Wat kan je als consument verwachten bij een laattijdige betaling?

Situaties waarin je te laat kan betalen

Te laat met de energiefactuur

Als je te laat bent met de betaling van je energiefactuur, kan je niet zomaar in de kou gezet worden. Er gelden in dat geval speciale regels.

Aangezien energie een gedeelde materie is tussen het federale en gewestelijke niveau, variëren de regels van gewest tot gewest. Er zijn bovendien sociale tarieven en er is ook een speciaal statuut voor “beschermde afnemers”, dat dient om financieel kwetsbare huishoudens te beschermen. Als je van het sociaal tarief geniet, dan ben je ook een beschermde afnemer.

Vlaanderen

In Vlaanderen zal je eerst een betalingsherinnering ontvangen met een betalingstermijn van 15 dagen. Voor zo’n herinnering kunnen kosten aangerekend worden als je contract dat voorziet, tenzij je een beschermde afnemer bent.

Als niet betaald wordt binnen de termijn, en ook geen afbetalingsregeling wordt getroffen, dan kan de leverancier daarna een ingebrekestelling sturen, met een tweede betalingstermijn van 15 dagen. Daarin moet de mogelijkheid worden vermeld om een afbetalingsplan af te spreken met de leverancier, of via het OCMW of een erkende schuldbemiddelaar. Ook voor de ingebrekestelling kunnen kosten aangerekend worden, indien voorzien in het contract, opnieuw tenzij je een beschermde afnemer bent.

Als er geen afbetalingsplan wordt afgesproken en ook niet betaald wordt binnen die termijn van 15 dagen, dan kan de leverancier je contract opzeggen met een opzeggingstermijn van 45 dagen. Ook voor je verbruik tijdens die 45 dagen moet je betalen. Je zal een eindafrekening ontvangen die je zo snel mogelijk moet betalen. Je moet zelf een nieuw contract afsluiten met een andere leverancier, anders zal de netbeheerder, Fluvius, je voorzien van elektriciteit en/of gas.

Als je geen “beschermde afnemer” bent, dan zal je een zogenaamd “ontradingstarief” betalen aan Fluvius. Dat is een tarief dat duurder is dan de tarieven op de markt, en dat je moet motiveren om terug een leverancier te zoeken. Voor elektriciteit zal Fluvius de prepaidfunctie van je digitale meter activeren of, als je nog een klassieke meter hebt deze vervangen door een digitale. Je zult dan op voorhand moeten betalen voor je verbruik, voor gas ontvang je in eerste instantie wel nog maandelijks een factuur die je binnen de 21 dagen moet betalen. In bepaalde gevallen kan je elektriciteit of aardgas ook afgesloten worden, maar enkel met toestemming van je lokale Adviescommissie (LAC). Dat is bijvoorbeeld het geval als je het afbetalingsplan dat je afsloot met je netbeheerder niet respecteert.

Brussel

In Brussel krijg je 15 dagen na de vervaldatum van je factuur een betalingsherinnering. De kosten mogen niet hoger zijn dan € 7,5. Daarna volgt een ingebrekestelling binnen 15 dagen na verzending van de herinnering. De kosten voor de ingebrekestelling mogen niet hoger zijn dan € 15. Je krijgt ook een aanvraagformulier voor het statuut van beschermde afnemer. Als je onder de voorwaarden valt, kan je dat statuut met dit formulier zelf aanvragen.

Als je 7 dagen na de ingebrekestelling nog niet betaald hebt, zal een redelijk afbetalingsplan voorgesteld worden. De leverancier meldt de distributienetbeheerder over zijn voornemen om de procedure tot beëindiging van het leveringscontract op te starten en zal je ook inlichten dat het OCMW gecontacteerd zal worden indien gewenst om een oplossing toe te laten.

Ben je geen beschermde afnemer en leef je het afbetalingsplan niet na, dan kan je leverancier na een levering van 60 dagen vanaf de datum waarop de ingebrekestelling werd verstuurd, aan de vrederechter vragen om het contract te ontbinden.

