Hoe kies je de juiste soundbar?

Wat is een soundbar?

Een soundbar is een langwerpige luidspreker die is ontworpen om het steeds slechtere geluid van de hedendaagse televisies te verbeteren. Omdat schermen steeds dunner en slanker worden, is er minder ruimte voor ingebouwde kwaliteitsluidsprekers. 

Als gevolg daarvan laat de geluidskwaliteit van de meeste instap- en middenklasse televisies regelmatig te wensen over. Je kunt dit eenvoudig verbeteren met een soundbar. Tenminste, in theorie. Want uit onze test blijkt dat veel modellen een middelmatige geluidskwaliteit leveren.

Kies hier de beste soundbars

Soundbar of soundplate?

Binnen dit productsegment wordt een onderscheid gemaakt tussen soundbars en soundplates.

Soundbars kunnen voor je televisie op het tv-meubel worden geplaatst of aan de muur onder de televisie worden gehangen. De meeste modellen hebben ook een aparte draadloze subwoofer voor lage frequenties, die je op de vloer in een hoek van de kamer kunt installeren. Deze moet echter apart van stroom worden voorzien, maar hoeft niet per se naast de tv te worden geplaatst (bij voorkeur in een hoek). 

Nieuwere tv-modellen hebben vaak voetjes waarmee je het toestel in hoogte kunt verstellen. Als je investeert in een soundbar en je tv staat op een meubel, dan kun je de hoogte van de tv verhogen zodat hij eronder geplaatst kan worden. 

Een andere optie is een soundplate, die onder de tv kan worden geplaatst.

Soundplates zijn vaak goedkoper dan soundbars, maar meestal van mindere kwaliteit. Bovendien worden ze vaak geleverd zonder subwoofer. De lage frequenties worden dus weergegeven door de luidsprekers in de geluidsbak zelf, waardoor het scherm soms gaat trillen. De laatste jaren zien we een daling in hun populariteit.

Hoe kies je een goede soundbar

Als de nadelen van een soundbar je niet tegenhouden, dan vind je jezelf misschien wel in een van onderstaande gebruikersprofielen:

• Je wilt beter kunnen horen wat er op TV gezegd wordt
  Is het enkel je bedoeling om het geluid van je TV te verbeteren omdat je niet goed hoort wat er gezegd wordt? Dan koop je best een instapmodel zonder sub woofer. Verwacht er echter geen auditieve mirakels van. Met een investering van rond de € 200 zal je wel een verschil merken met het geluid van de ingebouwde luidsprekers van je TV-toestel.
  
  
• Je wilt ook naar muziek kunnen luisteren
  Je wilt het geluid van je TV verbeteren maar ook naar muziek luisteren. Een aardig volume kan ook niet ontbreken. Kies in dit geval voor een standaard soundbar die het best is uitgerust met een subwoofer. Je hebt ze in alle maten en gewichten maar om een minimum aan kwaliteit te hebben zal je toch al gauw meer dan € 300 uitgeven.
  
  
• Je hebt weinig plaats maar wilt wel een goede geluidskwaliteit
  Koop een soundbar zonder sub woofer maar toch met een degelijke geluidskwaliteit. Dit is echter moeilijker te vinden en je mist sowieso een subwoofer als je vb. naar zware actiefilms kijkt. Luister je echter ook veel naar muziek, dan vind je zeker wel een goed klinkende soundbar zonder sub woofer.
  
  
• Je wilt surround effecten horen als je films of series kijkt
  Wees bereid om meer te betalen voor een soundbar met sub woofer en achterluidsprekers. Hier ga je boven de € 500 qua aankoopprijs. Voorzie ook zeker de stopcontacten voor de achterste luidsprekers.
  
  
• Je wilt heel goed geluid
  Dan ga je naar de duurste toestellen op de markt die meer dan € 800 kosten. Deze zijn meestal krachtiger dan de kleinere modellen, beter afgewerkt en ondersteunen meer audio standaarden. Meestal hebben ze ook achterluidsprekers meegeleverd. De duurdere modellen zijn alleen aan te raden bij duurdere TV’s omdat de verhouding anders niet echt klopt.
  
