Hoe herken je een CO-vergiftiging?

Hoe ontstaat CO-vergiftiging?

Wat zijn de gevolgen van koolstofmonoxide in het bloed?

Een koolstofmonoxidevergiftiging kan zeer gevaarlijk zijn en kan je gewoon thuis overkomen. “CO-vergiftiging ontstaat als je te veel van dit gas inademt. Het bindt zich vervolgens met hemoglobine en produceert carboxyhemoglobine (HbCO), wat verhindert dat zuurstof efficiënt naar de vitale organen wordt getransporteerd”, legt onze gezondheidsexperte Carine Deschamps uit. De ingeademde CO wordt vervolgens, net als zuurstof, via het bloed naar de longen getransporteerd. Normaal bevat bloed altijd wat CO dat wordt geproduceerd door de afbraak van hemoglobine en andere hemoproteïnen.

“Maar het percentage HbCO in het bloed is geen goede indicator voor de ernst van de intoxicatie. CO bindt zich niet alleen aan hemoglobine, het dringt ook rechtstreeks de cellen binnen. Bij langdurige blootstelling aan lage concentraties CO kan het HbCO-gehalte relatief laag blijven terwijl de koolstofmonoxide zich ophoopt in de weefsels. Het is de concentratie van CO in de weefsels die zal leiden tot celschade of het afsterven van de cellen," voegt ze eraan toe.

Wat zijn de symptomen van CO-vergiftiging?

De snelheid waarmee de symptomen verschijnen en hun intensiteit zijn afhankelijk van verschillende factoren:

• De CO-concentratie. Hoe groter de concentratie, hoe sneller en ernstiger de gezondheidseffecten.
• De duur van de blootstelling aan CO. Langdurige blootstelling, zelfs aan matige CO-niveaus, kan leiden tot progressieve intoxicatie.
• Individuele factoren. Bepaalde categorieën mensen zijn bijzonder vatbaar voor vergiftiging, waaronder kinderen, ouderen, rokers, zwangere vrouwen of mensen met hart- of ademhalingsproblemen.
• Het activiteitsniveau van het slachtoffer. Bij een intense fysieke inspanning, versnelt je ademhaling en is de inademing van CO groter.

De symptomen van koolstofmonoxidevergiftiging kunnen heel divers zijn en worden vaak verward met die van andere ziektes. Als je niet aan de mogelijkheid van CO-vergiftiging denkt, kun je de diagnose makkelijk missen. Het zijn vooral de situaties waarin je wordt blootgesteld aan CO die het vermoeden van een vergiftiging doen ontstaan. Mogelijke symptomen, gradueel:

• Eerste symptomen: hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid, duizeligheid, verwardheid en kortademigheid. Deze symptomen zijn vaak mild en kunnen genegeerd worden of toegeschreven worden aan een andere oorzaak, zoals voedselvergiftiging of een beginnende griep.
• Matige symptomen: braken, pijn op de borst, wazig zien, verlies van coördinatie, toenemende verwardheid en hartkloppingen. In dit stadium kan langdurige blootstelling leiden tot bewustzijnsverlies.
• Ernstige symptomen: hartritmestoornissen, tekenen van een hartaanval of longœdeem. Ze kunnen voorkomen bij mensen met long- of hartaandoeningen, maar evengoed bij jonge, gezonde personen.

Als er sprake is van ernstige klachten en er niet op tijd hulp komt, kan het slachtoffer het bewustzijn verliezen, flauwvallen, stuiptrekkingen krijgen, in coma raken, stoppen met ademen, blijvende hersenschade oplopen en, in de meest erge gevallen, overlijden.

Er zijn ook specifieke gevolgen voor zwangere vrouwen. De fœtus is bijzonder kwetsbaar voor CO, wat kan leiden tot complicaties zoals ontwikkelingsachterstand, aangeboren misvormingen of zelfs fœtale sterfte in de baarmoeder.

Wat zijn de gevolgen van koolstofmonoxide voor je gezondheid op de korte en lange termijn?

Kortetermijneffecten van CO-vergiftiging

Bij blootstelling aan koolstofmonoxide kan men last krijgen van hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid en bewustzijnsverlies.

Als de blootstelling snel wordt gestopt en de persoon de juiste behandeling krijgt, kunnen de meeste kortetermijnsymptomen verdwijnen zonder verdere gevolgen.

Langetermijneffecten van CO-vergiftiging

Als je langdurig wordt blootgesteld aan koolstofmonoxide of het regelmatig inademt, kan dit aanleiding geven tot blijvende neurologische problemen. Je kunt last krijgen van geheugenstoornissen, concentratieproblemen en zelfs je persoonlijkheid kan veranderen.

De gevolgen kunnen zich ook manifesteren op het niveau van het hart met problemen als hartfalen en hartritmestoornissen. Deze kunnen nog lang aanhouden na de blootstelling.

In het geval van een chronische vergiftiging, die moeilijk te diagnosticeren is, ervaren mensen hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, braken en een aanhoudende vermoeidheid.

De effecten van CO-vergiftiging bij kinderen

Kinderen die het slachtoffer worden van een CO-vergiftiging, kunnen cognitieve ontwikkelingsachterstanden, leerstoornissen en gedragsproblemen ontwikkelen en dit zelfs na een ogenschijnlijk lichte vergiftiging.

