Is mijn zelftest ook betrouwbaar bij omikron?
Hoe betrouwbaar zelftesten zijn bij het opsporen van de omikronvariant, kunnen we vooralsnog niet met zekerheid zeggen. Hoewel enkele kleinere studies suggereren dat we beter een keelwisser of een speekselstaal zouden gebruiken dan een neuswisser, zijn deze studies nog niet kritisch nagekeken. In afwachting van meer onderzoek kun je wel met de wisser eerst achterin de keel schrapen en vervolgens in beide neusgaten. Dat verkleint de kans dat het virus door de mazen van het net glipt.
PCR-test gevoeliger met speeksel
Goed nieuws: een zelftest spoort de eiwitten van de kern van het coronavirus op, die veel minder snel muteren dan de stekeleiwitten. De kerneiwitten zijn nog grotendeels hetzelfde in omikron en eerdere varianten, dus kunnen ze prima opgespoord worden met een zelftest.
Enkele kleine studies concluderen echter dat je beter een keelwisser of een speekselstaal gebruikt dan een neuswisser; ze zouden het virus sneller opsporen. De omikronvariant lijkt zich immers eerder in de keel dan in de longen te vermenigvuldigen, waardoor ze wel besmettelijker maar minder ziekmakend is dan delta.
Opgelet, in deze studies ging het om een PCR-test op speeksel. Of dit ook geldt voor een snelle antigeentest of zelftest op basis van speeksel, moet nog onderzocht worden.
Wisser in de keel?
Experts zijn het er dan ook niet over eens of je met de neuswisser van je zelftest ook beter in je keel schraapt. Sommigen vinden dit een goede strategie, anderen - waaronder het Federaal Geneesmiddelenagentschap - vinden het niet veilig om af te wijken van de instructies van de fabrikant. In afwachting van meer studies zijn wij ervoor gewonnen om het zekere voor het onzekere te nemen: schraap eerst met de wisser achterin de keel, en vervolgens in beide neusgaten.
Ga daarbij voor de spiegel staan en steek je tong uit. Steek vervolgens de wisser niet in het midden van je keel, maar eerder in een mondhoek, en probeer de onder- of achterkant van je tong niet te raken. Zo verklein je de kans op een kokhalsreflex.
Rechtstreekse code bij positieve zelftest
Laat je zelftesten dan maar beter links leggen? Neen. Ze blijven een extra verdedigingslinie om zoveel mogelijk besmettingen op te sporen, en het resultaat is veel sneller gekend dan bij een PCR test. Ze zijn ondertussen trouwens een belangrijke pijler geworden in de test- en quarantaine-strategie van de overheid om personen die veel virus verspreiden, op te sporen.
Hou wel in het achterhoofd dat een negatieve zelftest nooit 100 % garantie biedt dat je niet besmet bent. Zeker als je symptomen hebt, herhaal je de test het best na één à twee dagen. Omgekeerd kan een zelftest ook vals positief zijn, zeker als je geen symptomen hebt. Een PCR-test is dus nog altijd nodig ter bevestiging.
Blijkt je zelftest positief, dan kun je voortaan hier onmiddellijk een code aanvragen voor een PCR-test, zonder dat je via het callcenter of de huisarts hoeft te passeren.