  
• Je wilt excellent geluid ervaren
  In dit geval koop je geen soundbar, maar installeer je een stereo of hifisysteem

Hoe de audiospecificaties van soundbars begrijpen

Fabrikanten vermelden vaak het aantal audiokanalen dat beschikbaar is op hun soundbars: 2.1, 3.0, 4.1, 5.1, 5.1.2, 11.1.4 enz. Het eerste getal (voor de punt) geeft het aantal geluidskanalen (luidsprekers) in de soundbar aan. Het tweede (na de punt) geeft aan of het apparaat al dan niet is uitgerust met een subwoofer. 

Soms is er een derde getal dat het aantal Dolby Atmos-gecertificeerde kanalen aangeeft. Meestal 2 of 4 na de tweede punt. Voorbeeld: 5.1.4 = 9 kanalen (waarvan 4 Dolby Atmos) + 1 subwoofer. De Dolby Atmos-kanalen zijn naar boven gericht zodat de geluidsgolven door het plafond worden gereflecteerd. Zo heb je in theorie driedimensionaal geluid.

Een 5.1-model zou je dus het gevoel moeten geven ondergedompeld te zijn in een echt omhullende, driedimensionale geluidsomgeving, zoals met Dolby Surround. Onze test toont echter aan dat dit niet het geval is.

Een driedimensionaal geluid kan je wel bekomen met de losse luidsprekers die bij sommige soundbars vanaf 5.1 meegeleverd worden of optioneel verkrijgbaar zijn. Soundbars met al dan niet afneembare achterluidsprekers zijn wel een echte meerwaarde. We zien een trend dat veel fabrikanten hun duurdere series uitrusten met achterste speakers. Meestal werken deze gewoon op het stroomnet en moet je dus wel voor de 2 achterste luidsprekers ook een stopcontact voorzien.

Er zijn verschillende manieren om, naargelang het aantal audiokanalen, de luidsprekers kunt opstellen. Hieronder vind je enkele voorbeelden. 

Opstelling audio 2.1 

Links een klassieke installatie met gewone luidsprekers: aan weerszijden van het scherm subwoofers en op de vloer, bij voorkeur in een hoek van de kamer, de subwoofer.
Rechts zijn de luidsprekers geïntegreerd in de soundbar (geïnstalleerd onder de tv). De subwoofer staat ook in een hoek van de kamer.

Opstelling audio 3.1 

Dezelfde configuratie als voor de 2.1, maar met een extra luidspreker in het midden (onder het scherm). Rechts heeft de soundbar ook een extra kanaal in het midden.

Opstelling audio 5.1 

In deze opstelling worden twee extra luidsprekers aan de achterkant van het conventionele audiosysteem geplaatst. Maar met een soundbar zijn er slechts twee extra kanalen ingebouwd: er is duidelijk geen sprake van echt geluid dat de hele ruimte vult. De meeste fabrikanten bieden nu ook modellen met fysieke luidsprekers aan die apart kunnen worden geplaatst en draadloos kunnen worden aangesloten op de soundbar. Hierdoor krijg je een wel een echt ruimtelijk geluid.

Bij een 5.1.2-configuratie is de opstelling identiek, maar zijn er bovenop de twee voorluidsprekers nog twee extra geïntegreerd die naar boven zijn gericht.

Opstellingen tot wel 9.1.4 of 11.1.4

Tegenwoordig schermen fabrikanten zelfs met aanduidingen van 9.1.4 en 11.1.4 of 11.1.8.

In dat geval heb je maar liefst 11 luidsprekers nodig voor de ruimtelijke installatie en dan nog eens tussen 2 tot 8 luidsprekers voor de hoogte te coveren. Soundbars zijn hier derhalve NIET voor geschikt!

Audio-effecten in een appartement?

In de loop der tijd zijn fabrikanten gestopt met het beloven van een echt surround effect voor hun basismodellen, zoals ze een paar jaar geleden nog wel deden.

De hedendaagse modellen met fysieke achterluidsprekers zijn effectief een vervanging van een surround set. Je hebt natuurlijk ook al 4 elementen (soundbar, sub woofer en achterluidsprekers links en rechts). We raden echter 3.0 of 3.1 aan voor flatbewoners, die het geluid in actiescènes zachter kunnen zetten zonder dat dit invloed heeft op de dialoog die via het middelste kanaal wordt uitgezonden. De belangrijkste reden voor de aanwezigheid van een middenkanaal is dat de dialoog altijd uit de middelste luidspreker komt.

