Waar in huis moet je rookmelders plaatsen?
Je huis beveiligen tegen brand is essentieel, en een rookmelder is daar een van de meest doeltreffende middelen voor. Door een krachtig geluidssignaal af te geven zodra rook wordt gedetecteerd, kan een rookmelder levens redden. We leggen uit hoe je een rookmelder kiest, installeert en onderhoudt.
Wat is een rookmelder?
Een rookmelder is een apparaat dat is ontworpen om een krachtig geluidssignaal af te geven wanneer het rook detecteert. Het doel is simpel: je snel waarschuwen bij brand, zodat je tijd hebt om te reageren.
Hoe werkt een rookmelder?
De meeste rookmelders maken gebruik van optische technologie, gebaseerd op een foto-elektrische cel die een lichtstraal detecteert. Wanneer rook het apparaat binnendringt, verstoort die de lichtstraal, waardoor het alarm afgaat.
Sommige modellen kunnen ook onderling verbonden worden: als er één rook detecteert, zullen alle andere melders tegelijkertijd afgaan. Dat is erg handig voor grotere woningen, maar het legt wel een beperking op: je moet de rookmelders ofwel met draden verbinden (wat veel werk vergt), of kiezen voor een draadloze verbinding, wat de levensduur van de batterijen kan verkorten of betekent dat je meer batterijen in het apparaat moet plaatsen. In Wallonië en in Brussel vanaf 2025 is deze onderlinge verbinding verplicht zodra er vier of meer detectoren in dezelfde woning worden geïnstalleerd.
Bovendien kunnen sommige detectoren een extra waarschuwing naar een smartphone sturen via internet of sms, zodat je zelfs op afstand kunt reageren, op voorwaarde dat het netwerk nog beschikbaar is, aangezien er geen back-upbatterijen zijn voor modems en andere apparaten.
Werkt een rookmelder op batterijen of stroom?
Rookmelders kunnen worden gevoed door batterijen of rechtstreeks via het stroomnet (230 V). Er zijn ook modellen die op een brandalarm kunnen worden aangesloten, maar die moeten door een specialist worden geïnstalleerd.
Een rookdetector die op het elektriciteitsnet is aangesloten, heeft het voordeel dat er minder batterijen nodig zijn, maar er is nog steeds een reservebatterij nodig om te werken in het geval van een stroomonderbreking. In de meeste huizen is er echter geen elektriciteitskabel beschikbaar op de gewenste locatie om de rookmelder te installeren. Dit type apparaat is daarom vooral bedoeld voor nieuwe gebouwen, waar de stroomvoorziening in de plannen is voorzien.
In andere gevallen is een rookmelder op batterijen meestal de beste keuze.
Waarom een rookmelder plaatsen?
De gevaarlijkste brand is een brand die 's nachts in huis uitbreekt. In tegenstelling tot wat je misschien zou denken, word je niet wakker van rook: je hebt zelfs de neiging om nog dieper in slaap te vallen. Daarom is het cruciaal dat je wordt gewaarschuwd door een luid geluidssignaal.
Zelfs als er brand uitbreekt terwijl je wakker bent, ontstaat die niet per se bij jou in de buurt en kan het vuur zich verspreiden voordat je er erg in hebt. Wat geblust had kunnen worden met een simpel glas water of een deken, kan veranderen in een situatie die onmiddellijke evacuatie vereist in afwachting van de brandweer.
Een rookmelder is de beste manier om bewoners te waarschuwen voor een beginnende brand. De toestelletjes zijn eenvoudig te installeren en bescheiden geprijsd en bieden een aanzienlijk voordeel bij het redden van levens en het beperken van materiële schade.
Zijn rookmelders verplicht?
Sinds het begin van de jaren 2000 hebben regionale overheden geleidelijk de installatie van rookmelders in woningen verplicht gemaakt:
- Vanaf 2025 geldt deze verplichting voor alle woningen in Brussel, ook de niet-verhuurde.
- In Vlaanderen is deze verplichting al van kracht.
- In Wallonië moeten alle woningen al sedert meer dan 20 jaar uitgerust zijn met rookmelders.
Hoe kies je een rookmelder?
