86% van de Belgen werd online al eens (bijna) opgelicht: Testaankoop vraagt een uniek meldpunt voor slachtoffers

Veel vormen van cybercriminaliteit

Online oplichting kan verschillende vormen aannemen. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die hun slachtoffers grote erfenissen beloven, of zich voordoen als een familielid, een goed doel, een gekende presentator of een bank om zo geld af te troggelen. 86% van de Belgen kreeg ooit al zo’n bericht. Wanneer ook andere vormen van cybercriminaliteit meegenomen worden, zoals afpersing met intieme foto’s of identiteitsdiefstal, geeft zelfs 92% van de Belgen aan hiermee al eens geconfronteerd te zijn geweest.

Online oplichters zijn vooral uit op geld. In 60% van de gevallen vroegen oplichters om te betalen, in een vijfde van de gevallen werd het effectief gestolen of betaald door het slachtoffer. Gemiddeld raakte de consument daarbij 860 euro kwijt.

Weinig hulp, weinig kennis

Opvallend: slechts 15% van de slachtoffers ging naar de politie, maar voelde zich meestal niet geholpen. Van hen hoorde 9% nooit iets over de klacht. De helft kreeg de melding dat de klacht zou worden onderzocht, maar hoorde daarna niets meer of kreeg te horen dat de klacht was geseponeerd. En nog eens 14% kreeg te horen dat er niets aan hun zaak gedaan kon worden, of dat hun zaak niet onderzocht zou worden. Uiteindelijk kon slechts 0,7% van degenen die contact opnamen met de politie het gestolen geld recupereren.

Dat zo weinig mensen hulp zoeken, heeft misschien ook te maken met een gebrek aan informatie over dit soort situaties. Slechts 54% van de respondenten vindt zichzelf voldoende of goed geïnformeerd en amper 37% gaf in de enquête aan dat ze een duidelijk omschreven procedure vonden over hoe ze met dergelijke incidenten moesten omgaan. De meeste Belgen vinden ook dat politie en parket meer kunnen doen: slechts 35% is van mening dat de autoriteiten cybercriminaliteit voldoende aanpakken. 

Oproep voor één meldpunt

Testaankoop en haar overkoepelende organisatie Euroconsumers roepen daarom op tot de oprichting van nationale meldpunten om slachtoffers van oplichting te helpen. Die zouden dan fungeren als één gecoördineerd hulppunt en nauw samenwerken met politie, parket, slachtofferhulp, banken, telecombedrijven en online platforms. Op die manier kunnen slachtoffers meteen en tegelijkertijd informatie krijgen, als dat nodig is zelfs psychologische hulp, en een procedure starten om eventueel gestolen geld terug te krijgen.

“In plaats van slachtoffers op te zadelen met het beheer van hun dossier bij alle actoren zoals de politie en hun bank, pleiten we voor de oprichting van één enkel hulpverleningspunt. Zij kunnen dan gespecialiseerde hulp bieden aan de slachtoffers van oplichting, zoals bijvoorbeeld ook het omgaan met de schaamte en emotionele impact die ermee gepaard gaat,” legt Laura Clays, woordvoerder van Testaankoop, uit.