Tweedeverblijfstaks van Knokke onwettig verklaard

Onze actie ‘Tweede verblijf’, gestart in 2021, was gericht tegen de belasting op tweede woningen of toeristische verblijfplaatsen in gemeenten waar gedomicilieerde bewoners van hun hoofdverblijf geen aanvullende inkomstenbelasting moeten betalen. In deze drie gemeenten worden eigenaren van tweede woningen gediscrimineerd door een zware belasting. 

Voor Koksijde: Het Hof van Beroep in Gent veroordeelde deze praktijken en dat arrest werd bevestigd door het Hof van Cassatie in 2015. 

Voor De Panne: Een arrest van het Hof van Beroep in Gent van 24 december 2019 werd door de gemeente niet verder betwist.

Testaankoop besloot daarom actie te ondernemen en financierde de invoering van bijna driehonderd bezwaarschriften in 2021 (en 2022 voor leden die meedoen aan de actie van 2021).

De eerste zaken werden aanhangig gemaakt in februari 2023 en resulteerden in een ongunstige uitspraak voor de Rechtbank van Eerste Aanleg in Brugge.

Maar een recent arrest (mei 2023) van het Hof van Beroep in Gent, in een andere zaak tegen de gemeente Knokke, heeft de discriminatoire tweedeverblijfstaks veroordeeld. Het Hof van Beroep is dus een andere mening toegedaan dan de Rechtbank van Eerste Aanleg. 

De uitspraak van het Hof van Beroep betreft de belastingverordening van 2019 van de gemeente Knokke en is specifiek voor de belastingplichtige die het beroep heeft aangetekend. 

Het is onwaarschijnlijk dat gemeenten naar aanleiding van het arrest op eigen initiatief belastingverordeningen overboord zullen gooien. Ondanks de rechterlijke beslissingen die de belasting onwettig verklaren, zullen de betrokken gemeenten aanslagbiljetten blijven sturen naar de eigenaren van tweede woningen op hun grondgebied.

Eigenaren van een tweede woning in Knokke-Heist, Koksijde of De Panne die administratief of gerechtelijk beroep willen aantekenen tegen de gemeentebelasting hebben echter alle troeven in handen om de zaak te winnen.

Het antwoord is jammer genoeg ja. 

Er is geen andere mogelijkheid dan elk jaar je belasting op het tweede verblijf aan te vechten via een individuele procedure. 

De huidige belastingverordeningen in de drie kustgemeenten zijn in december 2019 gepubliceerd en blijven van kracht tot 2025.

Vanaf 2025 zal een nieuwe verordening worden gepubliceerd en zal moeten blijken of deze al dan niet wettig is, aangezien de gemeenten deze kunnen wijzigen als gevolg van de genomen besluiten.

Jammer genoeg niet. 

Je moet elk jaar opnieuw beroep aantekenen. 

Dus zelfs als je een positieve beslissing hebt voor 2021 en 2022, is het waarschijnlijk dat de gemeente je ook voor 2023, 2024 en 2025 een aanslagbiljet blijft sturen en dat je dus gedwongen bent om opnieuw beroep aan te tekenen. 

Wel kun je in jebezwaarschrift voor de komende jaren verwijzen naar het besluit over de jaren 2021 en 2022.

Anderzijds betekent de traagheid van de rechtbanken dat de eerste beslissingen voor de beroepen van 2021 pas in 2023 of 2024 zullen worden genomen.

Daar zijn drie redenen voor:

• De rechter kan een belastingverordening niet nietig verklaren. Hij kan alleen belastingverordeningen onuitvoerbaar verklaren in het kader van een procedure die door een individuele belastingplichtige is gestart.

De verordeningen blijven dus bestaan en kunnen nog steeds worden gebruikt als rechtsgrondslag voor de verzending van nieuwe aanslagbiljetten. Opdat de verordeningen uit de rechtsorde zouden verdwijnen, had binnen zestig dagen na de bekendmaking een beroep tot nietigverklaring moeten worden ingesteld bij de Raad van State.

