Drie kustgemeenten blijven onwettige tweedeverblijfstaks aanrekenen

Onze actie ‘Tweede verblijf’, gestart in 2021, was gericht tegen de belasting op tweede woningen of toeristische verblijfplaatsen in gemeenten waar gedomicilieerde bewoners geen aanvullende inkomstenbelasting moeten betalen. Het gaat met name om de gemeenten Knokke, Koksijde en De Panne.

In deze drie gemeenten worden eigenaren van tweede woningen of toeristische verblijfplaatsen naar ons oordeel gediscrimineerd doordat zij wel een tweedeverblijfstaks moeten betalen.

Eerdere arresten van het hof van beroep in Gent (betreffende Koksijde) waarin deze praktijk werd veroordeeld, werden bevestigd door het Hof van Cassatie, met name in 2018.

Een arrest van het hof van beroep van Gent van 24 december 2019 (betreffende De Panne) werd niet betwist door de gemeente en de rechtbank van eerste aanleg verwijst er momenteel naar om de belastingen van deze gemeente te vernietigen. Al is het belastingreglement intussen gewijzigd, volgens het hof zijn de aard, het doel en de motivering van het belastingreglement volledig vergelijkbaar met dat voor de jaren 2020 tot 2025.

Een arrest van het Hof van Cassatie van 21 december 2023 bevestigde een arrest van het hof van beroep van Gent uit 2021 over dezelfde kwestie, waartegen de gemeente De Panne beroep had aangetekend.

Sinds de start van onze actie zijn de beroepen tegen ongeveer 700 belastingaanslagen door ons gefinancierd (voor de jaren 2021, 2022, 2023, 2024 en binnenkort 2025).

De rechtspraak (zowel die van de rechtbank van eerste aanleg in Brugge als die van het hof van beroep in Gent) met betrekking tot de belasting op tweede verblijven en toeristische verblijfplaatsen was tot op heden altijd gunstig.

Het feit dat de rechtbank van eerste aanleg zich in eerste instantie tegen de belasting heeft uitgesproken (net als het hof van beroep in de zaak van de gemeente Koksijde) geeft aan dat de huidige rechtspraak op echte reflectie is gebaseerd.

Het is dan ook te hopen dat het Hof van Cassatie de arresten van het hof van beroep bevestigt. Dit is wat de overgrote meerderheid van de commentaren voorspelt. In dat geval lijkt het ons dat de gemeenten verplicht zullen zijn om toe te geven en de betwiste belastingen terug te betalen (of in ieder geval dat ze moeten stoppen met jou te vragen om ze te betalen).

Als het Hof van Cassatie ondanks alles één of meerdere uitspraken van het Gentse hof van beroep zou vernietigen (en dus Knokke en/of Koksijde en/of La Panne in het gelijk zou stellen), dan betekent dat niet noodzakelijk dat de strijd verloren is.

Elk arrest van het hof van beroep is immers specifiek voor de belastingplichtige die het beroep heeft ingesteld. Het is dus mogelijk dat het Hof van Cassatie een element in een specifieke zaak bekritiseert dat niet kan worden getransponeerd naar andere zaken. Bovendien bevatten recentere arresten van het hof van beroep motivaties die zijn aangepast sinds de eerste arresten.

Op dit moment blijven de betrokken gemeenten echter, ondanks de uitspraken van het hof die de belasting onwettig verklaren, belastingbrieven sturen naar de eigenaars van tweede verblijven op hun grondgebied.

Eigenaars van een tweede woning/toeristische accommodatie in Knokke, Koksijde of De Panne die administratief of gerechtelijk beroep willen aantekenen tegen de gemeentebelasting, hebben echter alle troeven in handen om de zaak te winnen.

Het antwoord is jammer genoeg ja. 

Er zit niets anders op dan je belastingaanslag elk jaar aan te vechten via een individuele procedure (te beginnen met een klacht bij het college van burgemeester en schepenen van de gemeente).

De huidige belastingsstelsels in de drie kustgemeenten werden gepubliceerd in december 2019, voor de periode 2020 tot 2025 (behalve in De Panne, waar de regelingen werden vernieuwd in 2022, voor de periode 2023 tot 2025).

Aangezien de gemeenten de klachten systematisch verwierpen, werden via Testaankoop talrijke beroepen aangetekend bij de rechtbank van eerste aanleg (en bij het hof van beroep) tegen de tweedeverblijfstaksen op de aanslagbiljetten.

