Kost een bezoek aan de tandarts je binnenkort meer geld?

Waarom sluiten ziekenfondsen overeenkomsten met tandartsen?

Om de twee jaar komen vertegenwoordigers van ziekenfondsen en tandartsen bij elkaar om de tarieven voor tandzorg vast te stellen. Hun doel is om een overeenkomst te bereiken die door de meerderheid van de tandartsen als acceptabel wordt beschouwd.

Tandartsen die de overeenkomst aanvaarden en de vastgestelde tarieven respecteren, zijn geconventioneerde tandartsen, terwijl degenen die weigeren niet-geconventioneerde tandartsen zijn. De eersten zijn gebonden aan de vastgestelde tarieven, terwijl de laatsten vrij zijn om hun eigen tarieven te bepalen.

Daarnaast bestaat er nog een tussencategorie, die men gedeeltelijk geconventioneerde tandartsen noemt. Hun tarieven kunnen soms overeenkomen met de tarieven in de overeenkomst, afhankelijk van factoren zoals de datum, het tijdstip, of de locatie van de behandeling.

Dekt de overeenkomst alle tandheelkundige ingrepen?

Nee, de overeenkomst geldt alleen voor een reeks behandelingen die tandartsen uitvoeren en die je ziekteverzekering terugbetaalt. De betreffende behandelingen zijn opgenomen in een lange lijst van nummers, de zogenaamde nomenclatuur, elk met een eigen omschrijving, officieel tarief en remgeld. Soms worden hier nog specifieke voorwaarden aan verbonden (bijvoorbeeld de leeftijd van de patiënt).

Waarom is deze overeenkomst belangrijk voor consumenten?

Dankzij deze overeenkomst genieten consumenten (bij geconventioneerde tandartsen) van een (vooraf vastgestelde) prijsgarantie voor terugbetaalde prestaties.

Tandartsen (al dan niet geconventioneerd) die werken met de derdebetalersregeling moeten ook de officiële tarieven respecteren die zijn vastgelegd in de overeenkomst. Ze beschermt daarom ook patiënten die bij niet-geconventioneerde tandartsen gaan en met de derdebetalersregeling werken. Derdebetalersregeling betekent dat patiënten alleen hun deel (het remgeld en eventueel bijkomende kosten) aan de zorgverlener betalen, zonder dat ze het volledige bedrag moeten voorschieten en terugbetaling ervan moeten vragen aan hun ziekenfonds. Het ziekenfonds regelt deze rekening zelf rechtstreeks met de zorgverlener.

Terug naar boven

Waarom daalt het aantal geconventioneerde tandartsen verder?

Zodra de overeenkomst is onderhandeld tussen de vertegenwoordigers van de ziekenfondsen en de tandartsen, wordt deze voorgelegd aan alle tandartsen in het land, die vervolgens de mogelijkheid hebben om al dan niet toe te treden. Opdat zo’n akkoord in werking zou treden moeten voldoende tandartsen het aanvaarden. 

Als te veel tandartsen de overeenkomst weigeren en zich aansluiten bij de niet-geconventioneerde tandartsen, bepaalt de wet dat er geen akkoord is. Dat is wat er in maart 2024 is gebeurd. Als gevolg daarvan zijn alle tandartsen vrij om hun tarieven te bepalen. Ook het verbod om supplementen aan te rekenen voor alle tandartsen die werken met het derdebetalerssysteem – ook als ze niet-geconventioneerd zijn – vervalt.

Om deze situatie te verhelpen heeft het kernkabinet (de beperkte ministerraad) besloten om de conventiegraad voor tandartsen te verlagen van 60 naar 55%. Aangezien 56,97% van de tandartsen had ingestemd met de overeenkomst, betekent deze nieuwe drempel dat het akkoord in werking kan treden. 

