Nood aan vereenvoudiging bij de keuze voor een variabel tarief
Wie vandaag zijn lopend contract ziet aflopen moet de markt op en daar zijn vooral nog variabele tariefplannen te vinden.
Gelinkt aan een indexatieparameter
Bij een variabel energietarief evolueert de prijs in functie van een indexatieparameter die gelinkt is aan de groothandelsmarkten voor elektriciteit of gas. Dat is het essentiële verschil met een vast energiecontract, dat de prijs vastklikt gedurende de hele looptijd.
In ons land verkiezen de meeste gezinnen de gemoedsrust van een vast tarief. Met een variabel tarief kun je immers onmogelijk vooraf weten hoeveel je exact zult betalen na één jaar. De inschatting die je maakt op het moment dat je de prijzen vergelijkt is gebaseerd op de laatst gekende indexatieparameter, of liever parameters, want er bestaan er maar liefst tientallen van.
Voor levering op korte of langere termijn?
Zo zijn er forward- en spotparameters. Forward-parameters volgen de prijsevoluties op de termijnmarkten, waar energie wordt verkocht voor een levering gedurende bv. de volgende maand of het volgend jaar. Spot-parameters volgen de energiebeurzen waar energie op korte termijn wordt verhandeld, voor een levering de dag nadien. In normale omstandigheden zijn de prijzen op de spot-markten doorgaans lager. Tegelijk zijn ze gevoeliger voor prijsschommelingen en houden ze een hoger risico in voor de consument, zeker in tijden van onzekere marktsituaties zoals we die vandaag meemaken.
Hou dit verschil in gedachten wanneer je een concrete prijsvergelijking maakt. Is jouw contract gebaseerd op een spot-parameter, dan is de prijs op het moment van je vergelijking immers nog niet gekend. Om een indicatie te kunnen geven, verwijst de prijs in de tariefkaart van de leverancier dan naar de laatst beschikbare waarde, bv. deze van vorige maand. Dat is anders voor een contract met een forward-parameter: daar zal de getoonde prijs wel degelijk van toepassing zijn gedurende de eerste indexatieperiode van 1 maand of 3 maanden.
Een voorbeeld: de prijzen van het contract Engie Easy Indexed worden driemaandelijks geïndexeerd op basis van een forward-parameter (Endex). De prijs die je bijvoorbeeld in januari voor dit contract ziet, is ook de prijs die je zult betalen voor je verbruik tijdens de maanden januari, februari en maart. Bij een contract dat maandelijks geïndexeerd wordt op basis van een spot-parameter (EPEX), zoals Engie Direct Indexed, baseert men zich voor de tariefkaart op de prijs die van toepassing was tijdens de vorige maand, dus december. De juiste prijs die jij zal betalen vanaf januari is in dit geval dus nog niet gekend.
Nood aan regulering en vereenvoudiging
Het verschil in frequentie van de aanpassingen aan de indexatieparameters maakt correct vergelijken van variabele tarieven extra moeilijk. Een prijsberekening die is gebaseerd op de gemiddelde waarde van een kwartaal of één maand kan immers een totaal ander beeld geven, ook al is de onderliggende groothandelsmarkt dezelfde.
Tot voor enkele jaren mochten variabele contracten tot 4 keer per jaar worden geïndexeerd, bij de start van elk kwartaal. In 2018 werd dit zogeheten vangnetmechanisme losgelaten en sindsdien worden variabele contracten steeds vaker maandelijks geïndexeerd, al zijn er nog steeds contracten met een driemaandelijkse aanpassing.
De wildgroei aan indexeringsformules vormt een bedreiging voor correcte prijsvergelijkingen en goed geïnformeerde keuzes. Daarom eisen wij een vereenvoudiging van het aantal gebruikte parameters en een harmonisering van de indexeringsfrequenties. Dankzij de herinvoering van het vangnetmechanisme en de verplichting om driemaandelijks te indexeren zou je variabele tarieven beter kunnen vergelijken. Tegelijk dringen we er bij de energieregulatoren op aan om werk te maken van een berekeningswijze die de jaarkosten van een variabel tarief op een realistische manier inschat.