Eerst testen, daarna feesten ... of thuisblijven
De zelftesten gaan momenteel als zoete broodjes over de toonbanken bij apothekers, drogisterijen en supermarkten. Ze gaan na of je op dat moment besmet bent met het coronavirus. Het grote voordeel is dat je zo’n test zelf kunt uitvoeren en 15 minuten later het resultaat al hebt. Maar helaas krijgt niet iedereen een correct resultaat te zien ...
Meer informatie over de diagnostische zelftesten lees je in ons dossier.
Naar het dossier zelftesten COVID-19
Minder gevoelig dan een PCR-test
Wie besmet is met het coronavirus produceert virusdeeltjes. Het zijn die virusdeeltjes die door de verschillende tests worden gedetecteerd. Een zelftest is echter minder gevoelig dan een PCR-test. Concreet betekent dit dat er bij een zelftest meer virusdeeltjes aanwezig moeten zijn om positief te kunnen testen. Voor het opsporen van de zogenaamde superverspreiders is er dus weinig verschil tussen beide testen. Wie echter nog maar net besmet is en nog niet voldoende virusdeeltjes produceert, zal minder snel positief testen met een zelftest dan met een PCR-test.
Op de bijsluiter van zo’n zelftest vind je wel een indicatie van de betrouwbaarheid ervan. Maar dat cijfer werd bepaald bij personen met symptomen én bij een afname van de test door een gezondheidsmedewerker of minstens onder toezicht ervan. Niet bepaald hoe de meesten onder ons ze de komende weken gaan gebruiken. Bovendien zeggen die cijfers niets over de kans dat je echt besmet bent als het resultaat van je test positief is, of dat je niet besmet bent als het negatief is. Dat hangt ook af van hoeveel virus er circuleert.
Nieuwe cijfers over betrouwbaarheid
Nederlandse wetenschappers onderzochten daarom de betrouwbaarheid wanneer zelftesten zonder de aanwezigheid van een gezondheidsmedewerker worden uitgevoerd. Ze deden dit voor de zelftest van Roche/SD BioSensor die ook bij ons verkrijgbaar is. Vervolgens berekenden ze de kans dat je echt besmet bent als het resultaat van je zelftest positief is en dat je niet besmet bent als het negatief is.
| Bij positief resultaat van de zelftest | Bij negatief resultaat van de zelftest | |||
| Echt positief | Vals positief | Echt negatief | Vals negatief | |
| Met symptomen | 92,1 % | 7,9 % | 98,5 % | 1,5 % |
| Zonder symptomen | 77,8 % | 22,2 % | 95 % | 5 % |
Wie geen symptomen had, had 5% kans om toch besmet te zijn ondanks een negatieve test. Helemaal veilig ben je dus niet. Belangrijk is wel dat je de zelftest uitvoert vlak voor het feest. Enkel zo kan de test correct de hoeveelheid virusdeeltjes op dat moment detecteren. Beschouw de zelftest dus als een extra verdedigingslinie naast alle andere voorzorgsmaatregelen. Hou ook met een negatieve zelftest voldoende afstand, ventileer voldoende, werk met vaste plaatsen, draag een mondmasker bij verplaatsingen ...
De burger heeft recht op álle informatie
Maar deze boodschap, die in de media veel aandacht krijgt, is niet het volledige verhaal. Wie geen symptomen had, had in bovenstaande studie meer dan 20 % kans om niet besmet te zijn, hoewel het resultaat van de zelftest positief was. Dan zit er dan niets anders op dan een PCR-test te laten doen en in isolatie te gaan tot je het resultaat van deze test hebt, ook al betekent dat soms dat je onterecht een feestje bij familie of vrienden zal moeten missen. Wij vinden het jammer dat weinig burgers zich bewust zijn van dit risico op vals positieve resultaten. Het is de taak van de overheid om burgers correct te informeren over álle voor- en nadelen van zelftesten. We herhalen ook onze vraag naar een grondige evalutie van het breed inzetten van zelftesten bij personen zonder symptomen.