De verschillende verbindingsmogelijkheden: HDMI-ARC, Bluetooth, wifi ...

Hoewel de meeste soundbars en soundplates eenvoudig op de televisie kunnen worden aangesloten met een HDMI-kabel, wordt deze niet altijd meegeleverd in de verpakking. Een HDMI-kabel (1,5 m) is echter gemakkelijk te vinden in veel winkels en kost minder dan € 10. 

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen HDMI-ingang en HDMI-uitgang. Als een soundbar een enkele HDMI-aansluiting heeft, betekent dit dat hij een HDMI-ingang heeft voor de televisie, die op zijn beurt een HDMI-aansluiting moet hebben met een ARC-functie (audio return channel) voor het doorgeven van audio naar dit externe apparaat.

HDMI eARC

Het eARC HDMI-systeem is de opvolger van ARC en biedt verbeteringen op verschillende niveaus:

• Dankzij eARC heeft het HDMI Forum 'Lip Sync Correction' verplicht gemaakt: beeld en geluid moeten van begin tot einde gesynchroniseerd zijn;
• eARC is niet langer afhankelijk van het HDMI CEC controleprotocol voor zoeken en koppelen. Het heeft zijn eigen specifieke datakanaal. Hiermee kunnen aangesloten apparaten informatie uitwisselen over welke audioformaten worden ondersteund en welke niet. Het systeem selecteert dan standaard het meest geschikte audioformaat;
• Dankzij de hogere audiobandbreedte kunnen meer kanalen worden gebruikt.

Als een soundbar meerdere HDMI-aansluitingen heeft, kun je er verschillende audioapparaten op aansluiten, wat praktisch is als je meerdere bronnen hebt (een decoder voor digitale tv, een Blu-ray-speler, een gameconsole enz.) In dit geval heeft de soundbar verschillende HDMI-ingangen en een uitgang met ARC die wordt aangesloten op de tv. 

Let wel op dat hedendaagse consoles zoals een PlayStation of een Xbox HDMI 2.1 ondersteunen maar dat de meeste soundbars daar moeite mee hebben. Dus als je je moderne console met de TV wilt verbinden, doe je dat best direct op de TV en niet via de extra ingangen op de soundbar.

Als je tv geen HDMI-ARC-aansluiting heeft, kun je geen geluid van een geïntegreerde tuner of smart tv doorsturen naar de soundbar. Alleen het geluid van bronnen die zijn aangesloten op de soundbar zal worden doorgestuurd.

De meeste modellen werken ook draadloos via Bluetooth. Maar let op: bij sommige modellen, zoals Sonos, kun je Bluetooth alleen gebruiken om het apparaat te configureren, maar niet als signaalbron. NFC (Near Field Communication) is helemaal dood voor de consumentenmarkt.

S/PDIF-aansluiting

De meeste soundbars hebben een S/PDIF-aansluiting, oftewel een optische digitale aansluiting. Deze maakt gebruik van lichtsignalen in plaats van stroomsignalen. Dit type aansluiting is zeer betrouwbaar en wijdverspreid, maar heeft een paar nadelen:

• De optische kabel wordt bijna nooit meegeleverd;
• De bandbreedte van een optische kabel is beperkt en laat niet toe om audiosignalen met meer detail dan Dolby Digital 5.1 te versturen. Dit systeem is al verouderd;
• Je moet altijd de afstandsbediening van de soundbar gebruiken om het volume harder of zachter te zetten, terwijl bij een HDMI-aansluiting de afstandsbediening van de tv dit doet.

Als conclusie kunnen we zeggen dat een HDMI (e)ARC-aansluiting de beste manier is om je soundbar aan te sluiten. Kies alleen voor een optische aansluiting als je geen andere keuze hebt.

Bluetooth of Wifi: welke verbinding kiezen

Je soundbar installeren

De soundbar wordt meestal onder de televisie geplaatst, maar er zijn ook andere mogelijkheden.

