Hoe wij garnalen testen
We hebben ons gefocust op verse (dus geen diepgevroren) grijze en roze garnalen, voorverpakt en verkrijgbaar in supermarkten. In totaal zijn 34 stalen geanalyseerd, verdeeld over drie categorieën: 17 stalen gepelde grijze garnalen, 14 stalen gepelde roze garnalen en 3 stalen ongepelde grijze garnalen.
In het lab controleerden we hun microbiologische kwaliteit, hun versheid, de aan- of afwezigheid van additieven (bewaarmiddelen) en contaminanten, alsook de naleving van de wetgeving op het gebied van benaming (authenticiteit) en etikettering (herkomst enz.). Tegelijk beoordeelde een panel van experts de textuur, de geur en de smaak van diezelfde stalen.
Alle producten waren voorverpakt. Zo konden we alle etiketten controleren.
Verplichte informatie
Het etiket is een belangrijk marketingelement, want het draagt de naam van het merk. De producent bepaalt hoe dat eruit ziet. Maar de wetgeving bepaalt welke informatie erop moet staan. In België is de wetgeving hierover gebaseerd op Europese richtlijnen.
De belangrijkste verplichte vermeldingen zijn: de beschrijving van het product, of het een gevangen of gekweekt product is, het land van productie, de ingrediënten en additieven, de inhoud, de minimale houdbaarheidsdatum of de uiterste verbruiksdatum, de bewaaromstandigheden, de contactgegevens van de producent en de vermelding “ontdooid” als het product al is bevroren geweest en niet meer opnieuw mag worden ingevroren.
Alle labels voldoen aan de wettelijke voorschriften.
Niet-verplichte informatie
Bij Test Aankoop willen we graag dat ook andere elementen worden verplicht.
- De datum van de productie of de verpakking. Die is zowel belangrijk voor de houdbaarheid als voor de traceerbaarheid van het product.
- Het formaat. Enkel voor de roze garnalen omdat hun grootte kan variëren. Geen van onze stalen specificeerde dit, maar aangezien alle garnalen voorverpakt waren in doorzichtige verpakkingen, kan de consument hun werkelijke grootte zien.
Controle op het nettogewicht
We hebben voor elk product meerdere stalen gecontroleerd om te zien in hoeverre het gewicht van de uitgelekte garnaal overeenkwam met het gewicht op de verpakking. Wettelijk mag de afwijking tot 4,5 % oplopen.
Alle geanalyseerde producten bevatten een werkelijk gewicht aan garnalen binnen deze wettelijke marge.
Vrijwel alle etiketten bevatten een min of meer lange lijst met additieven. Over het algemeen zijn dit bewaarmiddelen om de garnalen mooi vers te houden vanaf het moment dat ze worden gevangen totdat je ze opeet. Maar ze kunnen ook additieven bevatten die hun smaak en kleur beïnvloeden.
Dit is waarvoor de meest gebruikte additieven die doorgaans op deze producten worden aangetroffen, worden gebruikt.
Bewaarmiddelen
Benzoëzuur (E210) en sorbinezuur (E200)
Deze producten vind je terug met hun benaming of hun additievencode: E200 voor sorbinezuur en E210 voor benzoëzuur. Soms worden ook zouten gebruikt die van deze stoffen zijn afgeleid, zoals natriumbenzoaat (E211) en kaliumsorbaat (E201).
Deze additieven zijn toegestaan in bepaalde voedingsmiddelen, zoals garnalen. Wel in beperkte mate gezien de overgevoeligheidsreacties die ze kunnen teweegbrengen. Volgens de wetgeving mag er maximaal 6g/ kg benzoëzuur en/of sorbinezuur worden gebruikt bij gekookte grijze garnalen en maximaal 2g/ kg bij gekookte roze garnalen. De limiet geldt dus voor de twee additieven samen.
Dit grote verschil in toegestane limieten voor de grijze garnalen en de roze garnalen zou te maken hebben met het feit dat grijze garnalen eerst op de vissersboot worden gekookt en vervolgens gepeld (met alle risico's van herbesmetting), terwijl roze garnalen eerst worden gepeld en daarna gekookt.
Vijf stalen grijze garnalen overschreden de wettelijke limiet van 6 g/kg: Zeelandia grijze garnalen, Grijze Noordzeegarnalen (Golden Seafood Grijze garnalen (Aldi)), merkloze grijze garnalen (Carrefour), Nautica Grijze Noordzeegarnalen (Lidl) en Heiploeg Grijze garnalen. Deze producten hebben natuurlijk een slechte beoordeling gekregen vanwege deze overschrijding. Bovendien hebben we het FAVV op de hoogte gebracht van deze inbreuken.