Maar afgezien van het feit dat een dergelijk beroep waarschijnlijk door de Raad van State zal worden verworpen, worden eigenaars van tweede woningen zich doorgaans pas bewust van het bestaan van de belasting wanneer zij een aanslagbiljet ontvangen. Dan is het al te laat om bij de Raad van State in beroep te gaan tegen de belastingverordeningen van de drie gemeenten, aangezien deze in december 2019 zijn uitgevaardigd en tot 2025 van kracht blijven.

• Slechts een minderheid van de eigenaren van een tweede verblijf zal de moeite nemen om zich tegen de belasting te verzetten en een advocaat aanstellen om een procedure te starten. De meerderheid zal betalen. Met tegenzin, maar zonder protest.

• De tweedeverblijfstaks is een belangrijke bron van inkomsten voor de gemeenten. 

Sinds eind juni 2021 biedt Testaankoop op deze website de mogelijkheid om een modelbezwaarschrift tegen de belasting op de tweede woningen in De Panne, Knokke-Heist en Koksijde te downloaden.

We boden ook de bijstand aan van een advocaat voor het aantekenen van beroep bij een negatieve beslissing van de gemeente en dit zonder kosten voor het lid. 

Sinds 2022 wordt de gerechtelijke procedure echter niet meer ondersteund door Testaankoop voor nieuwe zaken. Alleen leden die in 2021 deel uitmaakten van de actie konden dus in 2022 van de bijstand van Testaankoop genieten. 

Wegens budgettaire beperkingen kunnen we de actie niet voortzetten, noch voor de dossiers van leden die deel uitmaakten van de actie van 2021 en 2022, noch voor nieuwe dossiers.

De duur en de complexiteit van de procedure zijn de belangrijkste redenen.  

Niets. 
Testaankoop blijft haar leden op de hoogte houden van de beslissingen die worden genomen in de beroepen die door het advocatenkantoor Meritius Brussels, (mr. Cédric Marcus en mr. Frank Vandevoorde) zijn aangesteld.

De stopzetting van de actie heeft dus geen gevolgen voor de lopende beroepen. Testaankoop zal de ingestelde beroepen tot het einde toe blijven volgen, overeenkomstig de geldende afspraken.

Om de belangen van onze leden toch te behartigen, hebben wij een standaardformulier voor het aanvechten van de belasting opgesteld. Dat kun je downloaden, invullen en binnen drie maanden na ontvangst van het aanslagbiljet per aangetekende post naar de gemeente sturen.

De gemeente moet hierop binnen drie tot zes maanden reageren met een beslissing die je persoonlijk wordt meegedeeld.

Zodra je deze beslissing hebt ontvangen, beschik je over een termijn van drie maanden om beroep aan te tekenen bij de Rechtbank van Eerste Aanleg in Brugge.

Door de complexiteit van de materie en de noodzaak om een verzoekschrift op te stellen, kun je je wenden tot de advocaat die belast is met onze beroepen in 2021, meester Cédric Marcus, of tot de advocaat van jouw keuze. 

Deze juridische procedure is echter voor jouw eigen rekening.

Er zijn nog andere organisaties, zoals TWERES, die dit soort beroepen tegen een vaste vergoeding aantekenen.

Als je het bezwaarschrift zelf bij de gemeente indient, kost je dat niet meer dan een postzegel en een beetje tijd. Als je een bewijs wilt dat je het bezwaarschrift hebt verzonden, kun je beter een aangetekende brief sturen.

Maar de gerechtelijke procedure brengt wel kosten met zich mee:
- Een bijdrage van 24 euro moet worden betaald aan het Fonds voor juridische tweedelijnsbijstand voor elk zaak, d.w.z. zowel in eerste aanleg als in hoger beroep;
- De kosten en honoraria van de advocaat. Testaankoop heeft voor haar actie samengewerkt met het advocatenkantoor Meritius Brussels (mr. Cédric Marcus en mr. Frank Vandevoorde). Deze laatste is nog steeds belast met de beroepen van 2021 en 2022 voor onze leden, en blijft beschikbaar voor eventuele nieuwe beroepen.  

