Zweedse spijkermat: wetenschappelijk bewezen effect?

Als we de reclame mogen geloven, helpt deze spijkermat uitstekend tegen stress en pijn. De scherpe pinnetjes zouden allerhande drukpunten stimuleren, waardoor je lichaam hormonen aanmaakt waardoor je ontspant. Na vijf à tien minuten zou je al slaperig worden. Je nachtrust zou erop verbeteren. 

Heb je last van een “frozen shoulder”? Deze mat zou beter werken dan medicijnen. Ook mensen met een hernia, reuma of fibromyalgie zouden ermee gebaat zijn. 
Op de website staat meerdere keren vermeld dat het effect van deze spijkermat “erkend” is door de Zweedse wetenschap. Er staat ook vermeld dat dit product goedgekeurd is door Läkemedelsverket, de Zweedse autoriteit verantwoordelijk voor de regulering van medicinale producten. Dat wekt de indruk dat het effect van deze spijkermat wetenschappelijk onderbouwd is.

Wetenschappelijk bewezen?

Helaas is dat slechts schijn.

Op de vraag om ons het bewijs van doeltreffendheid voor te leggen, verwijst de firma naar één studie (uit 2011). Daarin namen onderzoekers het effect van een spijkermat op pijn, slaap en een aantal psychologische parameters (optimisme, angst, depressie …) onder de loep. 

Het gaat om een studie met slechts 36 proefpersonen. Proefpersonen die de spijkermat gebruikten, rapporteerden na drie weken een beetje minder intense pijn dan proefpersonen die de mat niet gebruikten. Dat kan een placebo-effect zijn of gewoon het resultaat van dagelijks een kwartiertje liggen en rusten. Op het vlak van gemiddelde pijn, optimisme, angst, depressie, stress, energie of slaap was er geen significant verschil. Met andere woorden: “bewijs” kun je dit onderzoek bezwaarlijk noemen … 

Elders in de wetenschappelijke literatuur vonden we zelf nog deze kleinschalige studie terug (van 2011 met 32 proefpersonen). Die suggereert dat liggen op zo’n mat niet meer ontspanning, maar wél meer pijn teweegbrengt dan al liggend naar ontspannende instructies en muziek luisteren …

Tot slot botsten we ook op deze methodologisch zwakke en kleinschalige studie van 2012. Daarin namen onderzoekers het effect op rug- en nekpijn onder de loep. Ook hier werd niet vergeleken met een placebo (zoals bv. rustig liggen), wat maakt dat je geen conclusies kunt trekken over de doeltreffendheid van een spijkermat.

Er is bij ons weten geen onderzoek gepubliceerd over het effect van een spijkermat op klachten ten gevolge van reuma, fibromyalgie, hernia of andere aandoeningen … 

Onze eisen

Er is geen wetenschappelijk bewijs dat dit product enig positief effect heeft. Het is niet correct om de indruk te wekken dat dit wel zo is. Daarom verzoeken we de firma om:

• alle verwijzingen naar een zogezegd wetenschappelijk “erkend” effect te verwijderen,
• alle verwijzingen naar aandoeningen (reuma, fibromyalgie …) te verwijderen,
• duidelijk te vermelden op de website en de verpakking dat enig positief effect op pijn en stress niet wetenschappelijk bewezen is. 

Onze inspanningen

We stuurden deze brief naar Tisan, de distributeur van dit product in de Benelux.

Stand van zaken

• Oktober 2020: De distributeur liet weten een aantal zaken te hebben aangepast op de website. Verwijzingen naar een "wetenschappelijk erkend effect" zijn verwijderd. We stellen echter vast dat er nog steeds talloze therapeutische claims op de website staan. Volgens Tisan mag dat omdat klanten van de firma positieve ervaringen rapporteren. Wij zijn niet akkoord. Met positieve gebruikerservaringen alleen, kun je het placebo-effect niet uitsluiten. Wij herhaalden onze eisen.