Framework Laptop 13 is duurzaam en modulair

Wat is de Framework Laptop 13?

Framework heeft twee producten: de Framework Laptop 13 en de Framework Laptop 16. Het 13,5-inch model is ontworpen voor een groter onderhoudsgemak: alle onderdelen zijn gemakkelijk toegankelijk en vervangbaar. En die onderdelen zijn tegen redelijke prijzen verkrijgbaar bij Framework. De 13- en 16-modellen kun je bestellen op hun website. Wij hebben de Laptop 13 getest.

Een uniek concept: vervang de onderdelen, bespaar de planeet

Met een modulaire laptop van Framework hoef je minder vaak een nieuw toestel te kopen. Je kunt de verschillende onderdelen waaruit het apparaat is opgebouwd van elkaar loskoppelen en afzonderlijk vervangen. Het idee is dat de gebruiker deze verschillende modules zelf kan vervangen als een ervan niet meer werkt, verouderd is of niet meer aan zijn behoeften voldoet.

Zo verhoog je de levensduur van je laptop en moet je dus geen nieuwe kopen als een van de onderdelen begint te haperen. Tenminste, als je een beetje handig bent.

Hoe werkt de Framework Laptop 13?

De belangrijkste componenten zijn eenvoudig te bereiken en te verwisselen

De Framework Laptop 13 is zeer herstelbaar. Onze labotests tonen aan dat het makkelijker te repareren is dan een laptop bedoeld voor bedrijven zoals de Dell Latitude 5530.

Je kunt de batterij, het scherm, het toetsenbord, de touchpad, de aansluitingen, de webcam, de vingerafdruksensor, de wifikaart, de speakers, de RAM de opslag en ook het moederbord met CPU en GPU vervangen. Dat laatste is iets wat je niet bij veel laptops vindt.

De laptop wordt geleverd met een schroevendraaier en QR-codes voor instructies

De laptop is onderverdeeld in modules. Allemaal zijn ze makkelijk te vervangen en tegen schappelijke prijzen aangeboden op de website van Framework.

De laptop komt met een schroevendraaier en een twee in één Torx 5 en Philips 1 bit.

Op elk onderdeel van de laptop vind je een sticker met QR-code. Wanneer je deze scant kom je meteen op de webpagina met de instructies om dat onderdeel te vervangen.

Hoe goed is de Framework Laptop 13?

Wat zijn de belangrijkste eigenschappen van de Framework Laptop 13?

• Geteste configuratie: Intel Core i5-1340P, Intel UHD Graphics, 8GB RAM en 256GB opslag;
• Goed 2256 x 1504 scherm met een maximale helderheid van 467 nits;
• Goede batterijautonomie;
• Mindere speakers;
• Keuze uit een doe-het-zelf of voorgebouwde versie. Bij de doe-het-zelfversie kom je goedkoper uit wanneer je kan besparen op de licentie voor Windows, de RAM en de opslag;
• De laptop heeft 5 poorten, waarvan je er vier kan aanpassen Je hebt zelf de keuze welke aansluitingsmodule (USB-A, USB-C, Ethernet, HDMI, DisplayPort, SD-kaart) je in deze uitsparingen plaatst.

Een ultradraagbare laptop met een 3:2 scherm en een metalen chassis

Het scherm heeft een 3:2 beeldverhouding. Dit betekent dat het scherm anderhalf keer zo breed als hoog is. Dit is hoger dan de klassieke 16:9 beeldverhouding en een interessante keuze voor kleinere schermen: je krijgt niet minder pixels in de breedte maar wel extra in de hoogte. Met de extra pixels en gewonnen hoogte (afstand) kan het beeld net dat alineaatje tekst extra tonen.

De laptop heeft een aluminium chassis dat makkelijk uit elkaar te vijzen is. Je schroeft de 5 boutjes onderaan los waarna je de bovenplaat (met het toetsenbord) magnetisch los klikt.

Het toestel weegt 1,318 kg, de lader weegt 0,318 kg.

Hoe goed is bouwkwaliteit en hoe gebruiksvriendelijk zijn het toetsenbord en de touchpad?

• De Framework Laptop 13 is goed gebouwd. Het scherm kon iets steviger;
• Het toestel heeft een aluminium behuizing, is 18.7 mm dik aan de achterkant, kan met één hand geopend worden en ligt goed op de schoot;
• De touchpad is makkelijk in gebruik, al voelt het klikken iets oneven aan;
• Het toetsenbord valt redelijk te gebruiken, een lichte doorbuiging bij het hard doordrukken tijdens het typen.

