging kunnen nuttig zijn.

Bij lichte tot matige depressie is doorgaans geen medicatie nodig. Als de neerslachtigheid blijft duren of ernstig is, worden meestal wel antidepressiva voorgeschreven, maar bij voorkeur in combinatie met psychotherapie. 

Goede tolerantie bij kortstondig gebruik

Het belangrijkste voordeel van Zaffranax in vergelijking met antidepressiva of met andere kruidenmiddelen tegen depressieve gevoelens, zoals Sint-Janskruid, is het feit dat er niet of nauwelijks bijwerkingen beschreven zijn wanneer je het gebruikt in de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Er zijn ook weinig interacties met geneesmiddelen. 
Jammer genoeg is die veiligheid ook een belangrijke tekortkoming: we weten eigenlijk niet of het gebruik van Zaffranax wel veilig is op lange termijn.  

Hoeveel kost Zaffranax?

Zaffranax positieve stemming is zonder voorschrift verkrijgbaar in verpakkingen van 45, 90 of 120 capsules. Die kosten respectievelijk € 39,99, € 65,99 en € 84,99, maar een aantal (online) apotheken bieden een korting. Als je Zafffranax wil kopen, vergelijk dus eerst de prijzen bij de verschillende verkooppunten. 

Conclusie: helpt Zaffranax echt als je je depressief voelt?

Het is normaal dat je je af en toe niet “ça va” voelt. Vaak gaat dat vanzelf weer over. Daar heb je geen Zaffranax of andere voedingssupplementen met saffraan zoals D-Priton, Saffrasor of Nutrisan Safframed voor nodig. 

De positieve effecten van Zaffranax of andere saffraanextracten bij depressieve klachten zijn trouwens niet overtuigend bewezen, en ook de veiligheid op lange termijn is onvoldoende bestudeerd. 

Desondanks mag de firma beweren dat saffraan bijdraagt tot het emotioneel evenwicht en helpt om een positieve stemming te behouden. Wij vinden dit misleidend voor de consument en dienden daarom een aantal klachten in.

FAVV reageert op onze klacht over Zaffranax

Eind maart 2024 heeft het FAVV gevolg gegeven aan onze klacht over Zaffranax. Zij liet ons weten "dat er een waarschuwing was gegeven aan de fabrikant", zijnde Omega Pharma. "Het bedrijf zal de nodige correcties moeten doorvoeren. Vanaf 21 mei zal er een nieuwe controle plaatsvinden."

Het gedetailleerd besluit beoordeelde volgende claims als niet-conform:

• Claim op de Franstalige website dat Affron® bijdraagt tot het in stand houden van het emotioneel evenwicht 
• Claims op de website en bijsluiter waarbij Zaffranax wordt voorgesteld als een geneesmiddel dat inwerkt op neurotransmitters die verantwoordelijk zijn voor de stemming. Ook de claims die beweren dat magnesium of B-vitamines het effect van stemmingsverbeterende producten zouden bevorderen, moeten door de firma aangepast worden. 
• Claims op de website die beweren dat Zaffranax veilig is voor langetermijngebruik. 
• De claim in de bijsluiter dat Zaffranax een doeltreffende en goed verdragen oplossing is die helpt om een positieve stemming te behouden tijdens emotionele periodes, tijdelijk stress en professionele vermoeidheid. 

Wij zijn tevreden met de beslissing van het FAVV en zullen nauwgezet opvolgen of de firma de gevraagde aanpassingen tijdig uitvoert.

Versterken voedingssupplementen echt je immuunsysteem in de winter ?