Alles wat je over pelletkachels moet weten

Met een vol reservoir kan een pelletkachel een halve dag tot meerdere dagen branden. Zo kun je de centrale verwarming tijdens het tussenseizoen minder gebruiken en de thermostaat van die verwarming in hartje winter wat lager zetten. Bovendien zijn pellets vrij goedkoop en is hun CO2-balans beter dan die van gas of stookolie, althans voor zover ze het PEFC- of FSC-label dragen.
Waarom een pelletkachel?
Pelletkachels kennen een vrij groot succes. Voor een redelijke prijs zorgen ze voor gezelligheid in de woning. Maar ze bieden wel meer gebruikscomfort dan houtkachels.
Met een vol reservoir kan een pelletkachel een halve dag tot meerdere dagen branden, afhankelijk van het type kachel, de grootte van de te verwarmen ruimte, in welke mate die geïsoleerd is enz. Zo kun je de centrale verwarming tijdens het tussenseizoen minder gebruiken en de thermostaat van die verwarming in hartje winter wat lager zetten. Bovendien is de brandstof (pellets) redelijk goedkoop en is de CO2-balans een stuk beter dan die van gas of stookolie, althans voor zover de pellets het PEFC- of FSC-label dragen.
Natuurlijk moet je beseffen dat een pelletkachel een zekere investering vergt, en soms ook wat aanpassingen in de woning (schoorsteen of afvoerbuis, stopcontact in de buurt).
Voor een maximale energiebesparing en comfort is het belangrijk dat je een toestel kiest dat afgestemd is op jouw wensen.
Aan de hand van de antwoorden op de onderstaande vragen maak je beslist een goede keuze.
- Hoe werkt een pelletkachel?
- Welke opties te kiezen bij een pelletkachel?
- Hoe een pelletkachel te installeren?
- Waar een pelletkachel te kopen?
- Hoe vaak moet je een pelletkachel bijvullen?
- Kun je een hele woning verwarmen met een pelletkachel?
- Welk vermogen voor je pelletkachel?
- Hoeveel kost een pelletkachel?
- Is een pelletkachel veilig?
- Is een pelletkachel ecologisch?
- Welk onderhoud voor een pelletkachel?
- Pellet- of houtkachel?
Pelletkachels kennen een vrij groot succes. Voor een redelijke prijs zorgen ze voor gezelligheid in de woning. Maar ze bieden wel meer gebruikscomfort dan houtkachels.
Met een vol reservoir kan een pelletkachel een halve dag tot meerdere dagen branden, afhankelijk van het type kachel, de grootte van de te verwarmen ruimte, in welke mate die geïsoleerd is enz. Zo kun je de centrale verwarming tijdens het tussenseizoen minder gebruiken en de thermostaat van die verwarming in hartje winter wat lager zetten. Bovendien is de brandstof (pellets) redelijk goedkoop en is de CO2-balans een stuk beter dan die van gas of stookolie, althans voor zover de pellets het PEFC- of FSC-label dragen.
Natuurlijk moet je beseffen dat een pelletkachel een zekere investering vergt, en soms ook wat aanpassingen in de woning (schoorsteen of afvoerbuis, stopcontact in de buurt).
Voor een maximale energiebesparing en comfort is het belangrijk dat je een toestel kiest dat afgestemd is op jouw wensen.
Aan de hand van de antwoorden op de onderstaande vragen maak je beslist een goede keuze.
- Hoe werkt een pelletkachel?
- Welke opties te kiezen bij een pelletkachel?
- Hoe een pelletkachel te installeren?
- Waar een pelletkachel te kopen?
- Hoe vaak moet je een pelletkachel bijvullen?
- Kun je een hele woning verwarmen met een pelletkachel?
- Welk vermogen voor je pelletkachel?
- Hoeveel kost een pelletkachel?
- Is een pelletkachel veilig?
- Is een pelletkachel ecologisch?
- Welk onderhoud voor een pelletkachel?
- Pellet- of houtkachel?