Voor een beschermd afnemer gelden andere regels. Wie een schuld heeft bij zijn leverancier heeft recht op een regionaal sociaal tarief wanneer hij een ingebrekestelling heeft ontvangen en voldoet aan bepaalde voorwaarden van netbeheerder Sibelga, regulator Brugel of het OCMW. In dat geval wordt je contract tijdelijk opgeschort en zal je energie geleverd worden door de netbeheerder. Zodra je schuld afbetaald is onder het afbetalingsplan, zal je contract met je leverancier terug beginnen lopen.

Te laat met de telecomfactuur

Voor telecomfacturen (internet, telefoon, mobiele telefonie, televisie) moet de eerste herinnering gratis zijn. En de herinneringen daarna mogen maximaal € 10 euro kosten per herinnering.

Als je te hoge herinneringskosten wilt betwisten, dan kan je wel best zo snel mogelijk de hoofdschuld betalen, want zo goed als alle telecomcontracten voorzien een schadebeding, waarbij een forfaitaire kost en verwijlinteresten aangerekend kunnen worden bij laattijdige betaling. Ook nog belangrijk om te weten: als je je telecomfactuur niet betaalt dan mag de telecomoperator je contract niet zomaar stopzetten. Je moet eerst een waarschuwing krijgen, met daarin informatie over je openstaande schuld en een laatste betalingstermijn.

Daarna kan de dienstverlening overgeschakeld worden naar een minimumdienstverlening waarmee je enkel kan surfen aan zeer lage snelheid, of enkel kan bellen naar noodnummers. Bovendien mogen geen kosten aangerekend worden om je op minimumdienst te zetten – maar je operator mag wel de kosten voor je (minieme) gebruik aanrekenen. Als je te goeder trouw het openstaande bedrag betwist, dan mag je niet op minimumdienst gezet worden. Als je op minimumdienst staat, kan je telecomoperator je contract pas stopzetten na nog een ingebrekestelling, met een laatste betaaltermijn.

Als je dan nog niet betaalt, dan kunnen ze de dienstverlening afsluiten. Uitzonderlijk kan zo’n laatste ingebrekestelling overgeslagen worden, bijvoorbeeld bij fraude, of bij het aanhoudend niet of te laat betalen van facturen. Als je moeite hebt om te betalen, en je wilt je aansluiting behouden, probeer dan een afbetalingsplan voor te stellen.

Wetgeving rond laattijdige betalingen

Nieuwe regels vanaf september 2023

Vanaf 1 september gelden er nieuwe regels

Om de schuldenindustrie aan banden te leggen is onlangs een nieuw wetsvoorstel ingediend. Die nieuwe wet heeft inmiddels ook groen licht gekregen in het parlement. De nieuwe wetswijzigingen moeten ervoor zorgen dat er geen excessieve schadebedingen meer gehanteerd worden, en dat kleine schulden niet zomaar meer kunnen oplopen tot forse bedragen.Voor contracten die vanaf 1 september 2023 afgesloten worden, gelden de nieuwe regels. Op oude contracten zullen de regels enkel gelden voor betalingsachterstanden die ontstaan na 1 december 2023:

• De eerste herinnering zal altijd gratis zijn. Voor goederen of diensten waarbij over langere tijd regelmatig gefactureerd wordt (bv. een abonnement) mag wel een vergoeding gerekend worden als al drie keer een eerste herinnering werd verstuurd in dat kalenderjaar. Die herinneringen mogen maximum 7,5 euro + portokosten bedragen.
  
  
• Een schadebeding kan pas toegepast worden 14 dagen na de derde werkdag na verzending van de eerste herinnering. Wordt de herinnering per mail verzonden dan vangt de termijn van 14 dagen aan de dag die volgt op de dag waarop de herinnering verzonden werd. Per uitzondering mogen KMO’s wel interest aanrekenen vanaf de dag die volgt op de herinnering, maar die interest is enkel verschuldigd als de schuld niet betaald werd binnen die termijn van 14 dagen.
  