Hoe goed zijn het scherm, de luidsprekers en de webcam van deze laptop

• Het scherm is van goede kwaliteit, goede kleuren, scherpe tekst en een goede helderheid met maximaal 467 nits;
• Het glanzend scherm gaat goed om met reflecties, ook de kijkhoeken van dit scherm zijn goed, lichte kleurverschuiving bij een kijkhoek van 45°;
• De kwaliteit van de webcam is beter dan de meeste laptops met Windows, maar nog steeds eerder slecht: huidtinten komen rood over, er is ruis op het beeld, het geluid is goed en loopt synchroon met de opgenomen beelden;
• Zowel de webcam en de microfoon kun je fysiek uitschakelen.

Hoe goed zijn de prestaties van deze laptop?

Voor dagelijks gebruik doet de Intel Core i5-1340P het meer dan goed. Foto’s bewerken of lichte videobewerking zijn ook geen probleem. Gamen en op professionele wijze video’s bewerken zal moeilijk gaan.

De geïntegreerde grafische kaart bij de basisversie met Intel Core i5 is slechts een Intel UHD Graphics. Wij hadden toch wel een Intel Xe Graphics geïntegreerde grafische kaart verwacht. Deze zijn al een tijdje uit en de meeste Intel Core i5’s komen daarmee. Maar de Framework presteert voor foto- en videobewerking gelijkaardig als andere laptops met een Intel Core i5-1340P en Intel Xe Graphics.

Tijdens onze zwaardere tests merkten wij een licht gezoem van de ventilator en werd de Framework Laptop 13 lichtjes warm tussen het scherm en het toetsenbord.

Hoe goed werkt de batterij?

De 61Wh batterij op de Framework laptop doet het zeer goed. Tijdens onze tests merken wij een autonomie van 10 uur en 36 minuten tijdens het browsen. Video’s streamen met YouTube kan de Framework 10 uur en 18 minuten lang.

Na 30 minuten laden is de batterij terug op 47 %. Tot 100 % laden duurt 2 uur en 42 minuten.

Hoe snel is de draadloze verbinding en welke aansluitingen vind je op deze laptop?

De Framework Laptop 13 komt een 6E-wifikaart. Op 2 meter van het basisstation meten wij een zeer snelle verbinding van 1 121 Mbps. Dit is meer dan wat de meeste draadloze abonnementen en modemrouters thuis kunnen bieden (veelal 300 Mbps). Twee kamers verder meten wij snelheden tot 197 Mbps. Dit is nog steeds redelijk snel maar andere laptops doen het beter.

De laptop heeft een vaste hoofdtelefoonaansluiting en 4 gleuven voor een USB-C naar een andere poortmodule. Dit is een interessante en toekomstbestendige keuze. Je kunt zelf kiezen welke aansluiting je wilt en USB-C is naar grote waarschijnlijkheid een blijver.

Momenteel heb je de keuze uit:

• USB-A
• USB-C
• HDMI
• DisplayPort
• Ethernet (let op, deze steek teen beetje uit)
• Micro SD-kaart 
• Audio-jack (de laptop al een audio uitgang) 
• Een 1TB of 256GB SSD 

Aansluitngsmodules van links naar rechts: Ethernet, DisplayPort, USB-C, USB-A, HDMI, micro-SD. Er is ook de optie voor een USB-C externe opslag van 256GB of 1TB.

Op het vlak van repareerbaarheid en upgrademogelijkheden heeft Framework de juiste keuzes gemaakt. Maar voor sommige gebruikers zijn vier aansluitingen te weinig. Verder zijn de modules net niet breed genoeg om 2 USB-A aanslutingen te hebben. Ook twee volwaardige USB-C aansluitingen lijkt moeilijk. 

Doe-het-zelf of pre-built: hoeveel kost het?

De doe-het-zelfversie met Intel Core i5-1340P (of AMD Ryzen 5 7640U), 1 USB-C, 2 USB-A poorten, een HDMI-aansluiting en een 60W adapter kost je € 1 078. Dat is € 131 minder dan de pre-builtversie van € 1 209. Je moet zelf wel de RAM, de SSD en het besturingssysteem voorzien. 

Een Linux besturingssysteem als Fedora of Ubuntu zijn gratis en worden goed ondersteund door Framework. 

Een licentie voor Windows 11 Home kost op de website van Microsoft € 145, maar misschien heb je er nog eentje of heb je er een goedkoper gekocht. 

Wil je Windows 11 en betaal je de volle € 145 voor de licentie, dan is het doe-het-zelf basismodel niet voordeliger. 

8GB DDR4 SODIM RAM vind je al voor € 15 (€ 35 via Framework). Indien je 16GB wenst, raden wij aan om voor twee keer 8GB te gaan wat op € 30 neerkomt. 