Kenmerken van rookmelders
In België verschilt de regelgeving een beetje naargelang van het gewest. In Vlaanderen en Brussel moeten rookmelders niet-ionisch zijn, terwijl ze in Wallonië expliciet optisch moeten zijn.
In de praktijk zal het geen probleem zijn om aan die vereisten te voldoen, aangezien optische rookmelders momenteel de enige zijn die op de markt verkrijgbaar zijn.
Prijzen van rookmelders
Voor een basis rookmelder moet je tussen € 10 en € 20 neertellen. Als je kiest voor een model met een batterij met lange levensduur of een model dat met andere rookmelders kan worden verbonden, varieert de prijs tussen € 20 en €50.
Labels en conformiteitsnormen
De regelgeving vereist naleving van de Europese norm EN 14604. In Wallonië wordt bijzondere aandacht besteed aan de certificering van labels. Een erkend Belgisch label, zoals BOSEC, biedt een lijst van gecertificeerde rookmelders (beschikbaar op www.anpi.be).
Let wel: alle rookmelders die voldoen aan EN 14604, hoeven niet noodzakelijk gecertificeerd te zijn door BOSEC; sommige kunnen gecertificeerd zijn door andere instanties zoals VDS of Afnor. Op het apparaat kan ook gewoon het nummer van de EU-norm staan, zonder verwijzing naar een organisatie.
Controleer op de verpakking of de rookmelder voldoet aan de norm EN 14604.
Terug naar bovenHoe plaats je een rookmelder?
Wie moet rookmelders installeren?
Het is de verantwoordelijkheid van de eigenaar van de woning om rookmelders aan te kopen, te (laten) installeren en te vervangen voor hun vervaldatum of in geval van een defect.
In Brussel is de verhuurder gemachtigd om een jaarlijkse inspectie ter plaatse uit te voeren om de goede werking van de rookmelders te controleren. De huurder van zijn kant moet de verhuurder schriftelijk op de hoogte brengen van elk defect.
Waar in de woning moet je rookmelders plaatsen?
Afgezien van regionale voorschriften zijn er geen vaste regels over de plaats en het aantal rookmelders. Voor een doorsnee woning volgen hier echter enkele tips om je te beschermen tegen de gevaarlijkste brand, met name een brand die 's nachts uitbreekt terwijl iedereen in huis slaapt.
- De eerste rookmelder: installeer deze in de gang die naar de slaapkamers leidt. Als de slaapkamers verdeeld zijn in verschillende zones, installeer dan één rookmelder per zone.
- In de vluchtweg: installeer rookmelders langs de vluchtweg die van de slaapkamers naar buiten leidt, bijvoorbeeld in nachthallen en andere doorgangen.
- In de kamers zelf: een brand kan ook in de kamers zelf ontstaan.
- In opslagruimtes en bij technische installaties: ruimtes met brandbare materialen of technische apparatuur kunnen ook worden beveiligd met rookmelders, op voorwaarde dat er geen stof, rook of dampen zijn die vals alarm kunnen veroorzaken.
Het is over het algemeen niet aan te raden om rookmelders te installeren in badkamers, keukens, stookruimten of garages, omdat onschuldige dampen en rook vals alarm kunnen veroorzaken.
Waar in de kamers moet je rookmelders plaatsen?
Rookmelders moeten aan het plafond worden bevestigd, minstens 30 cm van de muren en de hoeken, om “dode” plekken te vermijden waar de rook het laatst aankomt.
Rookmelders worden meestal geleverd met instructies over waar ze moeten worden geïnstalleerd. Als er geen specifieke richtlijnen zijn, kun je de verplichtingen inzake branddetectie raadplegen die in Vlaanderen en Brussel worden gebruikt.
Hoeveel rookmelders moet je installeren?
De voorschriften voor het minimumaantal rookmelders voor bepaalde ruimtes zijn vastgelegd per gewest.
Regelgeving in Vlaanderen
In Vlaanderen moet er minstens één rookmelder per verdieping (bouwlaag) geïnstalleerd worden. Er is ook een nieuwe regel die een rookmelder verplicht in elke gemeenschappelijke ruimte van een flatgebouw waar een technische installatie staat (bijvoorbeeld een omvormer voor zonnepanelen, een verwarmingsketel of een elektrisch schakelbord).
