Bloedarmoede tijdens de zwangerschap: oorzaken, symptomen en behandeling

Wat is bloedarmoede tijdens de zwangerschap?

Bloedarmoede: een tekort aan rode bloedcellen en hemoglobine

Bloedarmoede is een aandoening waarbij het aantal rode bloedcellen of het hemoglobinegehalte (het belangrijkste bestanddeel van rode bloedcellen) lager is dan normaal. Hierdoor kan het bloed minder goed zuurstof transporteren naar de lichaamsweefsels (maar ook naar de foetus, bij een zwangerschap). Dat kan een aantal negatieve gevolgen hebben voor het lichaam.

Volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft naar schatting 37 % van de zwangere vrouwen (32 miljoen) wereldwijd last van bloedarmoede.

"Om te bepalen of iemand bloedarmoede heeft, kijken we naar de hemoglobineconcentratie in het bloed. Zwangere vrouwen hebben bloedarmoede als het hemoglobinegehalte in hun bloed lager is dan 110 g/l", legt Ralph Clinckers, onze gezondheidsexpert, uit.

Symptomen van bloedarmoede tijdens de zwangerschap

Als je bloedarmoede hebt tijdens de zwangerschap, kun je verschillende symptomen ervaren. Dit zijn de meest voorkomende:

• Vermoeidheid;
• Algemene zwakte;
• Duizeligheid;
• Een draaierig gevoel;
• Je niet lekker voelen;
• Als je een witte huid hebt: minder kleur in je gezicht.

Het is moeilijk om een diagnose van bloedarmoede te stellen enkel op basis van de symptomen. Want deze kunnen worden toegeschreven aan de fysiologische veranderingen die typisch zijn voor de zwangerschap.

Meer weten over de symptomen van bloedarmoede

Mogelijke gevolgen van bloedarmoede tijdens de zwangerschap

Bloedarmoede tijdens de zwangerschap kan negatieve gevolgen hebben op de gezondheid van zowel de moeder als de foetus.

Het wordt in verband gebracht met ongunstige zwangerschapsuitkomsten, waaronder toegenomen ziektes bij de moeder, infecties bij de moeder na de bevalling, een laag geboortegewicht, vroeggeboorte en groeivertraging in de baarmoeder.

Wat zijn de oorzaken van bloedarmoede tijdens de zwangerschap?

Ijzertekort: de meest voorkomende oorzaak

Een zwangerschap is een bijzondere periode waarin de behoefte van het lichaam aan ijzer toeneemt, vooral door de toename van het bloedvolume van de moeder, de groei van de foetus en de ontwikkeling van de placenta.

"De meest voorkomende oorzaak van bloedarmoede tijdens de zwangerschap is dan ook een ijzertekort", zegt Ralph Clinckers.

Het risico op bloedarmoede tijdens de zwangerschap neemt toe als:

• Je niet gezond eet;
• Je jonger bent dan 20 jaar.;
• Je (of je ouders) geboren bent in een van de volgende regio's: het Middellandse Zeegebied, Afrika, de Caraïben, het Midden-Oosten of het Verre Oosten. Je hebt dan meer kans om een abnormaal gen te erven dat erfelijke bloedarmoede veroorzaakt;
• Je hebt een abnormaal gen dat een erfelijke bloedziekte veroorzaakt, zoals sikkelcelanemie of thalassemie;
• Je bent minder dan een jaar geleden bevallen;
• Je bent zwanger van twee of meer baby's.

Andere mogelijke oorzaken: foliumzuurtekort, vitamine B12-tekort, enz.

Bloedarmoede tijdens de zwangerschap kan ook het gevolg zijn van een tekort aan foliumzuur (folaat of vitamine B9) of vitamine B12. Dat zijn twee voedingsstoffen die een essentiële rol spelen bij de aanmaak van rode bloedcellen. Bij een tekort zijn de rode bloedcellen die het lichaam aanmaakt te groot om normaal te functioneren.

Meer informatie over de verschillende soorten bloedarmoede

Hoe wordt bloedarmoede tijdens de zwangerschap vastgesteld en behandeld?

Bloedonderzoek om de diagnose te stellen

Aan het begin van de zwangerschap, meestal vóór 13 weken zwangerschap, schrijft de gynaecoloog-verloskundige een bloedonderzoek voor om het hemoglobinegehalte in het bloed te bepalen. Een soortgelijke test wordt ook bij 30 weken zwangerschap uitgevoerd.

Behoor je tot een risicogroep? Dan wordt er ook een test gedaan tussen de 20ste en 27ste week van de zwangerschap. Als je hemoglobinegehalte te laag is, onderga je een extra bloedonderzoek.