Anders dan bij een houtkachel waar je zelf telkens opnieuw houtblokken bij moet gooien, is de werking van een pelletkachel een stuk verfijnder.

- De pellets worden in een reservoir opgeslagen.
- Een elektrisch aangedreven wormschroef viert de pellets gedoseerd naar de verbrandingskamer.
- De pellets ontbranden door de combinatie van een elektrische gloeiweerstand of -pen en hete lucht die over de pellets wordt gestuwd.
- Bij de meeste modellen blaast een ventilator de warmte door de kamer om die sneller te verspreiden.
- De verbrandingsgassen worden met een ventilator naar buiten afgevoerd.
- Soms wordt een aparte toevoer van verse lucht voorzien, waarbij de lucht rechtstreeks van buiten wordt aangevoerd om te vermijden dat de kachel te veel lucht uit de kamer haalt. Die buis kan gescheiden van de rookgasafvoer worden aangebracht of beide kunnen in één concentrische buis met dubbele circulatie worden voorzien.

Als je een pelletkachel wilt kopen, kun je kiezen uit een bijzonder uitgebreid aanbod. De plaats die de kachel inneemt en de look of het design van het toestel spelen ongetwijfeld een rol. Maar je houdt het best ook rekening met de volgende keuzecriteria.
Alle pelletkachels beschikken over een thermostaat waarmee je de gewenste temperatuur in de kamer kunt instellen. De kachel zal dan branden totdat de gewenste temperatuur wordt bereikt. Hij zal opnieuw aanslaan wanneer de temperatuur in de ruimte is gezakt.
De meeste modellen kun je ook aankoppelen op een – al dan niet bijgeleverde – kamerthermostaat (met kabel of draadloos) om de temperatuur te meten op een andere plek in de ruimte waar de kachel staat, of zelfs in een andere kamer.
Pelletkachels zijn verkrijgbaar in heel uiteenlopende materialen. Het materiaal zal een invloed hebben op de manier waarop de kachel zijn warmte zal afgeven en verspreiden, alsook op de prijs van het toestel.
Gietijzer heeft meer tijd nodig om de warmte op te nemen, maar geeft die daarna gedurende langere tijd af, zelfs nadat de kachel al is uitgeschakeld.
Met een kachel in staal kun je een kamer zeer snel verwarmen, maar zodra hij is uitgeschakeld, zal hij ook snel stoppen met warmte te verspreiden.
Sommige kachels uit staal zijn ter compensatie van het feit dat ze snel afkoelen, bovenaan afgewerkt in steen en/of bovenaan zitten vuurvaste stenen die de warmte opslaan. Op die manier kunnen deze kachels snel hun warmte verspreiden nadat ze zijn ingeschakeld en kunnen ze door de inertie van de vuurvaste elementen (baksteen, marmer, speksteen of een andere steen) ook nog lang hun warmte verspreiden, zelfs nadat ze zijn uitgeschakeld.
Bij natuurlijke convectie warmt de lucht in de kamer op een natuurlijke manier op door contact met de kachel. Die convectie kan worden versneld door een ventilator die in de kachel is verwerkt.
Daarnaast kan de warmte zich verspreiden door straling. Om veiligheidsredenen is die beperkt bij wanden van traditionele kachels en wordt ze geoptimaliseerd bij kachels die voorzien zijn van vuurvaste materialen (als afwerking bovenaan of in een blok dat warmte opslaat). In dat geval warmte de kachel het vuurvaste materiaal op dat vervolgens de warmte zal uitstralen en zachtjes zal verspreiden zonder de lucht in beweging te brengen. Vaak wordt een hoger niveau van comfort aan dit soort warmte toegeschreven. Er is ook geen lawaai van een ventilator.
Als je dus een kamer snel wilt opwarmen op het moment dat dit nodig is en gedurende korte tijdspannes, kun je dus het best opteren voor een kachel in staal zonder vuurvaste materialen en met een versnelde mechanische convectie.