Als de tv op een standaard staat, is er weinig ruimte voor een soundbar onder het scherm. De laatste jaren hebben de meeste grote merken hier rekening mee gehouden en bieden ze nu televisies aan met een standaard die op twee verschillende hoogtes kan worden ingesteld. Dit maakt het mogelijk om de televisie hoger te plaatsen en de soundbar onder het scherm te plaatsen. Hoewel de meeste fabrikanten die variabele voet in hun gamma hebben is dit niet bij ieder model van een fabrikant het geval. Het is dus afhankelijk van het model. Dit kijk je best even na voor je een TV koopt.

Als de tv aan de muur wordt bevestigd, kan de soundbar met een muurbeugel aan de onderkant worden bevestigd. Maar elke fabrikant heeft zijn eigen systeem. Sommige soundbars worden geleverd met een muurbeugel, andere hebben geen gaten voor schroeven en weer andere vereisen dat je zelf een beugel koopt. Dus voordat je een soundbar koopt, is het belangrijk om te weten hoe je televisie geïnstalleerd gaat worden.

Moet ik kiezen voor een soundbar met of zonder subwoofer?

Veel soundbars worden geleverd met een subwoofer, een luidspreker die meestal rechthoekig is, soms vierkant, en lage frequenties weergeeft.

Er zijn veel modellen zonder subwoofer die een zeer goed geluid produceren, maar wij raden een soundbar met subwoofer aan omdat het moeilijker is om lage frequenties weer te geven met alleen de soundbar.

Het grote voordeel van subwoofers is dat ze allemaal draadloos audiosignalen doorsturen. Ze moeten echter wel worden aangesloten op een stopcontact. Het is aan te raden om de subwoofer in een hoek van de kamer te plaatsen voor een optimale verspreiding van lage frequenties door reflecties in de kamer.

Geeft een soundbar een stereo-effect?

Voor de echte stereo-ervaring moeten de linker- en rechterspeakers minstens twee meter uit elkaar staan. Dit is nooit het geval bij een soundbar. Het is dus niet helemaal juist om te spreken van echt stereogeluid met een soundbar. Er zijn nu soundbars die de prestaties van stereosystemen evenaren of in zeldzame gevallen, zelfs overtreffen, maar over het algemeen produceert elk stereosysteem van goede kwaliteit beter geluid dan een soundbar. Alleen hoogwaardige soundbars doen het beter dan basisstereosystemen.

Dolby Atmos

Dolby Atmos is een technologie die surroundgeluid met hoogte-informatie reproduceert. Die werd eerst in bioscopen gebruikt, en later werden er toepassingen geproduceerd voor gewone consumenten. Die bestaan uit luidsprekers die aan het plafond worden gemonteerd, naar boven gericht om door de weerkaatsing voor een surround effect te zorgen.

Maar wanneer we de Dolby Atmos-functie in- en uitschakelen, merken we wel een andere geluidsweergave. De ruimtelijke effecten zijn goed voelbaar bij soundbars met achterluidsprekers. Heb je achterluidsprekers, dan kan je de Dolby Atmos-functie op een soundbar toevoegen als de bron goed is.

Eigenlijk is deze functie alleen interessant bij cinemafilms met veel actie en ruimtelijke activiteit zoals scènes met vliegtuigen, ruimteschepen en grote veldslagen. Bij andere soorten films gaat dit niet veel toevoegen.

De conclusie van onze experts: altijd vergelijken

Voor gebruikers met lage verwachtingen die het geluid van hun tv willen verbeteren met een systeem dat eenvoudig aan te sluiten is en niet te veel ruimte inneemt, kan een soundbar op instapniveau (ongeveer € 160) goed genoeg zijn. In elk geval zal het geluid van 90 % van de tv's verbeteren, behalve van de allerbeste modellen (€ 1500 en meer).

Tegelijkertijd vinden we dat een soundbar van € 1 000 te duur is voor een tv uit het middensegment, vooral in vergelijking met een set stereoluidsprekers waarvan de manier van aansluiten waarschijnlijk niet verouderd zal raken. Dus, voor veeleisende consumenten raden we een stereo- of surroundsysteem aan.

Conclusie: zelfs een middelmatige soundbar zal de geluidskwaliteit alleen maar verbeteren omdat de ingebouwde luidsprekers van een tv van slechte kwaliteit zijn. Geen enkele soundbar kan tippen aan een deftig home cinema-systeem of een stereosysteem met losse luidsprekers en versterker.