Indien de rechter de belasting onwettig verklaart, wordt de gemeente veroordeeld tot betaling van de gerechtskosten (naast de terugbetaling van de belasting indien deze al is betaald).

De gerechtskosten omvatten, naast de door jou betaalde bijdrage van 24 euro, een bij wet vastgestelde proceskostenvergoeding in overeenstemming met de waarde van het geschil, die de door de belastingplichtige, jij dus, gemaakte gerechtskosten (gedeeltelijk) compenseert.

Een voorbeeld: voor een fiscaal geschil van 1 000 euro bedragen de basiskosten van de procedure per geval momenteel 600 euro.

Je moet binnen drie maanden na ontvangst van het aanslagbiljet een bezwaarschrift indienen bij het college van burgemeester en schepenen van de gemeente.

Je ontvangt binnen zes maanden een beslissing van het college, die hoogstwaarschijnlijk negatief is, tenzij anders vermeld. Vervolgens moet je een beroep aantekenen bij de bevoegde rechtbank, in dit geval de Rechtbank van Eerste Aanleg in Brugge. Dat moet gebeuren binnen drie maanden na ontvangst van de beslissing van de gemeente. 

Indien je binnen zes maanden na je klacht geen beslissing van de gemeente ontvangt (dit kan gebeuren, zoals in het geval van de gemeente De Panne), kun je ook rechtstreeks bij de rechtbank beroep aantekenen tegen de belasting.

Als je beslist hebt om naar de rechtbank te gaan, via het advocatenkantoor Cyrus Ross of via een advocaat van jouw keuze, zul je deze documenten nodig hebben: 

- Een kopie van het aanslagbiljet dat je van de gemeente ontvangt, waarin je wordt verzocht de gemeentelijke belasting op je tweede woning te betalen. 

- Een kopie van je klacht bij de gemeente om aan te tonen dat je de belasting binnen de juiste termijn (drie maanden vanaf de datum van ontvangst van het aanslagbiljet) hebt aangevochten.

- Een VOLLEDIG afschrift van de beslissing van de gemeente waartegen binnen drie maanden beroep moet worden aangetekend. De advocaat heeft het besluit en de begeleidende brief nodig. 

- Een kopie van de eerste bladzijden van de eigendomsakte is nodig om te bewijzen dat je de eigenaar bent van de betrokken tweede woning. 

- Een kopie van je identiteitskaart, die nodig is voor het indienen van de aanvraag bij de griffie van de rechtbank. 

Testaankoop raadt aan de belasting te betalen "onder voorbehoud van alle recht en middel en zonder enige nadelige erkenning". 

Laten we immers niet vergeten dat gerechtelijke stappen onzeker blijven. Het is dus beter om de belasting te betalen en eventueel een terugbetaling te krijgen, dan niet te betalen en, afhankelijk van het bedrag van de belastingschuld, door de gemeente een verhoging te moeten betalen.

Op het aanslagbiljet dat je van de gemeente ontvangt, staat bovenaan de datum van verzending. 

Controleer deze datum om er zeker van te zijn dat de termijn van drie maanden na ontvangst van het aanslagbiljet niet is verstreken. 

Jammer genoeg niet. 

Als je beroep aantekent tegen de belasting van 2023, krijg je alleen de belasting over dat jaar terug. 

Testaankoop weet dat de gemeentelijke belasting op tweede woningen ook zeer hoog is in andere kustgemeenten, zoals Blankenberge, Bredene, Nieuwpoort of Oostende. 

De situatie in deze gemeenten verschilt echter van die in de drie kustgemeenten De Panne, Knokke-Heist en Koksijde omdat de ingeschreven bewoners zelf ook een bijkomende personenbelasting betalen om de gemeentekas aan te vullen. 

Bovendien laat de manier waarop de gemeente de belasting op tweede woningen motiveert, in het geval van Nieuwpoort, Oostende of Blankenberge, veel minder ruimte om de belasting juridisch aan te vechten.

