Geneesmiddelen voor coronavirus: Europa moet waken over beschikbaarheid en prijs
Geneesmiddelen voor coronavirus
Wanneer we dit schrijven, is België intussen reeds een week “op slot”, zoals vele media het omschrijven. Achter de schermen blijven onderzoekers van universiteiten, spin-offs, biotechbedrijfjes en grote farmaceutische firma’s continu werken aan de ontwikkeling van diagnostische testen, vaccins en geneesmiddelen tegen dit hardnekkige virus. Zulke inspanningen en investeringen zijn noodzakelijk, maar nu is het zaak om de juiste voorwaarden te stellen, zodat investeringen met ons belastinggeld ook leiden tot betaalbare producten.
Europa investeert
Sinds januari hebben verschillende lidstaten reeds aanzienlijke middelen vrijgemaakt om de ontwikkeling van diagnostische tests, behandelingen en vaccins te ondersteunen. Ook de Europese Commissie heeft reeds miljoenen euro's uitgetrokken om het onderzoek naar COVID-19 te bevorderen. Europa verdeelt de middelen via haar gebruikelijke onderzoeksprogramma’s zoals Horizon 2020 en het Innovative Medicines Initiative (IMI).
Gebrek aan voorwaarden
IMI lanceerde begin maart een oproep voor onderzoeksprojecten in het kader van de coronacrisis. In totaal zullen zij hiervoor 45 miljoen euro investeren. De bedoeling is om zo bij te dragen aan de ontwikkeling van geneesmiddelen en diagnostische tests mbt COVID-19.
In deze oproep wordt er echter niet gesproken over betaalbaarheidsclausules die het eventuele eindproduct toegankelijk moeten houden voor iedereen die het nodig heeft. Evenmin wordt de nodige aandacht besteed aan de risico’s van beschikbaarheidsproblemen bij het afsluiten van zogenaamde “exclusieve licenties”, waarbij één firma voorziet in productie op enorm grote schaal.
“Business as usual” aanpak kost levens
Deze coronacrisis is een urgentie op gebied van de volksgezondheid. We kunnen niet toestaan dat er een "business as usual"-aanpak wordt gevolgd, waarbij de marktdynamiek de prijsstelling dicteert ten koste van een snelle toegang en waarbij financiële overwegingen - in plaats van de volksgezondheid - richting geven aan waar en wanneer de producten beschikbaar zullen zijn. Een dergelijke aanpak zou immers mensenlevens kosten.
Nood aan voorwaarden
We willen daarom aandringen bij de Europese instellingen en de verschillende lidstaten om in de huidige en toekomstige investeringen voor onderzoek en ontwikkeling een aantal voorwaarden te stellen die de maatschappelijke belangen moeten waarborgen. We denken hierbij concreet aan transparantie met betrekking tot overheidsbijdragen, toegankelijkheids- en betaalbaarheidsclausules en niet-exclusieve licenties. Samen met 60 andere organisaties stuurden we hen hierover een brief.
Enkel zulke maatregelen zullen immers kunnen waarborgen dat de vaccins en behandelingen voor het coronavirus terechtkomen bij degenen die ze nodig hebben en zo tal van levens redden.
Wij ijverden reeds eerder, samen met Kom op tegen Kanker en Dokters van de Wereld, voor het stellen van voorwaarden bij het toekennen van geld voor biomedisch onderzoek aan de industrie en onderzoeksinstellingen zoals universiteiten. Meer hierover kun je lezen in ons dossier “Betaalbare geneesmiddelen”. De overheid moet er zo voor zorgen dat alle geneesmiddelen die ontwikkeld werden op basis van onderzoek betaald met ons belastinggeld, voor alle patiënten ter wereld beschikbaar zijn aan een betaalbare prijs.