Basisbehoeften onder vuur door gezondheidsuitgaven
De bevindingen van het rapport van de WHO
Hoog aandeel Belgische huishoudens die basisbehoeften niet kunnen betalen vanwege gezondheidszorguitgaven
Uit een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie dat tot stand kwam in samenwerking met het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE), blijkt dat in 2020 – het meest recente jaar waarvoor er gegevens beschikbaar zijn - één op de twintig Belgische huishoudens (zo’n 260 000 gezinnen) zich geen basisvoorzieningen kon veroorloven doordat bepaalde gezondheidsuitgaven te zwaar doorwogen. Het gaat dan om het niet kunnen betalen van voedsel, verwarming of huisvesting. Dit aantal stijgt tot 8 procent als het gezinshoofd werkloos was, en tot 12 procent bij gezinnen die op basis van inkomen behoren tot de 20% armsten.
Vergelijking met andere West-Europese landen
Met deze cijfers staat België onderaan in de lijst van de veertien West-Europese landen die in het onderzoek werden bekeken. Enkel Italië, Portugal en Griekenland presteerden slechter. In onze buurlanden bleef het aandeel gezinnen die basisvoorzieningen moesten laten door gezondheidsuitgaven lager dan 2,5 %, een aanzienlijk verschil.
Vooral de kosten van medische hulpmiddelen zoals brillen, kunstgebitten, prothesen en gehoorapparaten blijken in ons land een grote impact te hebben in vergelijking met andere landen. De zwakste huishoudens voelen ook de sterke impact van de kosten van medicatie, diagnostische testen en ambulante zorg.
Oorzaken en gevolgen
- Eigen betalingen (remgelden en supplementen) zijn van toepassing op nagenoeg alle gezondheidsdiensten en zijn complex in vergelijking met andere landen. Zo is het bijvoorbeeld in andere EU-landen hoogst ongebruikelijk dat je als patiënt eerst de totaalprijs betaalt en vervolgens een gedeeltelijke vergoeding terugkrijgt via een verzekeraar. Zo’n systeem weegt op gezinnen met een laag inkomen.
- Kosten voor tandheelkundige zorg, medische hulpmiddelen en vrij verkrijgbare geneesmiddelen worden onvoldoende gedekt door de sociale zekerheid.
Deze situatie vergroot enkel maar de gezondheidskloof die we reeds enkele jaren zien groeien in ons land. In België is de kloof tussen de rijkste en armste gezinnen aanzienlijk groter dan in andere EU-landen. Wij blijven er echter voor ijveren dat iedereen toegang heeft tot een betaalbare gezondheidszorg.
Oplossingen
Maatregelen die de overheid kan nemen om de situatie te verbeteren
Het rapport stelt ook een reeks beleidsmaatregelen voor die kunnen bijdragen aan het vereenvoudigen en verbeteren van de toegang tot gezondheidszorg voor lage-inkomensgezinnen en de impact van gezondheidsuitgaven te verminderen, zoals
- Het afschaffen van voorschieten en terugbetaling achteraf voor alle gezondheidsdiensten in het verzekerd pakket, wat dus neerkomt op een verplichting van het derdebetalersprincipe voor alle ambulante zorg.
- Het opnemen van alle gezondheidsdiensten (ook bv. voorgeschreven maar niet vergoedbare geneesmiddelen en langdurige psychiatrische zorg) in het plafond van de maximumfactuur. Het verder verlagen van het remgeldplafond voor lage-inkomensgezinnen.
- Het automatisch toekennen van de verhoogde tegemoetkoming (verminderde remgelden) aan alle rechthebbenden om zo administratieve drempels te verlagen.
- Het vrijstellen van lage-inkomensgezinnen van remgelden.
- Het versterken van de prijsregulering van medische hulpmiddelen buiten het verzekerde pakket.
- Het aanmoedigen van conventionering en het indijken van supplementen.
Wat huishoudens kunnen doen om hun gezondheidszorgkosten te verminderen
Wil je je basisbehoeften niet in het gedrang brengen, dan overweeg je misschien de optie om je zorg uit te stellen. Maar wie op korte termijn zorg uitstelt, riskeert zijn gezondheidsproblemen (en de bijhorende kosten) op lange termijn enkel te verergeren... Gelukkig heb je ook andere opties om te besparen op je gezondheidsfactuur.