Vanaf 2026 zal elke gemeente een nieuwe belastingregeling moeten aannemen. We zullen dan moeten nagaan of die wettig is of niet, en of de gemeenten lessen hebben getrokken uit de gedane uitspraken.

Jammer genoeg niet. Je moet elk jaar opnieuw beroep aantekenen. 

Zolang de belastingregeling van kracht is, kan de lokale overheid de tweedeverblijftaks heffen. Om die belasting nietig te laten verklaren, moet je elke specifieke belasting aanvechten.

Dus zelfs als je een positieve beslissing krijgt voor 2021, 2022 enz., moet je elke keer opnieuw beroep aantekenen, aangezien de gemeente je elk jaar een belasting blijft opleggen.

Je kunt wel verwijzen naar de beslissing die je hebt gekregen voor 2021, 2022 enz. als onderdeel van je beroep voor toekomstige jaren.

Bovendien heeft de rechtbank van eerste aanleg voor de belastingjaren 2021 en 2022 in bijna alle gevallen uitspraak gedaan en heeft het hof van beroep in een aantal gevallen al uitspraak gedaan. Aan de andere kant zijn door de traagheid van de gerechtelijke procedure voor de jaren 2023 en 2024 nog maar een paar uitspraken gedaan. De overige worden verwacht tot 2027.

Daar zijn drie redenen voor:

• De rechter kan een belastingverordening van een lokale overheid niet nietig verklaren. Hij kan alleen belastingverordeningen onuitvoerbaar verklaren in het kader van een procedure die door een individuele belastingplichtige is gestart. Dus, zelfs als de rechtbank van eerste aanleg en het hof van beroep de belastingwet systematisch ontoepasbaar verklaren, blijft ze bestaan en kan ze gebruikt worden als rechtsgrondslag voor de gemeente om nieuwe belastingen te heffen.
  Om de verordeningen uit het rechtssysteem te laten verdwijnen, moet er binnen zestig dagen na publicatie een beroep tot nietigverklaring worden ingediend bij de Raad van State. Maar afgezien van het feit dat een dergelijk beroep waarschijnlijk door de Raad van State zal worden verworpen, kunnen eigenaars van tweede verblijven doorgaans pas kennis nemen van de belasting wanneer zij een aanslagbiljet ontvangen.

In dit stadium is het natuurlijk te laat om bij de Raad van State in beroep te gaan tegen de belastingreglementen van de drie gemeenten, aangezien ze dateren van december 2019 (december 2022 voor De Panne).

• Slechts een minderheid van de eigenaars van een tweede verblijf neemt de moeite om zich tegen de belasting te verzetten en een advocaat aan te stellen om een procedure te starten. De meerderheid betaalt, met tegenzin maar zonder protest.

• De tweedeverblijfstaks is een belangrijke bron van inkomsten voor de gemeenten. 

Sinds eind juni 2021 bieden wij op onze website een modelbrief aan die je kunt downloaden om administratief beroep aan te tekenen tegen de gemeentebelasting op tweede verblijven/toeristische verblijfplaatsen in De Panne, Knokke en Koksijde.

We bieden ook de bijstand van een advocaat aan voor beroepen tegen negatieve beslissingen van deze gemeenten, zonder kosten voor de leden.

Vanaf 2022 wordt de gerechtelijke procedures echter niet meer ondersteund door Testaankoop voor nieuwe zaken. Enkel de leden die deelnamen aan de actie tegen de belasting van 2021, kunnen dus genieten van onze bijstand voor de belastingen van 2022, 2023, 2024 en 2025, naargelang van de evolutie van de rechtspraak.

De anderen kunnen natuurlijk zelf de procedure opstarten en/of gebruik maken van de diensten van een advocaat van hun keuze. Zij kunnen contact opnemen met de advocaten met wie wij samenwerken (MERITIUS BRUSSELS, de heer Cédric MARCUS (marcus@cyrusross.be) en de heer Frank VANDEVOORDE), en die een forfaitair tarief hebben opgesteld.

Niets voor 2021, 2022, 2023 en 2024.

Testaankoop zal zijn leden op de hoogte houden van de beslissingen in het kader van de beroepen die werden ingesteld door het advocatenkantoor Meritius Brussels, (dhr. Cédric Marcus en dhr. Frank Vandevoorde).  

Voor 2025 moeten klachten worden ingediend met behulp van onze modelbrieven.

