Drankjes voor de boekentas
Wat geef je je kinderen mee in de boekentas om ze een hele schooldag lang goed te hydrateren? Om te weten welke dranken je, naast water, met een gerust hart kunt voorschotelen, kijk je naar de Nutri-Score.
Onze kleine spruiten drinken te weinig: 98 % van de zes- tot negenjarigen en 95 % van de tien- tot dertienjarigen drinken minder dan de aanbevolen anderhalve liter water per dag. Naast een te lage algemene inname drinken ze bovendien te veel frisdrank. Van de zes- tot negenjarigen drinkt 14 % dagelijks zulke dranken, die over het algemeen veel te veel suiker bevatten. In de categorie van tien tot dertien jaar loopt dit op tot bijna 20 %.
Hoewel een sapje af en toe gerust kan, is het belangrijk dat je kinderen de smaak van zuiver water en melk gewoon worden. Zijn ze jonger dan twaalf, dan moeten ze in de eerste plaats kraantjeswater leren waarderen. Pas wanneer ze die smaak helemaal gewoon zijn, mag er worden afgewisseld. Stel dus niet altijd alternatieven voor, zelfs geen huisgemaakt gearomatiseerd water.
Welke dranken kun je, naast water, met een gerust hart voorschotelen aan je kinderen? Om die vraag te beantwoorden, kun je naar de Nutri-Score kijken.
Voedingswaarden interpreteren, geen kinderspel
Het is helaas niet altijd eenvoudig om alle elementen van de voedingswaarde op een verpakking correct te interpreteren. Laat staan om die van alle drankjes op de markt met elkaar te vergelijken.
Door aan deze dranken een Nutri-Score toe te kennen, zie je in één oogopslag welke producten gezond zijn en welke veel minder. Dat is een beoordeling van de voedingswaarde van A tot E, die onder meer rekening houdt met het aantal calorieën, de hoeveelheid zout, vezels, verzadigde vetten en suikers. De berekening voor niet-zuiveldranken gebeurt wel ietsje anders (zie verder).
De letter A op groene achtergrond geeft aan welke producten het best scoorden qua algemene voedingswaarde. Dat een product een E krijgt, betekent niet dat je het nooit mag drinken, wél dat je maat moet houden. Maar hoewel sommige drankjes een Nutri-Score B halen, gaat er niets boven plat of bruisend water, dat als enige niet-zuiveldrank een A haalt. We kunnen het niet genoeg zeggen: een drinkfles met water is het best.
Drankjes zijn er in alle vormen, smaken en maten. Dat het ene al wat (on)gezonder is dan het andere, zal je wellicht niet verbazen. Maar welke soorten zijn er allemaal op de markt? Welke zijn aan te raden, en welke laat je voortaan beter in het winkelrek liggen? Een overzicht.
Gearomatiseerd water kan een alternatief zijn, op voorwaarde dat je toch eens de ingrediëntenlijst bekijkt. Sommige bevatten inderdaad niets anders dan water en smaakstoffen, andere bevatten ook toegevoegde suikers, fruitsap en/of zoetstoffen. Alleen puur water en vetarme plantaardige of melkdranken halen een Nutri-Score A.
Frisdrank scoort meestal Nutri-Score D of E. Icetea haalt vrijwel altijd een D, en klassieke cola zit met een E écht in het rood. De meeste frisdranken met fruit (minstens 10 % vruchten), zoals Capri-Sun, zijn niet gezonder en halen ook slechts een Nutri-Score van D of E.
Vruchtensappen met 100 % fruit mogen, maar worden het best in beperkte hoeveelheden geconsumeerd: maximaal één glas per dag (125-150 ml). Vruchtensappen halen trouwens meestal een C. Eén glas vruchtensap bevat immers ongeveer 10 gram vrije suikers. Vruchtensappen met 100 % fruit mogen geen toegevoegde suikers bevatten, in tegenstelling tot nectars (minstens 50 % fruit), waar wel suikers of zoetstof mag worden toegevoegd.
Vruchtensap drinken is bovendien niet hetzelfde als fruit eten. Er gaan bijvoorbeeld twee à drie sinaasappels in een glas sap. Dat glas is dan ook rijk aan (soms toegevoegde) suiker, terwijl bij het persen heel wat vitaminen en vezels verloren gaan.
Smoothies scoren vaak niet beter dan Nutri-Score D. Ze bevatten heel wat calorieën en suikers. Ze bevatten soms meer vezels dan vruchtensap, maar minder vitamines en mineralen. Huisgemaakte smoothies kunnen wel meer vezels bevatten dan de voorverpakte varianten. Smoothies vervangen echt fruit net zomin als vruchtensappen: ze leveren niet dezelfde hoeveelheid vezels, vitamines en mineralen aan, en je zult je er minder snel voldaan mee voelen.
Bepaalde vet- en suikerarme melkdranken halen een Nutri-Score A. Er zijn er echter een heel aantal die een B halen, en de meer gesuikerde zelfs een C. De meeste gearomatiseerde melkdranken en drinkyoghurts bevatten toegevoegde suikers of zoetstoffen.
Bepaalde vet- en suikerarme plantaardige dranken halen een Nutri-Score A: de sojadrankjes. Andere dranken op basis van noten of rijst, of gearomatiseerde versies, hebben een B.
De Nutri-Score is een Frans systeem. Het werd ontwikkeld door wetenschappers en werd in België uitgerold in augustus 2018.
Alle dranken die een groene A krijgen, zijn producten die de beste algemene beoordeling verdienen qua voedingswaarde. Daar mag je zonder probleem de boekentas van je kind mee vullen, terwijl dranken met een rode E soorten zijn die je maar beter sporadisch en met mate serveert.
Dat er weinig A’s op de verpakkingen staan, komt doordat de Nutri-Score van dranken (met uitzondering van plantaardige en melkdranken) anders wordt berekend dan die van andere levensmiddelen. De criteria voor minpunten (energie en suiker) en pluspunten (hoeveelheid fruit, groenten en noten) zijn anders. De criteria voor energie en suiker zijn strenger, terwijl het fruitpercentage tot tien punten kan opleveren in plaats van vijf voor vast voedsel of melk- of plantaardige dranken.
De Nutri-Score A blijft voorbehouden voor plat of bruisend water. De scores B, C, D en E zijn ook anders, dranken zullen sneller een C, D of E krijgen.
De gewone Nutri-Score geldt wel voor plantaardige en melkdranken, waarvan de vet- en suikerarme versies een A halen.
Opgepast met zoetstoffen
Tot twaalf jaar zijn dranken met zoetstoffen af te raden. Zoetstoffen hebben een intense suikersmaak en zorgen ervoor dat kinderen die smaak gewoon blijven. Zoetstoffen worden echter niet vaak duidelijk vermeld, in tegenstelling tot claims zoals "zonder suiker" en "zonder toegevoegde suiker" op de voorkant van de verpakking.
Met zulke valse suikers kunnen producenten de hoeveelheid suiker en calorieën beperken. De Nutri-Score houdt hier voorlopig geen rekening mee. Wij zouden dan ook graag zien dat de toevoeging ervan duidelijk aangegeven wordt op de voorkant van de verpakking. In afwachting hiervan, kun je altijd de ingrediëntenlijst raadplegen op de achterkant van de verpakking.