Als je echter van plan bent om je kachel automatisch een paar uren per dag te laten branden om zo je woonkamer en aangrenzende kamers te verwarmen en je ’s ochtends nog wat restwarmte wilt behouden, dan kies je het best voor een gietijzeren kachel of een stalen kachel met vuurvaste materialen.
Een pelletkachel kan aardig wat lawaai maken als de ventilator draait. Probeer hem daarom altijd eerst eens in werking te horen alvorens een aankoop te verrichten.
Bij de meeste modellen uit het middensegment en het topgamma kun je die ventilator tijdelijk stilleggen. Dan gebeurt de warmteverspreiding enkel nog door natuurlijke convectie. Dat is vooral interessant in ruimten waar een snelle opwarming gewenst is, zoals in minder goed geïsoleerde woningen, en je daarna kunt overschakelen op een stille werking die volstaat om de temperatuur te bewaren.
Het rondblazen van warmte met een ventilator kan soms ook voor ongemakken zorgen bij wie extra gevoelig is voor luchtstromen. Daarom werken sommige modellen uit het topgamma louter op basis van natuurlijke convectie. Doorgaans gaat het dan om veel zwaardere exemplaren die door hun inertie de warmte zeer goed kunnen vasthouden.
Bij een pelletkachel kun je, afhankelijk van het model, de gewenste temperatuur instellen, net als het uur waarop de kachel moet beginnen branden en uitgaan.
Je kunt bij een pelletkachel meestal ook een dag- en/of weekprogramma instellen. Met die programma’s bepaal je het vermogen, de temperatuur en de werkingssnelheid van de ventilator voor de verspreiding van de warmte in de kamer. Zo kun je de desbetreffende ruimte ook op voorhand verwarmen, bv. net vóór je ’s morgens opstaat of ’s avonds thuiskomt.
De programmering gebeurt op een elektronisch bedieningspaneel op de kachel zelf of met een afstandsbediening. Het ene exemplaar is daarbij al verfijnder dan het andere.
Nog dit. Sommige kachels zullen na een stroomonderbreking automatisch opnieuw opstarten, andere moet je zelf weer inschakelen.
Sommige pelletkachels kun je zelfs via een app op je smartphone bedienen. Dergelijke elektronische programmering kan standaard op de kachel aanwezig zijn of kun je anders achteraf toevoegen, ook bij oudere modellen. Zo kan het handig zijn om de instelling van de kachel aan te passen als je bijvoorbeeld iets vroeger of later thuis bent dan voorzien.
Aangezien de fabrikant niet kan weten hoeveel uren de kachel dagelijks zal branden, geeft hij de autonomie aan in een aantal uren autonomie, hetzij op maximaal vermogen, hetzij op minimaal vermogen. Bij elk toestel zul je dus twee duurtijden opgegeven zien staan.
Kijk wel steeds naar het gebruiksgemak. Bij heel wat kachels moet je de zak pellets vrij hoog optillen om ze uit te gieten. Meestal kun je de pellets daartoe beter eerst in een metalen ketel overgieten. Anders dreigen ze zowat overal terecht te komen. Bij één Belgisch model zit op halve hoogte een uitklapbare sleuf waarlangs je het pelletreservoir kunt bijvullen. Dan moet je zak of de ketel niet zo hoog tillen.
Moet je de pellets toch van bovenaf vullen, dan is het aangewezen dat er een metalen gaas onder al te brede sleuven zit om de gemorste pellets op te vangen zodat ze niet op ongewenste plekken vallen.
Een open toestel haalt zijn zuurstof voor de verbranding uit de ruimte waar hij staat opgesteld.
Een gesloten toestel dit wil zeggen met een hermetisch afgesloten verbrandingskamer, beschikt over een aparte buis waar rechtstreeks lucht van buiten wordt aangevoerd. In een luchtdichte woning, zoals bij een nieuwbouw of een grondig gerenoveerde woning, zal zo’n gesloten toestel een aanrader zijn.
Het branderbakje moet regelmatig worden gereinigd. Sommige modellen beschikken daartoe over een automatisch reinigingssysteem. Bij andere wordt de reiniging vergemakkelijkt door bv. een hendel die je een paar keer heen en weer moet bewegen.