  
• De interesten die aangerekend mogen worden, worden geplafonneerd.
  
  
• Een forfaitaire vergoeding in een schadebeding mag maximaal:
  o 20 euro bedragen voor bedragen tot 150 euro
  o 30 euro + 10% van de hoofdsom bedragen voor bedragen tussen 150 en 500 euro.
  o 65 euro + 5% van de hoofdsom bedragen voor bedragen boven 500 euro. Dit met een absoluut maximum van 2000 euro.

Let wel: de aparte regels voor de telecom- en energiesector blijven van kracht.

Kosten bij laattijdige betalingen

Aanmaningskosten

In sommige gevallen moet je betalen als je een betalingsherinnering krijgt. Zo’n kosten mogen wel enkel aangerekend worden als die voorzien zijn in je contract, en er bestaan ook uitzonderingen per sector (bv. in de telecomsector, waar de eerste herinnering gratis is). De eerste betalingsherinnering zal binnenkort wel altijd gratis zijn.

Als je te laat betaalt, worden vaak extra kosten aangerekend

Schadebedingen

De meeste contracten voorzien een schadebeding voor laattijdige betaling. Vaak moet je dan een forfaitaire vergoeding betalen, plus ook verwijlinteresten op de hoofdsom. In principe mag dat, maar als die vergoedingen overdreven hoog liggen, dan gaat het om een onrechtmatig beding. Zo’n onrechtmatig beding mag niet worden toegepast. De vergoeding moet in verhouding staan met de mogelijke schade.

Eigenlijk mag zo’n schadebeding enkel opgenomen worden als er ook een gelijkwaardig schadebeding is voor als de onderneming haar verbintenissen niet uitvoert. Dat is niet altijd het geval. Bovendien zijn veel schadebedingen excessief. In de praktijk is het echter zeer moeilijk om zo’n beding aan te vechten zonder naar de rechtbank te gaan. En een rechtszaak kost natuurlijk tijd en geld, en het resultaat kan tegenvallen. Als je twijfelt of een schadebeding te ver gaat, dan kan je als lid altijd gratis advies inwinnen.

Het nieuwe wetsvoorstel voorziet duidelijke plafonds voor de schadebedingen, in functie van de grootte van de hoofdsom. Daardoor zal er minder onenigheid kunnen ontstaan.

Incassokosten

Procederen kost tijd en geld, dus de meeste ondernemingen zullen eerst proberen om het verschuldigde bedrag in te vorderen met een minnelijke procedure. Dat kan met de hulp van een gerechtsdeurwaarder maar ook via een incassobureau.

Als je een brief ontvangt van een gerechtsdeurwaarder, dan hoef je niet meteen te panikeren. Als er nog geen “uitvoerbare titel” is (bv. een vonnis), dan kan er ook geen uitvoerend beslag worden gelegd op je bezittingen.

Kijk in eerste instantie na of je de schuld herkent en of het bedrag correct is. Als het een incassobureau is, dan kijk je best ook even of ze ingeschreven zijn als minnelijke schuldinvorderaar in België. Vooral buitenlandse ondernemingen gebruiken al eens de diensten van een incassobureau die niet ingeschreven is in België, en hier dus ook geen schulden mag invorderen. Je kan de lijst hier raadplegen. Oplichters doen zich ook vaak voor als gerechtsdeurwaarder of incassobureau. Wij helpen jou om valse aanmaningsbrieven te leren herkennen.

Bovendien mag een incassobureau of gerechtsdeurwaarder niet zomaar om het even wat doen. Bij minnelijke schuldinvordering is het bijvoorbeeld verboden om jouw familie of buren te contacteren of om onjuiste juridische dreigingen te formuleren. Meer informatie over de verboden praktijken vind je in ons dossier rond gerechtsdeurwaarders.