Weg met “bamboe” servies

Al enige tijd vind je serviessets en meeneembekers op de markt onder de naam "bamboe". Deze herbruikbare bekers en borden, die minder toxisch en milieuvriendelijker zouden zijn dan zuiver plastic op basis van melamine, genoten een goede reputatie. Vaak bevatten zij echter ook melamine, dat wordt gebruikt om de bamboevezels bijeen te houden. Ze zijn dus niet beter, ze zijn zelfs slechter, want deze producten geven vaker schadelijke stoffen af dan gewone producten op basis van melamine.

Verboden in Europa

Deze "bamboe" producten bevatten twee schadelijke stoffen, melamine en formaldehyde, die kunnen vrijkomen bij temperaturen boven 70°C, bijvoorbeeld bij verhitting in een microgolf.

In februari 2020 publiceerde onze zusterorganisatie Altroconsumo een test van 14 "bamboe" producten waaruit bleek dat er problemen waren met het vrijkomen van schadelijke stoffen, een gebrek aan informatie en misleidende beweringen. In 2020 heeft het Europees systeem voor snelle waarschuwingen voor levensmiddelen en diervoeders 82 meldingen gesignaleerd van problemen met overmatige migratie van stoffen uit bamboe-contactmaterialen.

In Europa moet elk materiaal dat melamine bevat, zelfs in kleine hoeveelheden, als kunststof worden beschouwd en dus voldoen aan de eisen van de verordening inzake plastics die in contact komen met voeding. Op grond van deze verordening mag bamboe niet worden gebruikt voor de vervaardiging van dergelijke producten.

Materialen die bestemd zijn om met levensmiddelen in contact te komen, moeten door de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) worden geëvalueerd voordat zij worden toegelaten. Een dergelijke beoordeling is nog nooit uitgevoerd voor producten die onder meer van bamboevezels zijn gemaakt. Bijgevolg is de Europese Unie van mening dat het gebruik van deze vezels niet veilig is voor de consument.

Bovenop de mogelijke veiligheidsproblemen beweren deze producten soms ten onrechte dat ze biologisch afbreekbaar en dus milieuvriendelijk zijn. Dit is echter niet het geval, aangezien zij ook plastic bevatten.

Controles vanaf mei

Het FAVV is bevoegd voor de controles op dit soort serviessetjes en verifieert of chemische stoffen zoals melamine niet worden overgedragen naar voeding. In het verleden heeft het Agentschap al terugroepingen georganiseerd voor zo’n producten wanneer er uit de controle bleek dat er een risico bestond voor de consument. Omdat vanuit Europa nu is beslist dat producten met bamboevezels niet toegelaten zijn op de Europese markt, zal het FAVV, in samenwerking met andere voedselveiligheidsautoriteiten in de Benelux, vanaf het tweede kwartaal van 2021 bijkomend controleren of deze producten niet meer op de markt worden aangeboden en dus uit de rekken zijn gehaald.

Bamboe producten met een vernislaag mogen wel worden verkocht. Dit zijn producten waarin de houtvezel zichtbaar is en die er niet uitzien als plastic. Keukengerei en bekers van uitsluitend melamine mogen nog worden verkocht op voorwaarde dat zij aan de eisen van de wetgeving voldoen. Het FAVV controleert steekproefsgewijs producten op de markt en wanneer blijkt dat er een risico is voor de consument worden de producten teruggeroepen.

Ons advies

Wij raden af om herbruikbaar "bamboe" servies te kopen. Hoewel deze producten vanaf nu niet meer mogen worden aangeboden op de Europese markt en bedrijven ingelicht werden het nodige te doen, is het echter mogelijk dat deze nog in de rekken te vinden zijn. Het FAVV zal vanaf mei 2021 controleren of deze producten effectief niet meer worden verkocht.

Hoewel ze minder schadelijk zijn, raden wij ook producten op basis van melamine en zonder bamboe af. Deze kunnen niet worden gebruikt voor warme gerechten en warme dranken. Wanneer mogelijk, geef de voorkeur aan glas.

Heb je dergelijke producten al in huis, let dan op het volgende:

• Controleer of het FAVV het product niet heeft teruggeroepen (de terugroepingen dateren van 2020, tik "bamboe" in het zoekveld). In deze gevallen kan je het terugbrengen naar de winkel en om terugbetaling vragen. Volgende producten werden bijvoorbeeld teruggeroepen: eetset voor kinderen, borden en kommetjes voor kinderen of bekers.
• Gebruik ze niet in de magnetron.
• Gebruik ze niet voor hete dranken en hete gerechten (geen risico bij gebruik met koud of lauw voedsel).
• Was ze bij voorkeur met de hand af. Let op met te hete programma’s van je vaatwasser.
• Let op tekenen van slijtage (dof uiterlijk ...) en vervang ze als ze beschadigd zijn.