Schadelijke stoffen in cosmeticaproducten
Via cosmeticaproducten (deodorant, shampoo, douchegel, zonnebrandcrème enz.) komt onze huid dagelijks in contact met tientallen chemische ingrediënten. Maar zijn die ingrediënten schadelijk voor de huid? Wij maakten de balans op aan de hand van de laatste wetenschappelijke inzichten.
Sommigen van ons zijn er verzot op en maken er gretig gebruik van, anderen springen er eerder spaarzaam mee om. Ook als je je tevreden stelt met het absolute minimum, meer bepaald het trio "deodorant - tandpasta - douchegel", maken cosmeticaproducten toch deel uit van ons dagelijks leven. En we moeten toegeven dat we ons niet altijd afvragen wat ze precies bevatten. De lijst met ingrediënten staat wel op het product of op de verpakking, maar ze is vaak ellenlang (parabenen, octocryleen, triclosan, titaniumdioxide enz.) en voor gewone stervelingen niet te ontcijferen (steek je hand op als je weet wat pentaerythrityl tetra-di-t-butylhydroxyhydrocinnamaat is). Gelukkig zijn de meeste ingrediënten veilig.
Hoeveel stoffen brengen we dagelijks gemiddeld aan op onze huid?
Onze huid insmeren met zeep of crème is vaak een automatische en repetitieve handeling. Als je van verzorgings- en schoonheidsproducten houdt, kan de hoeveelheid stoffen die je op je lichaam smeert vaak zonder dat je het beseft duizelingwekkend hoog zijn.
We hebben een korte steekproef uitgevoerd, zonder wetenschappelijk te willen zijn. Enkele vrijwilligers bezorgden ons een lijst van de verzorgingsproducten die ze gebruiken. Sommige mensen overschrijden vlotjes de 400 ingrediënten op één dag (zonder dat dit per se gevaarlijk is). Dankzij onze infografie kun je je bewust worden van het aantal stoffen dat we op de verschillende delen van ons lichaam aanbrengen.
Welke ingrediënten zijn slecht voor je huid?
Onze experten willen je eerst en vooral geruststellen: de meeste ingrediënten die vandaag in cosmetica worden gebruikt zijn onschadelijk. Sommige worden wel sterk afgeraden (hormoonverstoorders bijvoorbeeld) voor bepaalde bevolkingsgroepen zoals baby's, peuters jonger dan 3 jaar, of worden beter vermeden bij kinderen en zwangere vrouwen (onder andere allergene of irriterende geurstoffen).
Om er wijs uit te raken hebben we een nieuwe tool ontwikkeld waarmee je kan controleren of een ingrediënt al dan niet gevaarlijk is voor de gezondheid. Het maakt een onderscheid tussen gebruikers zonder specifiek risico en meer kwetsbare personen zoals baby’s, jonge kinderen of aanstaande moeders, en tussen producten die op de huid blijven zitten (bodylotion bv.) en producten die je afspoelt (bv. shampoo).
Wetenschappelijke studies op Eurpees niveau
Er worden regelmatige nieuwe wetenschappelijke studies uitgevoerd, met name op Europees niveau. Die resulteren soms in een herziening van de veiligheid van bepaalde bestanddelen. Zo is butylphenyl methylpropional (BMHCA of lilial), dat op de lijst van geurstofallergenen staat met verplichte vermelding vanaf een bepaalde concentratie op het etiket, vanaf maart 2022 verboden. De stof wordt als toxisch voor de vruchtbaarheid (‘reprotoxisch’) beschouwd. De producten die deze stof bevatten moeten uit de winkelrekken verdwijnen of hun formule aanpassen. Als vereniging die de consumentenbelangen verdedigt, zullen wij hierop toezien.
Ons dossier over de ingrediënten in cosmetica houdt al deze informatie up-to-date. Aarzel niet om het te gebruiken als je twijfels hebt over een bepaald ingrediënt.
NAAR HET DOSSIER INGREDIËNTEN IN COSMETICA
Het volstaat meestal om je gezond verstand te gebruiken om mogelijk verdachte stoffen te vermijden. Het is niet nodig om op de alarmistische sites te surfen waarmee het web bezaaid is en die vaak bronnen van fake news (misleidende informatie) zijn. Vergeet ook niet dat bepaalde cosmetica bovendien essentieel zijn voor de gezondheid. Het beste voorbeeld daarvan is tandpasta, dat beschermt tegen tandbederf.
Ontdek al onze voorzorgsmaatregelen op de volgende pagina.
- Om jezelf een plezier te doen of een zen-momentje te schenken, als troost of als extraatje om je zelfvertrouwen een boost te geven... Cosmetica zijn niet levensnoodzakelijk, het zijn geen medicijnen en niemand verplicht ons om ze te gebruiken. Maar veel mensen houden ervan. Het is aan ons, als correct geïnformeerde consumenten, om de juiste balans te vinden tussen welzijn en chemische stoffen. En om de hype van de beautymarketing, vooral op sociale media, kritisch te benaderen.
- Bepaalde producten zijn helemaal niet onbelangrijk en mogen niet zomaar worden weggegooid: zonnebrandcrème beschermt tegen huidkanker en tandpasta bevordert de mondgezondheid. Shampoo verwijdert vet uit het haar, in tegenstelling tot alleen water. Gebruik onze koopwijzers om de veiligste producten te vinden.
- Cosmeticabedrijven hebben een hekel aan ‘bashing’ (begrijpelijk wegens de negatieve publiciteit). Ze zijn dus constant op hun hoede en aarzelen geen moment om elk ingrediënt te bannen waarvan de veiligheid in vraag wordt gesteld en dat hun reputatie zou kunnen schaden. Hun DNA is dat hun producten zoveel mogelijk worden verkocht, niet dat ze stof liggen te vergaren in de winkelrekken. We vinden daarom steeds minder (zelfs helemaal geen) mogelijk gevaarlijke stoffen meer in cosmetica.
- Af en toe goed opkuisen is nuttig. De wetenschappelijke kennis is voortdurend in ontwikkeling. Stoffen die gisteren veilig werden geacht, kunnen morgen verdacht zijn. Bedrijven passen hun formuleringen zeer snel aan. Het is aan ons om regelmatig zelf onze laden te doorzoeken zodat we geen oude producten gebruiken die twijfelachtige ingrediënten bevatten. Controleer dus of je geen producten meer hebt die bijvoorbeeld butylphenyl methylpropional (verboden vanaf maart 2022) of hydroxyisohexyl 3-cyclohexene carboxaldehyde (HICC of lyral) bevatten, verboden sinds augustus 2021.
- Zijn biologische/zelfgemaakte cosmetica een goed alternatief? Ze zijn ook geen wondermiddel (hygiëne, prijzen, allergenen, gebruikerservaring).
- En hoe zit het met titaniumdioxide (E171), het chemische ingrediënt (kleurstof) dat recent in de schijnwerpers is gekomen op het gebied van voeding? De meeste tandpasta's bevatten slechts zeer kleine hoeveelheden van deze stof om ze witter te maken. Tandpasta mag niet worden ingeslikt, maar moet direct na gebruik worden uitgespuwd. Verdere studies zijn nodig om meer duidelijkheid te scheppen. Het huidig onderzoek richt zich op het inademen van hoge concentraties (kankerrisico bij ratten). Op de huid zijn er tot nu toe geen aanwijzingen voor schade bij mensen.