Vaak kun je de aslade uitnemen, wat handig is. Is dat niet het geval, dan moet je sowieso de stofzuiger bovenhalen.
Een pelletkachel is zeer zwaar. Vergewis je ervan dat de vloer het gewicht aan kan.
Laat ook voldoende afstand ten opzichte van de muur en het plafond.
Verder is een afvoerbuis vereist om de rookgassen naar buiten af te voeren, en soms ook een buis om verse lucht aan te voeren met het oog op een correcte verbranding in het toestel. Beide buizen kunnen apart zijn of in een dubbele concentrische buis worden verwerkt.
Bij pelletkachels volstaat in principe een geringe diameter (80 mm) voor de afvoerbuis van de rookgassen. Maar als je via de schoorsteen werkt, is het in de meeste gevallen aanbevolen om een schoorsteendoorvoering te voorzien met een buis met een grotere diameter dan 80 mm. Dat is zeker zo als de schoorsteen hoger komt dan 5 m.
Bij dubbele concentrische buizen (voor zowel luchttoevoer als voor rookgasafvoer) is de minimale diameter 130 tot 150 mm.
Hoe dan ook is het de bedoeling om te zorgen voor een gecontroleerde trek. Dat komt de veiligheid ten goede, maar vermijdt ook te veel lawaai in de verbrandingskamer van het toestel. Tegelijk wordt vermeden dat de kachel door een te grote trek meermaals wordt “uitgeslagen”.
Zowel doe-het-zelfzaken als de professionele vakhandel bieden pelletkachels aan.
De toestellen uit doe-het-zelfzaken zijn over het algemeen het goedkoopst. Je vindt er al voor minder dan € 1 000 en doorgaans tot € 3 000. Het aantal modellen dat er beschikbaar is, is eerder beperkt en hun ontwerp is vrij sober. Qua materiaal voor de afwerking wordt vooral voor staal gekozen terwijl de regel- en progammeermogelijkheden bij de kachels uit het instapgamma niet zo uitgebreid zijn.
De meeste doe-het-zelfketens bieden aan om de plaatsing door de doe-het-zelver te verifiëren en het toestel in dienst te laten stellen door een vakman. Soms is die opdracht in de prijs van het toestel begrepen.
Het professionele gamma is uitgebreider met meer keuze aan materialen voor de afwerking, zoals een combinatie van staal en keramiek, gietijzer, glas of marmer. Je vindt er ook allerlei vormen: de klassieke rechthoekige of cilindrische vorm, de kubus, de piramide. Er bestaan zelfs ophangmodellen en zeer dunne exemplaren tot amper 25 cm diep, wat interessant kan zijn waar er weinig plaats is. Daarnaast heb je er ook allerlei extra’s: zgn. kanaliseerbare modellen of hydrokachels of modellen die op meerdere brandstoffen kunnen werken.
De professionele verdelers stellen uiteraard systematisch de plaatsing, instelling en indienststelling van het toestel voor. De prijs hiervoor is nu eens in de prijs begrepen en wordt dan weer afzonderlijk aangerekend. Je mag veelal uitgaan van een prijs van € 250 tot € 550 (+ btw).
Het gehanteerde vermogen (maximaal of verlaagd) en de grootte van het pelletreservoir bepalen grotendeels de autonomie van de kachel, dus hoelang hij kan branden zonder dat je pellets moet bijvullen.
Op maximaal vermogen verbruikten de kachels in onze laatste test ongeveer 1,5 tot 2 kg per uur en slechts de helft op een lager vermogen.
De meeste pelletreservoirs zijn ongeveer 15 kg groot, wat overeenstemt met de inhoud van 1 zak pellets. Grotere reservoirs kunnen 40 kg of bijna 3 zakken pellets aan.
Concreet kunnen pelletkachels met een vermogen tot 10 kW zowat 10 tot 50 uur branden zonder te hoeven worden bijgevuld. Je kunt dus vlot enkele dagen overbruggen. De grootte van het reservoir zal hierbij een belangrijke rol spelen.