Als je de bezwaarbrief zelf indient bij de gemeente, kost het je niet meer dan een postzegel en een beetje tijd. Als je een bewijs wilt dat je de bezwaarbrief hebt verzonden, kun je deze het best aangetekend versturen.

Er zijn echter kosten verbonden aan een rechtzaak: 

• Een bijdrage van 26 euro moet worden betaald aan het garantiefonds voor tweedelijns rechtsbijstand voor elke aanvraag, dus zowel in eerste aanleg als in beroep. 
• De kosten en honoraria van de advocaat. Testaankoop werkt voor zijn actie samen met het advocatenkantoor Meritius Brussels (dhr. Cédric Marcus en dhr. Frank Vandevoorde). Hun honoraria nemen wij voor onze rekening.

Als de rechtbank de belasting onwettig verklaart, wordt de gemeente veroordeeld tot het betalen van de gerechtskosten (naast de terugbetaling van de belasting als die is betaald).

De gerechtskosten omvatten, naast de bijdrage van 26 euro die je hebt betaald (door ons voorgeschoten worden in dossiers waar wij in tussenkomen), een proceskostenvergoeding die wettelijk is vastgesteld op een vast bedrag, afhankelijk van de waarde van het geschil. Die compenseert (gedeeltelijk) de gerechtskosten die de belastingplichtige, jij dus, heeft gemaakt.

Bijvoorbeeld: voor een geschil over een belasting van € 1 000 bedragen de basiskosten van een procedure momenteel € 627,91.

Je moet binnen drie maanden na ontvangst van het aanslagbiljet een bezwaarschrift indienen bij het college van burgemeester en schepenen van de gemeente.

Je ontvangt in principe binnen zes maanden een beslissing van het college, die hoogstwaarschijnlijk negatief is, tenzij anders vermeld.

Vervolgens moet je een beroep aantekenen bij de bevoegde rechtbank, in dit geval de rechtbank van eerste aanleg in Brugge. Dat moet gebeuren binnen drie maanden na ontvangst van de beslissing van de gemeente. 

Indien je binnen zes maanden na je klacht geen beslissing van de gemeente ontvangt (dat kan gebeuren omdat de gemeente te laat is of omdat ze aarzelt om een beslissing te nemen), kun je ook rechtstreeks bij de rechtbank beroep aantekenen tegen de belasting.

Als je beslist hebt om naar de rechtbank te gaan, zal je advocaat je vragen deze documenten te verzamelen: 

• Een kopie van het aanslagbiljet dat je van de gemeente ontvangt, waarin je wordt verzocht de gemeentelijke belasting op je tweede verblijf/toeristische verblijfplaats te betalen. 
• Een kopie van je klacht bij de gemeente om aan te tonen dat je de belasting binnen de juiste termijn (drie maanden vanaf de datum van ontvangst van het aanslagbiljet) hebt aangevochten.
• Een VOLLEDIG afschrift van de beslissing van de gemeente waartegen binnen drie maanden beroep moet worden aangetekend. De advocaat heeft het besluit en de begeleidende brief nodig.
• Een kopie van de eerste bladzijden van de eigendomsakte is nodig om te bewijzen dat je de eigenaar bent van de betrokken tweede woning. 
• Een kopie van je identiteitskaart om je identiteit te bewijzen. 

Testaankoop raadt aan de belasting te betalen "onder voorbehoud van alle recht en middel en zonder enige nadelige erkenning". 

Laten we immers niet vergeten dat gerechtelijke stappen onzeker blijven. Het is dus beter om de belasting te betalen en eventueel een terugbetaling te krijgen, dan niet te betalen en gedwongen te worden om te betalen, soms jaren later, eventueel met nalatigheidsinteresten.

Je moet je er echter van bewust zijn dat het aanvechten van de belasting de uitvoerbaarheid ervan opschort, wat betekent dat de gemeente je niet kan vragen om de belasting te betalen gedurende de tijd dat de procedure loopt (behalve in bepaalde specifieke gevallen, zoals de verkoop van een woning, de ontvangst van een erfenis enz., maar dan alleen onder strikte voorwaarden).

Op het aanslagbiljet dat je van de gemeente ontvangt, staat bovenaan de datum van verzending. 

Controleer deze datum om er zeker van te zijn dat de termijn van drie maanden na ontvangst van het aanslagbiljet niet is verstreken. 