Geen enkel staal van de roze garnalen overschreed de limieten.
Sulfiet
Sulfiet heeft een dubbele toepassing als additief voor garnalen. Ten eerste als bewaarmiddel voor gekookte gepelde garnalen. Ten tweede, als een doeltreffend en zelfs noodzakelijk middel tegen melanose of “zwarte vlek” van rauwe ongepelde garnalen.
Dit is natriummetabisulfiet (E223), dat om gezondheidsredenen is toegelaten bij alle schaaldieren, zij het in beperkte mate vanwege de overgevoeligheidsreacties die het kan veroorzaken: 50 mg/kg vlees voor gekookte producten en tot 150 mg/kg vlees voor rauwe producten.
We vonden geen spoor ervan terug in de stalen van de gepelde grijze garnalen, maar wel in twee stalen van ongepelde grijze garnalen en in drie van de gepelde roze garnalen. Telkens onder de wettelijke limiet.
Residuen van antibiotica, zware metalen en PCB's
Aangezien de geteste roze garnalen afkomstig zijn uit de aquacultuur, hebben wij ze gecontroleerd op residuen van antibiotica (tetracyclines, chinolonen, chlooramfenicol, sulfonamiden en beta-lactam), zware metalen en PCB's.
We vonden geen antibioticaresiduen of zware metalen in de stalen. In 2020 varieerde het kwikgehalte van grijze garnalen (gevangen in de zuidelijke Noordzee) van 0,0524 ppm tot 0,095 ppm. De wettelijke norm is 0,5 ppm.
We hebben slechts zeer kleine hoeveelheden PCB’s aangetroffen.
Na de aankoop heeft een panel van professionele experts onmiddellijk alle stalen beoordeeld, d.w.z. minimaal 3 dagen vóór de uiterste verbruiksdatum. We vroegen hen om zich uit te spreken over de geur (25 % van de eindscore), de textuur (25 %) en natuurlijk de smaak (50 % van de beoordeling) op basis van een erkend puntensysteem voor de beoordeling van verse vis en schaaldieren (Torry).
Een zee- of kruidige (zeewier) geur doet ongetwijfeld sneller het water in je mond komen dan een ammoniak- of intense zweetgeur. Zo is ook een stevige garnaal aantrekkelijker dan een klonterige of slappe garnaal. Wat de smaak betreft: garnalen met een melkachtige, lichtzoete smaak zijn perfect.
Laten we duidelijk zijn: in al deze opzichten scoren grijze garnalen steeds iets beter dan roze garnalen. Twee producten kregen zelfs de hoogste cijfers van de experts: Zeelandia Grijze Garnalen en AH Hollandse garnalen (onze Beste van de Test).
Maar bij de blinde smaakproef scoorden de ongepelde garnalen qua smaak toch niet beter dan de anderen. Je hoeft ze daarvoor dus zelf niet te pellen.
Deze test gaat natuurlijk alleen maar over voorverpakte producten. Bij een goede visboer doe je misschien andere vaststellingen.
Aangezien garnalen snel bederven, zijn de versheid en de bacteriologische kwaliteit van de te koop aangeboden producten belangrijke parameters.
Indoolgehalte
Je kunt deze parameters meten door naar het indoolgehalte te zoeken. Dat is een indicator van gebrek aan versheid die te wijten kan zijn aan het verbreken van de koudeketen tijdens het productie- en/of bewaarproces. De in België gehanteerde richtwaarde is 250 mg/kg.
Eén staal van roze garnalen (Heiploeg Roze garnalen) bevatte er meer dan de richtwaarde toelaat.
Bacteriologische kwaliteit
Alle vissen en schaaldieren breken snel af door de in water oplosbare stikstofcomponenten in hun vlees. Dit is een volledig natuurlijk proces dat vooral voor schaaldieren, gepaard gaat met besmettingen die verband houden met de meerdere handmatige manipulaties tijdens de verwerking ervan. De kans op besmetting door ziekteverwekkers is daardoor groter.
Hier moet bijzondere aandacht aan worden besteed om bepaalde verontreinigingen te elimineren. Aangezien deze voorgekookte producten bedoeld zijn om koud te eten, zonder verdere bereiding.
Voor de bacteriologische controles, uitgevoerd op de uiterste verbruiksdatum, hebben we rekening gehouden met de volgende parameters:
- Voedselveiligheidsindicatoren (Listeria monocytogenes, salmonella)
- Hygiënische indicatoren (E. coli, Staph. Aureus)
- Versheidsindicatoren (psychrofiele kiemen, melkzuurbacteriën)
- Bewaarindicatoren (schimmels)