De prijzen voor interne SSD-opslag staan zeer laag. 1TB NVMe opslag vind je al voor € 50. Een 512 GB NVMe SSD vind je voor € 30. Bij Framework kosten die respectievelijk € 125 en of € 65. 

Voor zij die een beetje technisch onderbouwd zijn is de doe-het-zelfversie makkelijk te bouwen. Het moeilijkste is het besturingssysteem installeren, correct updaten en de BIOS updaten. Hiervoor bestaan duidelijke instructies.  

Een korte samenvating voor de installatie van een doe-het-zelf Framework Laptop 13: 

• Onderkant openvijzen 
• Toestel omdraaien 
• Bovenkant eraf halen 
• SSD installeren 
• RAM-modules installeren 
• Bovenkant terugplaatsen 
• Onderkant toevijzen 
• Besturingssysteem downloaden en USB-installatiemedium aanmaken 
• Via USB-installatiemedium het besturingssysteem installeren

Nodige updates afhankelijk van het besturingssysteem:

• Windows 11: driverbundel achteraf installeren, BIOS updaten 
• Ubuntu 22.04 LTS: vingerafdruksensor configureren, belangrijke updates uitvoeren, BIOS en vervolgens  firmware updaten 
• Fedora 38: vingerafdruksensor configureren, belangrijke updates uitvoeren, BIOS en firmware updaten

De mogelijke nadelen: afhankelijk van de langetermijnondersteuning

De modulariteit kan voor verschillende problemen zorgen:

• Een goedkoop en een veel duurder onderdeel maken soms deel uit van één module en kunnen niet van elkaar worden gescheiden. Als het goedkopere onderdeel defect is, moet je de volledige module vervangen. Bijvoorbeeld als je wifikaart (ongeveer € 20) niet meer werkt, moet je de volledige module vervangen, waaronder ook het moederbord, dat veel duurder is. Bij Framework kun je de onderdelen wel apart vervangen.
• De compatibiliteit tussen de verschillende modules is op langere termijn niet gegarandeerd. Als de meest recente modules niet compatibel zijn met de oudere, moet je meer investeren dan je had gepland. Framework beweert dat hun toekomstige onderdelen wel compatibel zullen zijn met de huidige hardware, en dat een upgrade dus goedkoper zal zijn dan de aankoop van een nieuwe laptop. Dat is maar een bewering, toch lijkt dit goed te lukken met de afgelopen drie generaties van upgrades.
• Als de fabrikant van de modules failliet gaat, zijn de onderdelen misschien niet meer te verkrijgen. Hoewel de laatste jaren er veel positieve signalen zijn, is dit risico nog steeds bestaande bij Framework.
• Als de kwaliteit van de onderdelen slecht is, kan het toestel sneller defect raken. Uit onze tests blijkt dat de laptops van Framework wel goed gebouwd zijn. 

Hou er ook rekening mee dat de repareerbaarheid van een modulaire computer zijn grenzen heeft. Bovendien is het, afhankelijk van de te vervangen onderdelen, mogelijk om bepaalde onderdelen van een klassieke laptop te vervangen. 

Conclusie: is de Framework Laptop 13 een voordelige keuze? 

Wanneer wel? 

Wanneer je naar de belangrijkste specificaties kijkt, namelijk resolutie, processor, grafische kaart, RAM en opslag, dan is de Framework Laptop 13 eerder marktconform voor een 13” of 14” laptop. Al zal je enkele laptops vinden met gelijkaardige of betere specificaties voor iets minder geld. Laptops met een hogere resolutie dan Full HD en een Intel Core van de 13de generatie kosten al snel € 1 100 of meer.

Als we er van uitgaan dat Framework over 5 à 10 jaar nog steeds bestaat en nog steeds compatibele  moederborden zal uitbrengen aan huidige prijzen dan zal je de prestaties later goedkoop kunnen upgraden. Momenteel kost een nieuw moederbord Intel Core i5 of AMD Ryzen 5 € 509 euro. Voldoet de rekenkracht van je Framework Laptop over 5 à 10 jaar niet meer, dan is € 509 goedkoop. 

Wanneer niet? 

Heb je geen nood aan een recente i5 of AMD Ryzen 5 processor en meer dan een Full HD scherm? Liggen je vereisten niet zo hoog dat een i3 of iets oudere Intel Core i5 zullen voldoen voor een langere periode? Of ben je op zoek naar een laptop met een groter scherm? Dan ben je waarschijnlijk goedkoper af met een basismodel. Lees onze tips en tricks om je laptop te repareren en langer te laten meegaan.  

Heb je hogere vereisten op vlak van de grafische prestaties, dan ben je of goedkoper af met een instapmodel voor gaming of een instapmodel van Apple MacBook.