De provinciale belasting op tweede woningen in West-Vlaanderen bedraagt 132 euro voor het aanslagjaar 2023 en is verschuldigd door de eigenaar van een "woning waar niemand gedomicilieerd is". 

Iedereen die zijn hoofdverblijf in de provincie heeft, betaalt een algemene provinciale belasting: 23 euro voor gezinnen bestaande uit één persoon en 42 euro voor gezinnen bestaande uit twee of meer personen.

Beide belastingen zijn duidelijk in hun bedoeling. Uit de aard van de provinciale belasting op tweede woningen kan worden afgeleid dat deze het verlies aan belastinginkomsten compenseert dat wordt veroorzaakt door woningen waar niemand woont (en waar dus geen algemene belasting kan worden geheven, maar waarvan de gebruikers wel gebruik kunnen maken van provinciale diensten en infrastructuur).

Daarom lijkt de provinciale belasting op tweede woningen (en het verschil in behandeling) dus verdedigbaar. Objectief gezien gaat het immers om twee verschillende categorieën eigenaren, waarvan de ene al indirect bijdraagt aan de provinciale financiën door zijn "woongelegenheid" (omdat de provinciale belasting wordt betaald door degene die in zijn woning is gevestigd) en de andere niet.

Het verschil in tarieven is echter aanzienlijk: de eigenaar van een tweede woning betaalt drie keer zoveel als een in de provincie gedomicilieerd gezin, terwijl op het eerste gezicht niet kan worden aangenomen dat hij drie keer zoveel kosten maakt als dit gezin.

Gezien de scheiding der machten denken wij dat een rechter de provinciale belasting op tweede woningen op grond van het tariefverschil niet onrechtmatig zal verklaren. De kans op een succesvolle procedure lijkt in dit geval dus vrij beperkt. Bovendien zullen weinig eigenaren bereid zijn een veelvoud aan procedurekosten te betalen om een belasting van 128 euro aan te vechten.

De gemeenten Koksijde en Knokke maken een onderscheid tussen "belasting op tweede woningen" en "belasting op toeristische verblijfplaatsen". 

Een "tweede woning" is een privéwoning die door de eigenaar, huurder of gebruiker niet als hoofdverblijf wordt gebruikt, maar die te allen tijde als woning kan worden gebruikt.

Een "toeristische verblijfplaats" wordt gedefinieerd als een woning die gelegen is in een recreatief woongebied (en dus niet als permanente woning kan worden gebruikt). 

Het is mogelijk om de gemeentelijke belasting op toeristische verblijfplaatsen aan te vechten. 

De kans op succes is even groot als bij de belasting op tweede woningen. 

Ook het Hof van Beroep in Gent heeft geoordeeld dat de belasting op toeristische verblijfplaatsen in Koksijde in strijd is met het gelijkheidsbeginsel.

De hele procedure kan tussen drie en vijf jaar duren. 

Na ontvangst van uw bezwaarschrift heeft de gemeente zes maanden de tijd om haar beslissing mee te delen. 

Als de gemeente uw bezwaarschrift afwijst, moet binnen drie maanden na de kennisgeving van de beslissing beroep worden aangetekend bij de griffie van de Rechtbank van Eerste Aanleg in Brugge.

Dan duurt het ongeveer een jaar voor de zaak wordt behandeld en de rechtbank uitspraak doet. 

De partij die bij dit vonnis in het ongelijk wordt gesteld (jij of de gemeente) kan daarna binnen drie maanden na de betekening van het vonnis in beroep gaan bij het Hof van Beroep in Gent.

De beroepsprocedure tot en met het definitieve vonnis duurt ongeveer vijftien maanden. 

Voor de uitvoering van dit arrest in hoger beroep (in geval van een positief resultaat, met inbegrip van de terugbetaling van de onrechtmatig geïnde belasting) zijn nog eens ten minste drie maanden nodig.

Bij deze berekening is geen rekening gehouden met een eventuele procedure voor het Hof van Cassatie.