Bij de pelletkachels vind je een specifiek gamma van kachels die aan een ventilatiesysteem kunnen worden gekoppeld om meerdere kamers of zelfs de hele woning te verwarmen.
Je moet gemiddeld op 200 à 250 euro rekenen per bijkomende ventilator en geïsoleerde buis van 10 m lang. Bij de zogenaamd kanaliseerbare modellen zitten al enkele bijkomende ventilatoren ingebouwd, wat het prijsverschil met vergelijkbare niet-kanaliseerbare toestellen verklaart.
Er bestaan ook hydropelletkachels, die water opwarmen en door een leidingencircuit laten stromen dat de radiatoren in de woning bevoorraadt, net zoals bij een klassieke centrale verwarming. Deze hydromodellen zijn merkelijk duurder. Je vindt ze vanaf 5 000 euro.
De meeste toestellen vertonen een vermogen tussen 4 en 20 kW of meer.
Toestellen die bedoeld zijn voor om één ruimte te verwarmen - dit zijn de meeste - hebben een maximaal (nominaal) vermogen van hooguit 10 kW. Als vuistregel geldt dat je 1 kW aan maximaal vermogen nodig hebt per 20 m³ ruimte die je moet verwarmen. Dat komt neer op zowat 1 kW aan vermogen per 8 m² vloeroppervlakte. Meestal zal de kachel echter alleen op het maximumvermogen draaien om te starten of om voldoende warmte af te geven bij erg koud weer. De rest van de tijd zal hij op een lager vermogen kunnen draaien.
Pelletkachels die meerdere ruimtes kunnen verwarmen, hebben een maximaal vermogen van 10 tot meer dan 20 kW. De installatie ervan omvat ook leidingen waarlangs warme lucht of warm water (in dat laatste geval via radiatoren) wordt verspreid. Vandaar soms de aanduiding “air” of “hydro” in de benaming. Dit type kachel kun je overwegen bij een nieuwbouw waar een uitstekende isolatie is voorzien is of als je verwarmingsketel aan vervanging toe is.
Je kunt ook kiezen voor een pelletketel met bijbehorende pelletsilo om een volledige woning te verwarmen.
Behalve de aankoopprijs zijn er ook de plaatsingskosten en de onderhoudskosten.
In doe-het-zelfzaak of vakhandel
De pelletskachels uit de doe-het-zelfzaken of grote distributieketens zijn vaak het goedkoopst. Je vindt ze veelal tegen € 1 000 à € 3 000 (btw inbegrepen). In de gespecialiseerde vakhandel zul je meer moeten betalen, afhankelijk van de gebruikte materialen en de afwerking, hun vorm en hun programmeermogelijkheden. Vaak start je er vanaf € 1 400. Voor de topmodellen zul je tot € 5 000 en meer op tafel moeten leggen, zeker als je een kachel kiest die meerdere brandstoffen aan kan.
Voor een hydroketel mag je rekenen op € 3 000 tot € 8 000 (reken op nog eens € 1 000 extra voor de plaatsing van de leidingen en een warmwaterreservoir).
Premies?
In Vlaanderen is er geen premie voorzien voor een pelletkachel (anders dan een pelletketel die eventueel in aanmerking kan komen voor de renovatiepremie).
In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is geen premie voorzien voor een pelletkachel.
Het Waals gewest kent wel een premie toe aan gezinnen die een pelletkachel plaatsen: van € 250 tot € 1 500, afhankelijk van het gezinsinkomen.
Hoeveel kost de plaatsing van een pelletkachel?
De plaatsing van een kachel kan het best door een vakman gebeuren. Reken hiervoor op een bedrag van € 250 tot € 500, soms zelfs meer, afhankelijk van de complexiteit van de installatie. Koop je een kachel in een doe-het-zelfzaak? Hou er dan rekening mee dat je zelf moet instaan voor de plaatsing en de aansluitingen.