Regelgeving in Brussel
Brussel vereist een rookmelder in elke ruimte die moet worden doorkruist om de uitgang van de slaapkamers te bereiken. Vanaf 2025 is er ook een rookmelder vereist in de kamer die volgt op de hoofdtoegang tot de woning en in elke kamer die naar een verdieping leidt. Keukens, badkamers en doucheruimtes zijn expliciet uitgesloten.
Regelgeving in Wallonië
In Wallonië is een minimumaantal rookmelders per verdieping vereist: één detector per verdieping waar zich minstens één leefruimte bevindt, en een tweede als de vloeroppervlakte meer dan 80 m² bedraagt.
Terug naar bovenHoe onderhoud je een rookmelder?
Hoe maak je een rookmelder schoon?
Lees om te beginnen altijd de gebruiksaanwijzing van je rookmelder en test hem zo vaak als wordt aanbevolen. Als de test geen uitsluitsel biedt, controleer dan of de rookmelder schoon en stofvrij is en controleer de conditie van de batterijen.
Maak de buitenkant van de rookmelder regelmatig schoon met een zachte doek of door voorzichtig te stofzuigen. Gebruik nooit water, schoonmaakmiddelen of oplosmiddelen, want die kunnen het apparaat beschadigen.
Wanneer moet je de batterijen vervangen?
De levensduur van de batterijen staat meestal aangegeven op de verpakking van de rookmelder, al is dat niet altijd het geval. Vervang de batterijen zodra je een signaal hoort dat de batterij bijna leeg is.
Het ontwerp van het apparaat (meer of minder energiezuinig) heeft ook invloed op de levensduur van de batterijen. Om te voldoen aan de Brusselse verordening die in 2025 van kracht wordt, moet de levensduur van een apparaat op batterijen minstens 10 jaar zijn. We raden je aan om voor dat type apparaat te kiezen, zelfs als het is uitgerust met een lithiumbatterij, die duurder in aanschaf kan zijn. Op de lange termijn is een rookmelder met een lithiumbatterij niet per se duurder, aangezien je dan niet herhaaldelijk gewone batterijen hoeft te kopen.
Als de batterij van het apparaat kan worden vervangen, is het meestal de verantwoordelijkheid van de huurder om dat te doen, behalve in Brussel. In Brussel, waar rookmelders een levensduur van 10 jaar moeten hebben, is het de verhuurder die het apparaat moet vervangen wanneer de batterij het einde van zijn levensduur bereikt.
Een rookmelder is een apparaat dat is ontworpen om een krachtig geluidssignaal af te geven wanneer het rook detecteert. Het doel is simpel: je snel waarschuwen bij brand, zodat je tijd hebt om te reageren.
Hoe werkt een rookmelder?
De meeste rookmelders maken gebruik van optische technologie, gebaseerd op een foto-elektrische cel die een lichtstraal detecteert. Wanneer rook het apparaat binnendringt, verstoort die de lichtstraal, waardoor het alarm afgaat.
Sommige modellen kunnen ook onderling verbonden worden: als er één rook detecteert, zullen alle andere melders tegelijkertijd afgaan. Dat is erg handig voor grotere woningen, maar het legt wel een beperking op: je moet de rookmelders ofwel met draden verbinden (wat veel werk vergt), of kiezen voor een draadloze verbinding, wat de levensduur van de batterijen kan verkorten of betekent dat je meer batterijen in het apparaat moet plaatsen. In Wallonië en in Brussel vanaf 2025 is deze onderlinge verbinding verplicht zodra er vier of meer detectoren in dezelfde woning worden geïnstalleerd.
Bovendien kunnen sommige detectoren een extra waarschuwing naar een smartphone sturen via internet of sms, zodat je zelfs op afstand kunt reageren, op voorwaarde dat het netwerk nog beschikbaar is, aangezien er geen back-upbatterijen zijn voor modems en andere apparaten.
Werkt een rookmelder op batterijen of stroom?
Rookmelders kunnen worden gevoed door batterijen of rechtstreeks via het stroomnet (230 V). Er zijn ook modellen die op een brandalarm kunnen worden aangesloten, maar die moeten door een specialist worden geïnstalleerd.