"Met deze nieuwe grens zouden nu voldoende tandartsen in ons land geconventioneerd zijn om de overeenkomst die in december werd gesloten tussen de ziekenfondsen en de beroepsverenigingen van tandartsen uit te voeren. Zo wordt de tariefzekerheid voor patiënten bij tandarts behouden", verklaarde minister van Volksgezondheid Franck Vandenbroucke in een persbericht.

Terug naar boven

Wat zijn de gevolgen voor de consument?

Het ontbreken van een overeenkomst rond tandzorg is slecht nieuws voor de consument. Die loopt het risico meer te moeten betalen. Zeker voor financieel kwetsbare groepen valt dit nog eens extra te betreuren. 

De ministerraad keurde onlangs wel enkele maatregelen goed om patiënten die genieten van een verhoogde tegemoetkoming beter te beschermen tegen supplementen, maar die zouden slechts ingaan vanaf 2025.

Hoewel er een nieuwe overeenkomst van kracht is, is het aantal geconventioneerde tandartsen nog verder teruggelopen. Dat betekent dat een groter aantal tandartsen dus extra kosten in rekening kan brengen voor verstrekte tandzorg. Gezien de lange wachttijden bij tandartspraktijken is het onwaarschijnlijk dat een patiënt wiens tandarts niet langer geconventioneerd is, snel terecht zal kunnen bij een nieuwe geconventioneerde tandarts.

In verschillende regio's van het land is het de afgelopen jaren moeilijk geworden om een geconventioneerde tandarts te vinden. Dit zijn de cijfers van het RIZIV(voor de vorige overeenkomst):

• In Wallonië zijn de arrondissementen met het laagste aantal geconventioneerde tandartsen Waals-Brabant, Bergen, Bastenaken en Neufchâteau. In deze regio’s had meer dan 40% de overeenkomst 2022-2023 niet ondertekend.
• In Vlaanderen is de situatie slechter dan in Wallonië. Vooral in de provincie Antwerpen (als geheel) en de arrondissementen Roeselare en Sint-Niklaas is de situatie problematisch. In die regio's was de weigeringsgraad zo hoog (meer dan 50%) dat de overeenkomst niet in werking is getreden.

Hoe weet ik of mijn tandarts zijn tarieven gaat verhogen?

Tandartsen zijn sinds kort verplicht om hun patiënten op voorhand te informeren over hun tarieven en supplementen die ze aanrekenen voor courante prestaties:

• via hun website;
• in hun wachtkamer.

Het RIZIV heeft hiervoor een affiche ontwikkeld.

Wij vinden de invoering van deze verplichting een goede zaak. We betreuren echter dat de lijst met prestaties waarvoor tandartsen hun tarieven moeten bekendmaken wel erg mager is (deze affiche is het resultaat van onderhandelingen met de vertegenwoordigers van de tandartsen).

Aangezien deze verplichting pas geldt sinds 1 maart 2024, is het bovendien zeer waarschijnlijk dat tandartsen deze verplichting nog niet naleven. In ieder geval bestaat er een zekere weerstand bij veel zorgverleners om transparant te communiceren over hun tarieven.

Ons advies? Vraag jouw tandarts vooraf naar de tarieven die hij in rekening brengt. Als consument heb je het recht om vragen te stellen en geïnformeerd te worden voordat je een behandeling ondergaat.

Raadpleeg de tarieven en terugbetalingen van medische en paramedische prestaties

Terug naar boven

Geen overeenkomst, dus geen tariefzekerheid voor de komende jaren?

De invoering van het nieuwe akkoord is goed nieuws, omdat het hierdoor mogelijk wordt om de tariefzekerheid voor (een deel van de) patiënten te garanderen.

Er moet echter op worden gewezen dat het aantal niet-geconventioneerde tandartsen blijft stijgen. Op lange termijn is er veel meer nodig. De toetreding van tandartsen tot deze akkoorden is al vele jaren een pijnpunt, en daar is de patiënt de dupe van.

Terug naar boven