Als je de kachel door een vakman laat plaatsen in een woning van meer dan 10 jaar oud, dan kun je aanspraak maken op een verlaagd btw-tarief van 6 %. Als je de kachel zelf plaatst, geldt sowieso een btw-tarief van 21 %.
De prijs van pellets
Als we de prijsevolutie van de verschillende brandstoffen over een lange periode bekijken, zien we dat de prijs van pellets vaak die van stookolie en gas benadert. Met dien verstande dat de prijs van pellets geen grote schommelingen vertoont - over 15 jaar week de prijs van pellets hooguit 15 % af, naar boven of naar onder, ten opzichte van de gemiddelde prijs - wat in schril contrast staat met wat er af en toe gebeurt met de prijzen van gas en stookolie.
Veel consumenten hebben belangstelling voor pelletkachels, ter vervanging of aanvulling van de centrale verwarming, om de opstoot van de energieprijzen te temperen. Dat is vooral het geval als ze in het tussenseizoen alleen de belangrijkste leefplek in huis verwarmen en zo vermijden om de centrale verwarming te moeten inschakelen. Dat vormt doorgaans de grootste besparing. De besparing valt uiteraard des te groter uit op een ogenblik dat de prijzen voor gas en stookolie de pan uitswingen.
Weet trouwens dat je pellets kunt bestellen via ons energieplatform.
Anders dan een houtkachel die je moet laten uitbranden, kun je een pelletkachel zelf uitschakelen. Niet onbelangrijk wanneer je bv. naar bed gaat.
Weet ook dat er gesloten modellen bestaan, met een hermetisch afgesloten verbrandingskamer, die geen lucht (zuurstof) uit de ruimte halen waar de kachel staat opgesteld maar rechtstreeks uit de buitenlucht. Dat is des te meer van belang is luchtdichte woningen, zoals nieuwbouwwoningen of grondig gerenoveerde woningen.
Verder kun je de risico’s beperken door de volgende zaken in acht te nemen.
Laat voldoende afstand
Laat voldoende afstand tussen de kachel of de buizen en de muren, de vloer en het plafond. Anders moet je deze voldoende beschermen om te vermijden dat ze verhitten, met risico op schade of zelfs brandgevaar. Het is belangrijk om de voorschriften uit de handleiding van de fabrikant nauwgezet op te volgen.
Bescherm jezelf
Gebruik bescherming wanneer je de kachel aanraakt. Sommige delen van een pelletkachel moet je kunnen vastnemen zonder je te verbranden, zoals het handvat van de deur of de afsluitklep van het pelletreservoir. De maximale temperatuur van die onderdelen hangt af van het gebruikte materiaal. Als die onderdelen te heet kunnen worden, moet de fabrikant een afneembaar handvat voor de deur voorzien (zodat het handvat en de kachel niet tegelijk warm worden) of moet hij op zijn minst een hittebestendige handschoen meeleveren.
Automatische onderbreking in geval van een verstopte schoorsteen
Ga na of de kachel uitgerust is met een automatische onderbreking ingeval de schoorsteen volledig of gedeeltelijk verstopt zou raken. Als de kachel niet automatisch stilvalt, ontstaat er ontploffings- of verstikkingsgevaar voor de bewoners door de ophoping van rookgassen. In onze test van 2015 waren de resultaten rampzalig: slechts één toestel op de drie behaalde een goede score in onze veiligheidstest. Vijf van de zeventien modellen gingen zelfs helemaal niet uit bij een afgesloten schoorsteen! Intussen lijkt de markt een inhaalbeweging te hebben gemaakt: de toestellen uit onze laatste test waren alle conform de nieuwe normen die in 2018 in werking zijn getreden.
De pellets zijn kleine cilinders van doorgaans samengeperst houtafval. Soms zijn pellets toch afkomstig van duurzaam beheerde bossen waar de bomen die voor de pelletproductie worden omgehakt, telkens door nieuwe worden vervangen. Op die manier blijft de CO2-balans in evenwicht.