Een rookdetector die op het elektriciteitsnet is aangesloten, heeft het voordeel dat er minder batterijen nodig zijn, maar er is nog steeds een reservebatterij nodig om te werken in het geval van een stroomonderbreking. In de meeste huizen is er echter geen elektriciteitskabel beschikbaar op de gewenste locatie om de rookmelder te installeren. Dit type apparaat is daarom vooral bedoeld voor nieuwe gebouwen, waar de stroomvoorziening in de plannen is voorzien.
In andere gevallen is een rookmelder op batterijen meestal de beste keuze.
De gevaarlijkste brand is een brand die 's nachts in huis uitbreekt. In tegenstelling tot wat je misschien zou denken, word je niet wakker van rook: je hebt zelfs de neiging om nog dieper in slaap te vallen. Daarom is het cruciaal dat je wordt gewaarschuwd door een luid geluidssignaal.
Zelfs als er brand uitbreekt terwijl je wakker bent, ontstaat die niet per se bij jou in de buurt en kan het vuur zich verspreiden voordat je er erg in hebt. Wat geblust had kunnen worden met een simpel glas water of een deken, kan veranderen in een situatie die onmiddellijke evacuatie vereist in afwachting van de brandweer.
Een rookmelder is de beste manier om bewoners te waarschuwen voor een beginnende brand. De toestelletjes zijn eenvoudig te installeren en bescheiden geprijsd en bieden een aanzienlijk voordeel bij het redden van levens en het beperken van materiële schade.
Zijn rookmelders verplicht?
Sinds het begin van de jaren 2000 hebben regionale overheden geleidelijk de installatie van rookmelders in woningen verplicht gemaakt:
- Vanaf 2025 geldt deze verplichting voor alle woningen in Brussel, ook de niet-verhuurde.
- In Vlaanderen is deze verplichting al van kracht.
- In Wallonië moeten alle woningen al sedert meer dan 20 jaar uitgerust zijn met rookmelders.
Kenmerken van rookmelders
In België verschilt de regelgeving een beetje naargelang van het gewest. In Vlaanderen en Brussel moeten rookmelders niet-ionisch zijn, terwijl ze in Wallonië expliciet optisch moeten zijn.
In de praktijk zal het geen probleem zijn om aan die vereisten te voldoen, aangezien optische rookmelders momenteel de enige zijn die op de markt verkrijgbaar zijn.
Prijzen van rookmelders
Voor een basis rookmelder moet je tussen € 10 en € 20 neertellen. Als je kiest voor een model met een batterij met lange levensduur of een model dat met andere rookmelders kan worden verbonden, varieert de prijs tussen € 20 en €50.
Labels en conformiteitsnormen
De regelgeving vereist naleving van de Europese norm EN 14604. In Wallonië wordt bijzondere aandacht besteed aan de certificering van labels. Een erkend Belgisch label, zoals BOSEC, biedt een lijst van gecertificeerde rookmelders (beschikbaar op www.anpi.be).
Let wel: alle rookmelders die voldoen aan EN 14604, hoeven niet noodzakelijk gecertificeerd te zijn door BOSEC; sommige kunnen gecertificeerd zijn door andere instanties zoals VDS of Afnor. Op het apparaat kan ook gewoon het nummer van de EU-norm staan, zonder verwijzing naar een organisatie.
Controleer op de verpakking of de rookmelder voldoet aan de norm EN 14604.
Wie moet rookmelders installeren?
Het is de verantwoordelijkheid van de eigenaar van de woning om rookmelders aan te kopen, te (laten) installeren en te vervangen voor hun vervaldatum of in geval van een defect.
In Brussel is de verhuurder gemachtigd om een jaarlijkse inspectie ter plaatse uit te voeren om de goede werking van de rookmelders te controleren. De huurder van zijn kant moet de verhuurder schriftelijk op de hoogte brengen van elk defect.
Waar in de woning moet je rookmelders plaatsen?
Afgezien van regionale voorschriften zijn er geen vaste regels over de plaats en het aantal rookmelders. Voor een doorsnee woning volgen hier echter enkele tips om je te beschermen tegen de gevaarlijkste brand, met name een brand die 's nachts uitbreekt terwijl iedereen in huis slaapt.
- De eerste rookmelder: installeer deze in de gang die naar de slaapkamers leidt. Als de slaapkamers verdeeld zijn in verschillende zones, installeer dan één rookmelder per zone.