Wat is het grootste gezondheidsrisico van koolstofmonoxidevergiftiging?

Het grootste gevaar van CO-vergiftiging is verstikking. Het treedt op wanneer het lichaam gedurende langere tijd geen zuurstof krijgt. Zonder zuurstof beginnen cellen af te sterven, wat onherstelbare schade veroorzaakt aan vitale organen, met name de hersenen en het hart met als gevolg neurologische en cardiale nawerkingen, die hierboven beschreven staan.

Hou er rekening mee dat wanneer de blootstelling aan CO wordt onderbroken, het lichaam het via de longen en de uitgeademde lucht zal elimineren. De toediening van zuurstof via een masker kan dit proces dan ook versnellen. Hou er rekening mee dat bij zwangere vrouwen de fœtus vijf keer langzamer herstelt dan de moeder, omdat er geen directe pulmonale uitwisseling plaatsvindt tussen het bloed van de fœtus en de omgevingslucht.

Wat te doen bij CO-vergiftiging?

De juiste reflexen in geval van CO-vergiftiging
Vermoed je koolstofmonoxidevergiftiging? Dan moet je snel handelen om het risico voor je eigen gezondheid en die van andere huisgenoten te minimaliseren. Het beste wat je kunt doen is:

• onmiddellijk ventileren;
• iedereen die aanwezig is evacueren;
• contact opnemen met de hulpdiensten;
• de apparaten die verantwoordelijk zijn voor de vergiftiging uitschakelen.

Je vindt al onze adviezen terug in ons dossier hoe je CO in je huis decteert en voorkomt.

WAT TE DOEN BIJ CO-VERGIFTIGING?

Hoe koolstofmonoxidevergiftiging behandelen?

De behandeling van een persoon met CO-vergiftiging is verschillend naargelang de ernst van de vergiftiging en de concentratie van koolstofmonoxide in het bloed:

• Zuurstoftherapie. De basisbehandeling voor CO-vergiftiging is de toediening van pure zuurstof via een masker of tube. Zoals hierboven uitgelegd, zal zuurstof de eliminatie van CO uit het bloed versnellen door de beschikbare zuurstofconcentratie te verhogen. Idealiter moet zuurstof zo snel mogelijk worden toegediend, d.w.z. binnen de 6 uur. De behandeling moet minstens zes uur duren, maar bij voorkeur 12 uur. Als de symptomen aanhouden, kan een behandeling met hyperbare zuurstof worden overwogen.
• Hyperbare zuurstoftherapie. In ernstige gevallen kunnen patiënten in een hyperbare kamer worden geplaatst, waar ze onder druk zuivere zuurstof inademen. Deze methode maakt het mogelijk om het carboxyhemoglobinegehalte in het bloed sneller te verlagen en weefselschade te beperken. Hyperbare zuurstofbehandeling is enkel mogelijk in ziekenhuizen die zijn uitgerust met een hyperbare kamer of drukkamer. Hyperbare zuurstoftherapie kan bijwerkingen veroorzaken zoals pijn in de oren en sinussen en, in zeldzame gevallen, claustrofobie, braken of zelfs een korte epileptische aanval. Deze therapie is niet voor alle patiënten mogelijk.
• Symptomatische behandeling. Specifieke symptomen zoals hartproblemen of stuiptrekkingen worden behandeld volgens de behoeften van de patiënt. Intensieve zorg kan nodig zijn in geval van ernstige complicaties.

Personen die een ernstige vergiftiging opliepen, moeten nauwlettend worden gecontroleerd op de ontwikkeling van mogelijke latere complicaties zoals neurologische aandoeningen of hartproblemen. Aanvullend onderzoek kan nodig zijn om de nawerkingen te evalueren.

Wat zijn de belangrijke dingen om te onthouden over CO-vergiftiging?

Koolstofmonoxidevergiftiging is een ernstige bedreiging die vaak wordt onderschat. Het kan voorkomen in elk huis waar verbrandingstoestellen in gebruik zijn. Preventie is essentieel en berust op regelmatig onderhoud van de apparaten, goede ventilatie en de installatie van CO-detectors.

Bij een vermoeden van vergiftiging, is het cruciaal om snel te handelen door het pand te ventileren, de aanwezigen te evacueren en contact op te nemen met de hulpdiensten. Een medische behandeling moet zo snel mogelijk worden opgestart om het risico op ernstige complicaties of overlijden tot een minimum te beperken.

Ten slotte is het belangrijk om familieleden en je omgeving in te lichten over de gevaren van CO en wat je preventief kunt doen om het aantal vergiftigingen te beperken en levens te redden.

Waakzaamheid en preventie zijn essentieel bij het vermijden van koolstofmonoxidegevaren. Door je bewust te zijn van mogelijke CO-bronnen en de symptomen van vergiftiging snel te detecteren, kun je tijdig en doeltreffend actie ondernemen om je eigen gezondheid en die van je dierbaren te beschermen. Bewustwording van dit onzichtbare maar reële gevaar is essentieel om ieders veiligheid te garanderen.

HOE HERKEN JE KOOLSTOFMONOXIDE IN HUIS?