Als je een pelletkachel kunt benutten om de centrale verwarming op stookolie of gas minder te moeten inschakelen, kun je ook je CO2-uitstoot verminderen.
De verbranding van pelletkachels haalt overigens een hoog rendement.
In een niet zo ver verleden was de verbranding van de pelletkachels soms minder goed. Zo stelden wij in 2015 tijdens onze labonderzoeken bij heel wat modellen vast dat er onder aan de deur, net onder het glas, openingen waren. Die luchttoevoer zorgt ervoor dat het glas langer schoon blijft, maar verstoort de verbranding van de pellets. En een onvolledige verbranding vermindert het rendement van de kachel en produceert meer schadelijke rookgassen zoals koolstofmonoxide (CO). Bij een meer recente test voldeden alle geteste toestellen aan de nieuwe norm voor de uitstoot van CO, fijnstof en vluchtige organische stoffen (VOS).
Bij de verbranding van pellets wordt tot slot vrij weinig fijnstof uitgestoten, en in elk geval veel minder dan door een houtkachel. In onze laatste test van pelletkachels in 2018 bleek die uitstoot drie keer lager te liggen dan de drempel die door het Europees Milieuagentschap wordt aanbevolen. De pelletkachels hebben de laatste jaren grote stappen vooruit gezet op dit vlak. Ze stootten in onze tests maar liefst vier keer minder fijnstof uit dan de houtkachels.
Fabrikanten van pelletkachels raden aan om minstens wekelijks de as uit het toestel te verwijderen. Vaak kun je de aslade uitnemen, wat handig is. Bij andere modellen moet je de stofzuiger bovenhalen.
Het branderbakje moet je regelmatig reinigen. Sommige fabrikanten raden dit zelfs na elk gebruik aan. Meestal moet je dit bakje uitnemen om het te reinigen. In andere sommige modellen zit een manueel systeem ingebouwd, zoals bv. een hendel die je een aantal keren moet bewegen, of zelfs een automatisch reinigingssysteem, wat het gebruiksgemak verhoogt
De warmwisselaar die dient om de warmte af te geven via een ventilator of om warmte over te brengen naar het water voor radiatoren, moet je ongeveer om de twee weken schoonmaken.
Naast het periodieke onderhoud is een grondig jaarlijks onderhoud aangewezen. Dan moet je alle delen van de kachel grondig stofzuigen: de verbrandingskamer en vooral de warmtewisselaar en de delen rond de ventilator. Het is aanbevolen om ook de schoorsteen en de afvoerbuis te reinigen. Hiertoe moet je de kachel kunnen verplaatsen en toegang hebben tot de schoorsteen.
Een houtkachel wordt vaak geroemd voor de sfeer die hij in huis brengt en de mooie vlam die hij je bezorgt. En je hebt er geen stroom voor nodig. Maar de vergelijking tussen een pellet- en houtkachel valt veelal in het voordeel van de eerste uit.
De verbranding van pellets gebeurt op een efficiëntere manier door hun gestandaardiseerde formaat en hun constante vochtgehalte. In onze eerdere tests van pellets bleef het vochtgehalte altijd onder de 10 %; gemiddeld bedroeg het amper 6,8 %. Houtblokken voor een klassieke houtkachel moeten dan weer anderhalf tot twee jaar drogen om onder een vochtgehalte van 18 % te duiken. Dat is de drempel vanaf wanneer het hout bruikbaar is. Dit vochtgehalte, dat dus drie keer hoger ligt, zal tot een minder goede verbranding leiden.
Recente houtkachels met een gesloten verbrandingssysteem - waarbij geen zuurstof wordt gehaald uit de ruimte waar ze opgesteld staan maar uit de buitenlucht – bereiken volgens een Europese studie een rendement tussen 60 en 85 %. Gesloten pelletkachels halen vlot 85 à 95 %.