Heb je een verhoogd risico op erfelijke bloedarmoede vanwege je afkomst? De arts zal je ook een screeningstest voorschrijven voor twee erfelijke ziekten die het bloed aantasten: sikkelcelanemie en thalassemie.

"Soms heb je een DNA-test nodig om uit te zoeken of je drager bent van het gen dat verantwoordelijk is voor een van deze ziekten. Als dit het geval is, moet de vader zich ook laten testen”, legt onze expert uit. “Als jullie allebei drager zijn van het defecte gen, kun je contact opnemen met een arts gespecialiseerd in erfelijkheid die je advies kan geven.”

Behandeling met ijzersupplementen en een ijzerrijk dieet

Eet je gezond, maar heb je een tekort aan ijzer? Dan zal je arts waarschijnlijk ijzersupplementen voorschrijven die je oraal moet innemen.

Het is belangrijk om de juiste dosering te volgen. Nog enkele tips over hoe je ijzersupplementen op de juiste manier inneemt:

• Neem ze 's ochtends in, op een lege maag, zodat je lichaam het beter kan opnemen.
• Eet een voedingsmiddel erbij dat rijk is aan vitamine C. Dat helpt het lichaam ijzer op te nemen. Kies bijvoorbeeld een sinaasappel of een kiwi.
• Vermijd koffie, thee en melk, die de ijzeropname verstoren. Toch een van deze dranken ingenomen? Wacht dan 4 uur voordat je het supplement inneemt en consumeer deze dranken daarna 2 uur niet.
• Gebruik je maagzuurremmers? Weet dat deze ook de goede opname van ijzer verstoren. Overleg met je arts wat in dit geval de beste aanpak is.

“Hou er rekening mee dat ijzersupplementen gepaard kunnen gaan met bijwerkingen zoals buikpijn, misselijkheid, zwarte ontlasting, diarree of juist constipatie”, waarschuwt de Testaankoop-expert. “Om een normale consistentie van de ontlasting te behouden, raden we aan om veel water te drinken, meer vezelrijk voedsel te eten en meer te bewegen.”

Heb je te veel last van bijwerkingen? Praat zeker met je arts. Hij kan je aanraden het supplement na het eten in te nemen of het aantal keren dat je het per dag inneemt te verminderen.

De respons op orale ijzersupplementen moet worden beoordeeld door twee tot vier weken na het begin van de behandeling het hemoglobinegehalte te meten.

Andere behandelingen afhankelijk van de oorzaak

Zoals we al zeiden, kan bloedarmoede tijdens de zwangerschap ook optreden als gevolg van een tekort aan foliumzuur, vitamine B12 of een erfelijke bloedafwijking. In dat geval wordt de behandeling afgestemd op de oorzaak.

Hoe kun je bloedarmoede voorkomen of verminderen?

Gezonde en gevarieerde voeding

Zwangere vrouwen wordt aangeraden om een evenwichtig en eenvoudig te volgen voedingspatroon te volgen dat rijk is aan ijzer en eiwitten. Rood vlees is bijvoorbeeld een uitstekende bron van ijzer.

Ben je vegetariër? Dan is het volgens onze specialist, "verstandig om in geval van zwangerschap of bloedarmoede meer ijzerrijk voedsel zoals linzen, groene erwten, groene groenten, vijgen, enz. te eten. Kies ook voor voedingsstoffen die de opname van ijzer door het lichaam bevorderen, zoals vitamine C".

Meer weten over bloedarmoede voorkomen

Tips om de ijzeropname te verbeteren

Ons lichaam absorbeert slechts 5 à 10% van het ijzer in onze voeding. Deze absorptie wordt aangepast aan het niveau van de ijzerreserves in het lichaam: het zal hoger zijn wanneer de reserves laag zijn en lager wanneer ze voldoende zijn.

Bovendien worden niet alle soorten ijzer op dezelfde manier opgenomen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen heemijzer (dat vooral in vlees en vis zit) en non-heemijzer (dat in plantaardig voeding zit):

• 10 à 20% van heemijzer wordt door het lichaam opgenomen;
• Van non-heemijzer wordt slechts 2% opgenomen.

Tot slot speelt ook de combinatie met andere voedingsmiddelen een rol in het vermogen van het lichaam om ijzer op te nemen. "Als je bijvoorbeeld voedingsmiddelen eet die rijk zijn aan vitamine C (zoals fruit, sinaasappelsap of aardappelen), kun je het ijzer gemakkelijker opnemen," adviseert de Testaankoop-expert. Aan de andere kant hebben voedingsmiddelen die rijk zijn aan calcium, koffie, thee, wijn, chocolade, rabarber en spinazie een negatief effect op de opname van ijzer door het lichaam.

Meer informatie over bloedarmoede

CTA Meer informatie over bloedarmoede > Link naar bloedarmoededossier