Tegen elk aanslagbiljet moet een apart bezwaarschrift worden ingediend. Dat geldt ook als de gemeente afzonderlijke aanslagbiljetten afgeeft.

Indien je meerdere tweede woningen in dezelfde gemeente bezit (bijvoorbeeld drie appartementen, al dan niet in hetzelfde gebouw), moet je de belasting voor elk van deze woningen aanvechten.

Dat kan samen in één procedure worden gedaan.

Jammer genoeg niet. 

Als je beroep aantekent tegen de belasting van 2025, krijg je alleen de belasting over dat jaar terug. 

Testaankoop weet dat de gemeentelijke belasting op tweede woningen ook zeer hoog is in andere kustgemeenten, zoals Blankenberge, Bredene, Nieuwpoort of Oostende. 

De situatie in deze gemeenten verschilt echter van die in de drie kustgemeenten De Panne, Knokke-Heist en Koksijde omdat de ingeschreven bewoners zelf ook een bijkomende personenbelasting betalen om de gemeentekas aan te vullen. 

Onze actie is dus niet gericht op de tweedeverblijftaksen in die andere gemeenten.

De provinciale belasting op tweede verblijven in West-Vlaanderen voor het aanslagjaar 2025 bedraagt € 124 en is verschuldigd door de eigenaar van een tweede verblijf in de provincie (een woning waar niemand gedomicilieerd is).

Iedereen die zijn hoofdverblijf in de provincie heeft, betaalt een algemene provinciale belasting: 24,50 euro voor gezinnen bestaande uit één persoon en 49 euro voor gezinnen bestaande uit twee of meer personen (bedragen in 2025).

In 2024 verklaarde het hof van beroep in Gent de provinciebelasting op tweede verblijven die van toepassing is in 2019 onwettig, op gelijkaardige gronden als haar rechtspraak inzake gemeentebelastingen.

Gezien het beperkte bedrag van de provinciale belasting is de actie van Testaankoop echter niet gericht tegen deze belasting.

De gemeenten De Panne, Koksijde en Knokke (die laatste vanaf 2024) maken een onderscheid tussen "belasting op tweede woningen" en "belasting op toeristische verblijfplaatsen". 

• Een "tweede woning" of "tweede verblijf" is een privéwoning die niet als hoofdverblijf wordt gebruikt door de eigenaar, huurder of gebruiker (waar niemand is gedomicilieerd), maar die te allen tijde als woning kan worden gebruikt.
• Een "toeristische verblijfplaats" wordt doorgaans gedefinieerd als een woning die gelegen is in een recreatief woongebied (maar dus niet als permanente woning kan worden gebruikt). 

Het is mogelijk om een rechtszaak aan te spannen tegen de gemeentebelasting op toeristische verblijfplaatsen in de gemeente waar je een woning hebt met de hulp van Testaankoop. Wij treden dan onder dezelfde voorwaarden op als voor de belasting op tweede woningen.

De kans op succes is a priori even groot als voor de belasting op tweede woningen. Dat is in ieder geval de richting die de huidige rechtspraak van zowel de rechtbank van eerste aanleg te Brugge als het hof van beroep te Gent uitgaat.

De hele procedure kan enkele jaren duren. 

Na ontvangst van je bezwaarschrift heeft de gemeente zes maanden de tijd om haar beslissing mee te delen. 

Als de gemeente je bezwaarschrift afwijst, moet binnen drie maanden na de kennisgeving van de beslissing beroep worden aangetekend bij de griffie van de rechtbank van eerste aanleg in Brugge.

Als de gemeente niet binnen zes maanden tot een beslissing komt, kun je de zaak zonder verder uitstel voor de rechter brengen of je kunt wachten tot er wel een beslissing is.

Omdat voor iedereen wettelijke termijnen gelden, duurt het momenteel ongeveer twee jaar vanaf het indienen van het beroep voordat de zaak wordt behandeld en de lagere rechtbank uitspraak doet.

Daarna kan de zaak voor het hof van beroep in Gent worden gebracht (indien het vonnis van het hof per deurwaarder wordt betekend, moet het beroep binnen een maand na deze betekening worden ingesteld). Het duurt momenteel ongeveer 2 jaar om een vonnis te verkrijgen nadat het beroep is ingesteld.

Deze berekening houdt geen rekening met eventuele procedures voor het Hof van Cassatie, maar in principe wordt slechts één zaak per gemeentelijke/provinciale belastingverordening doorverwezen naar het Hof van Cassatie.