Bij een houtkachel is er geen sprake van een thermostaat. Pelletkachels beschikken daarentegen alle over een thermostaat en steeds vaker ook over een ruimtevoeler om de actuele temperatuur elders in de ruimte te meten, en zo de werking van de kachels zo goed mogelijk op de gewenste temperatuur af te stemmen. Zodra die wordt bereikt, onderbreekt of vermindert de pelletkachel zijn werking. Dit zorgt voor een betere temperatuurregeling.
Houtblokken zagen, vervoeren, opslaan en ze bij bijna elk gebruik naar de kachel of de cassette brengen: het is soms toch een vervelend karwei.
Pellets zijn dan weer verkrijgbaar in zakken van doorgaans 15 kg. Tegelijk hebben de meeste pelletkachels een ingebouwd reservoir van 10 tot soms 40 of zelfs 45 kg. Het is in elk geval handig om een reservoir te hebben waarin je een hele zak kunt uitgieten. Met een gemiddeld verbruik van 2 kg per uur op vol vermogen en de helft op een beperkt vermogen mag je een verbruik van 3 à 4 kg verwachten in het tussenseizoen (van half september tot eind oktober en van half maart tot eind april) en van zo’n 10 à 12 kg per dag in het eigenlijke stookseizoen (van half november tot half maart). Bij een gemiddeld reservoir van 20 kg moet je in het tussenseizoen dan om de 5 dagen bijvullen en in het eigenlijke stookseizoen zowat om de 2 dagen. Met een dubbel zo groot reservoir van 40 kg zal dat respectievelijk om de 10 en 4 dagen zijn. Een groter reservoir biedt dus meer gebruikscomfort.
Bij houtkachels moet je de as verwijderen van het rooster vóór elk nieuw gebruik en vaak moet je ook de aslade leegmaken omdat ze al na een gebruik vol zit. Dat is minder het geval bij pelletkachels. Fabrikanten van pelletkachels raden aan om wekelijks de as uit het toestel te verwijderen. Het branderbakje moet je ook regelmatig reinigen.
Pelletkachels bieden steeds meer mogelijkheden qua programmatie en connectiviteit. In het topgamma van de professionele modellen wordt soms zelfs een afstandsbediening bijgeleverd die je overal kunt meenemen en die als thermostaat kan dienen in een andere kamer dan die waar de kachel staat. Sommige kachels kun je dan weer vlot bedienen via een apart aanraakscherm met intuïtieve menu’s op een externe doos of via een app op je smartphone.
Verder kun je de start verschuiven ten opzichte van het voorziene programma, desnoods van op afstand, als je dagplanning wijzigt. Dat kan bv. handig zijn in een tweede verblijf. Als je last minute beslist om een weekendje aan zee of in de Ardennen in je tweede verblijf door te brengen, kun je er al op voorhand voor zorgen dat de plek comfortabel verwarmd is tegen het ogenblik van jouw aankomst.
Pelletkachels verspreiden de warmte niet alleen door natuurlijke luchtstroming (convectie), maar zijn veelal ook uitgerust met een ventilator om de warmte sneller te verspreiden. Nadeel is dat die soms aardig wat lawaai kan maken.
Het calorische vermogen of de verbrandingswaarde van pellets ligt ruim 60 % hoger dan dat van houtblokken.
In kosten omgerekend zou je tegen een gemiddelde aankoopprijs voor de brandstof jaarlijks op zo’n 430 euro aan houtblokken uitkomen - tenzij je ze gratis op de kop kunt tikken natuurlijk – en op zo’n 390 euro aan pellets. Verwarmen met een pelletkachel komt dus zo’n 10 % goedkoper uit aan “brandstof”.
Houtkachels zijn soms in staat om meerdere ruimten te verwarmen, maar dat blijft toch eerder uitzonderlijk. Bij de pelletkachels vind je wel een specifiek gamma van kachels die aan een ventilatiesysteem kunnen worden gekoppeld om meerdere kamers of zelfs de hele woning te verwarmen.
Er bestaan ook hydropelletkachels, die water opwarmen en door een leidingencircuit laten stromen dat de radiatoren in de woning bevoorraadt, net zoals bij een klassieke centrale verwarming. Deze hydromodellen zijn merkelijk duurder.