- In de vluchtweg: installeer rookmelders langs de vluchtweg die van de slaapkamers naar buiten leidt, bijvoorbeeld in nachthallen en andere doorgangen.
- In de kamers zelf: een brand kan ook in de kamers zelf ontstaan.
- In opslagruimtes en bij technische installaties: ruimtes met brandbare materialen of technische apparatuur kunnen ook worden beveiligd met rookmelders, op voorwaarde dat er geen stof, rook of dampen zijn die vals alarm kunnen veroorzaken.
Het is over het algemeen niet aan te raden om rookmelders te installeren in badkamers, keukens, stookruimten of garages, omdat onschuldige dampen en rook vals alarm kunnen veroorzaken.
Waar in de kamers moet je rookmelders plaatsen?
Rookmelders moeten aan het plafond worden bevestigd, minstens 30 cm van de muren en de hoeken, om “dode” plekken te vermijden waar de rook het laatst aankomt.
Rookmelders worden meestal geleverd met instructies over waar ze moeten worden geïnstalleerd. Als er geen specifieke richtlijnen zijn, kun je de verplichtingen inzake branddetectie raadplegen die in Vlaanderen en Brussel worden gebruikt.
Hoeveel rookmelders moet je installeren?
De voorschriften voor het minimumaantal rookmelders voor bepaalde ruimtes zijn vastgelegd per gewest.
Regelgeving in Vlaanderen
In Vlaanderen moet er minstens één rookmelder per verdieping (bouwlaag) geïnstalleerd worden. Er is ook een nieuwe regel die een rookmelder verplicht in elke gemeenschappelijke ruimte van een flatgebouw waar een technische installatie staat (bijvoorbeeld een omvormer voor zonnepanelen, een verwarmingsketel of een elektrisch schakelbord).
Regelgeving in Brussel
Brussel vereist een rookmelder in elke ruimte die moet worden doorkruist om de uitgang van de slaapkamers te bereiken. Vanaf 2025 is er ook een rookmelder vereist in de kamer die volgt op de hoofdtoegang tot de woning en in elke kamer die naar een verdieping leidt. Keukens, badkamers en doucheruimtes zijn expliciet uitgesloten.
Regelgeving in Wallonië
In Wallonië is een minimumaantal rookmelders per verdieping vereist: één detector per verdieping waar zich minstens één leefruimte bevindt, en een tweede als de vloeroppervlakte meer dan 80 m² bedraagt.
Hoe maak je een rookmelder schoon?
Lees om te beginnen altijd de gebruiksaanwijzing van je rookmelder en test hem zo vaak als wordt aanbevolen. Als de test geen uitsluitsel biedt, controleer dan of de rookmelder schoon en stofvrij is en controleer de conditie van de batterijen.
Maak de buitenkant van de rookmelder regelmatig schoon met een zachte doek of door voorzichtig te stofzuigen. Gebruik nooit water, schoonmaakmiddelen of oplosmiddelen, want die kunnen het apparaat beschadigen.
Wanneer moet je de batterijen vervangen?
De levensduur van de batterijen staat meestal aangegeven op de verpakking van de rookmelder, al is dat niet altijd het geval. Vervang de batterijen zodra je een signaal hoort dat de batterij bijna leeg is.
Het ontwerp van het apparaat (meer of minder energiezuinig) heeft ook invloed op de levensduur van de batterijen. Om te voldoen aan de Brusselse verordening die in 2025 van kracht wordt, moet de levensduur van een apparaat op batterijen minstens 10 jaar zijn. We raden je aan om voor dat type apparaat te kiezen, zelfs als het is uitgerust met een lithiumbatterij, die duurder in aanschaf kan zijn. Op de lange termijn is een rookmelder met een lithiumbatterij niet per se duurder, aangezien je dan niet herhaaldelijk gewone batterijen hoeft te kopen.
Als de batterij van het apparaat kan worden vervangen, is het meestal de verantwoordelijkheid van de huurder om dat te doen, behalve in Brussel. In Brussel, waar rookmelders een levensduur van 10 jaar moeten hebben, is het de verhuurder die het apparaat moet vervangen wanneer de batterij het einde van zijn levensduur bereikt.